Be Hiẹ Dona Nọ Dọ Nugbo to Whepoponu Ya?

MẸLẸPO wẹ nọ dọ nugbo sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ; mẹsusu nọ wàmọ diblayin to suhugan ninọmẹ lẹ tọn mẹ. Ṣigba, mẹhe nọ to vivẹnudo nado yin nugbonọ to whepoponu nẹmu wẹ hiẹ yọnẹn?

To egbehe, nugbomadọ ko gbayipe to adà gbẹzan tọn susu mẹ. Ṣogan, mẹsusu wẹ yọ́n pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando nugbodidọ go. Di apajlẹ, suhugan gbẹtọ lẹ tọn wẹ yọ́n gbedide he dọmọ: “Hiẹ ma dona fìnnú yí.” (Eksọdusi 20:15) Etomọṣo, mẹsusu nọ lẹndọ to ninọmẹ delẹ mẹ, ajojijẹ kavi nuyiwa nugbomadọ tọn devo lẹ sọgan yin whẹsuna. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ atọ̀n ajo he gbẹtọ lẹ nọ yawu suwhẹna tọn.

Be Ohẹ́n Nọ Suwhẹna Ajojijẹ Wẹ Ya?

Ahọluzọnwatọ Lomu tọn de dọ to gbèdopo dọmọ: “Ohẹ́n wẹ onú tintan he nọ sisẹ́ gbẹtọ lẹ nado gbà osẹ́n.” Hẹntọnọ de sọgan mọdọ e ma ylan nado jajo. Podọ mẹhe mọ ẹn lẹ sọgan nọma gblewhẹdo e. Etẹwẹ yin pọndohlan Jesu tọn gando whẹho ehe go? E nọ vẹawu mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ taun. “Lẹblanu yetọn wà ẹ.” (Matiu 9:36) Etomọṣo, ewọ ma miọn nukundo ajojijẹ to aliho depope mẹ pọ́n gbede. To whelọnu lo, etẹwẹ hẹntọnọ de dona wà?

Jiwheyẹwhe nọ do awuvẹmẹ hia mẹhe nọ dovivẹnu vẹkuvẹku nado setonuna ẹn lẹ, podọ e na dona vivẹnudido yetọn nado mọ dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. (Psalm 37:25) Biblu dopagbe dọmọ: “OKLUNỌ ma na dike huvẹ ni hù ayiha dodonọ tọn: ṣigba e bli ojlo mẹylankan lẹ tọn kọnyingbe.” (Howhinwhẹn lẹ 10:3) Be hẹntọnọ de sọgan dejido opagbe ehe go ya? Victorine kudeji dọ mọ wẹ.

Nulẹ ma nọ bọawuna Victorine, yọnnu asuṣiọsi de he tindo ovi atọ́n he gbẹ́ pò to wehọmẹ yì. E nọ nọ̀ otò he to nukun hùn bọ alọgọ he nọ wá sọn ahọlu dè ma sù sọmọ de mẹ. Suhugan whenu etọn lẹ tọn wẹ e nọ yizan to gbonu, fie dotẹnmẹ hundote ajojijẹ tọn gbayipe te taun. Ṣogan, Victorine ma nọ yin whiwhlepọn nado jajo. Kakatimọ, e nọ sànú to alitó po nugbonọ-yinyin po, podọ vivẹnudido ehe nọ hẹn ẹn penugo nado mọ dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. Naegbọn ewọ hẹn nugbonọ-yinyin etọn go?

“Tintan, n’yise dọ Jiwheyẹwhe yin nugbonọ podọ ewọ na yin nugbonọ hlan mi eyin  n’hodo apajlẹ etọn. Awetọ, ovi ṣie lẹ sọgan plọn nugbodidọ kiki eyin yé mọdọ yẹnlọsu nọ dọ nugbo.”

Nawẹ nulẹ nọ yì na ẹn do? “Mí tindo núdùdù, avọ̀ po adọtẹn po. Ṣigba, to ojlẹ delẹ mẹ, n’nọ to dandannu glọ nado biọ alọgọ họntọn ṣie lẹ tọn—vlavo na nukunpedomẹgo dotowhé tọn madonukun de. N’nọ mọ nuhe n’tindo nuhudo etọn lẹ yí to whepoponu. Etẹwutu? Na họntọn ṣie lẹ yọnẹn dọ n’nọ dọ ninọmẹ ṣie lẹ po nugbonọ-yinyin po, podọ n’ma nọ tẹnpọn nado biọ hugan nuhe n’tindo nuhudo etọn.

“Ovi lẹ to whinwhẹ́n po walọ nugbodidọ tọn po. To agọe, kọmẹnu de mọ ṣẹngi delẹ to tafo mítọn ji bo kanse mi eyin obu ma di mi dọ ovi lẹ na bẹ yé. E vẹawuna ẹn nado yise whenue n’dọna ẹn dọ ovi ṣie lẹ ma na wàmọ gbede. To godo ṣie, e de nado tẹ́n yé pọ́n. E gbọn nuglọ bo bẹ 100 F CFA gbè awe do ohọ̀ mítọn mẹ fie ovi lẹ na yawu mọ yé te. To wunkẹngbe he e lẹkọwa, e paṣa ẹ taun nado mọdọ ṣẹngi lọ lẹ gbẹ́ pò to fihe e bẹ yé do. Nado tindo ovi nugbonọ lẹ doale hugan agbasanu susu tintindo.”

“Mẹlẹpo Wẹ Nọ Wàmọ”

Ajojijẹ to azọ́nmẹ gbayipe. Taidi kọdetọn de, mẹsusu nọ dọmọ, “Mẹlẹpo wẹ nọ wàmọ, naegbọn yẹnlọsu ma na wà nudopolọ?” To vogbingbọn mẹ, Biblu dọmọ: “Hiẹ ma na hodo agundaho de nado waylan gba.” (Eksọdusi 23:2) Victoire hodo tudohomẹnamẹ ehe. Be ehe hẹn ale de wá na ẹn ya?

To whenuena Victoire tindo owhe 19, e mọ azọ́n do azọ́nwhé de he nọ dà amì. E yawu doayi e go dọ yọnnu 40 he nọ wazọ́n to finẹ lẹ nọ bẹ dékún whlá do ohà yetọn lẹ mẹ yì owhé. To sẹfifo dopodopo, yé nọ sà dékún lọ lẹ bo nọ mọ akuẹ he sọ azọ́nkuẹ azán atọ̀n kavi ẹnẹ tọn. Victoire dọmọ: “Nado dọ hójọhó, mẹlẹpo wẹ nọ wàmọ. Yé donukun dọ yẹnlọsu ni gọna yé, ṣigba n’gbẹ́ bo dohia yé dọ n’nọ zan gbẹzan ṣie po nugbonọ-yinyin po. Yé ṣàn mi ko bo dọna mi dọ onú na gbọ go e.

“To gbèdopo he mí to tintọ́n sọn azọ́nwhé lọ, ogán mítọn wá tọ́n jẹ mí ji ajiji. E keje ohà mẹlẹpo tọn pọ́n bo mọ dékún to ohà lẹpo mẹ, ṣigba e ma mọ depope to ohà ṣie mẹ. Mẹhe yin wiwle lẹ na yin yinyan to afọdopolọji kavi na wazọ́n na osẹ awe matin azọ́nkuẹ. To osẹ awe enẹlẹ gblamẹ, yọnnu lọ lẹ wá yọnẹn dọ nude ma gbọ go e.”

“Eyin A Mọ Nude Sọ́, be Towe Wẹ”

Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ towe whenuena a mọ nuhọakuẹ he mẹde hẹnbu de sọ́? Onú tintan he nọ wá ayiha mẹ na mẹsusu wẹ nado ṣí nulọ ji, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ gbẹkọ linlẹn lọ nado gọ̀ ẹ jo go. Na yetọn, “eyin a mọ nude sọ́, be towe wẹ.” Mẹdelẹ sọgan lẹndọ enẹ ma na hẹn nude gble to mẹde go. Yé nọ dọ dọ to popolẹpo mẹ, núnọ lọ ma nasọ donukun dọ emi na gọ̀ ẹ mọ. Mẹdevo lẹ nọ dọ dọ e ma yin azọngban emitọn nado dín mẹhe hẹn onú bu lọ mọ—yèdọ azọngban de he sọgan biọ vivẹnudido susu.

Etẹwẹ yin pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando whẹho lọ go? Deutelonomi 22:1-3 dohia dọ mẹhe mọ nuhe bu de ma na ṣí e ji poun gba, ṣigba e dona hẹn ẹn ‘kaka núnọ lọ na to dindin in, ewọ bo nasọ gọ̀ ẹ jo hlan ẹn.’ Eyin mẹhe mọ onú lọ ma dọ ẹ tọ́n, owhẹ̀ ajojijẹ tọn sọgan yin sisadokọna ẹn. (Eksọdusi 22:9) Be ehe yọnbasi to egbehe ya? Christine kudeji dọ mọ wẹ.

Christine yin ogán wehọmẹ paa de tọn. To mercredi dopo, e yí sunmẹ-kuẹ etọn podọ dile e ko yin aṣa mẹsusu tọn to Wheyihọ-waji Aflika tọn do, e blá akuẹ lọ bo ze e do saki etọn mẹ. Enẹgodo, e do kẹkẹ bo dedo opli de ji. To whenuena e jẹte, e yí ṣẹngi sọn saki etọn mẹ do suahọ kẹkẹnọ lọ. To zinvlu lọ mẹ, akuẹ biblá lọ flẹ do e to mayọnẹn mẹ.

To nukunwhiwhe kleun de godo, Blaise, owhe 19 mẹvi de he ma nọ nọ̀ lẹdo lọ mẹ, gbọn finẹ. E ko basi tito nado pé họntọn de to  opli he Christine yì lọ ji. E mọ akuẹ biblá lọ bo ze e do apò etọn mẹ. To vivọnu opli lọ tọn, e dọna họntọn etọn dọ emi mọ nude to họngbo ji podọ mẹdepope he hẹn nude bu sọgan tẹkan hlan emi nado dọ onú alọpa he e yin.

To whenue Christine jẹ whégbè to whèjai enẹ, e jọsi nado mọdọ emi hẹn azọ́nkuẹ osun dopo tọn emitọn bu. To osẹ dopo godo, whenuena e dọ ẹ na họntọn etọn Josephine, ewọ dọna ẹn dọ jonọ de wá opli enẹ ji bo mọ nude sọ́. Christine ylọ Blaise bo dọ sọha akuẹ he e hẹnbu lọ tọn na ẹn. E gọ́ na ayajẹ whenuena Blaise gọ̀ akuẹ lọ jo na ẹn. Etẹwẹ dogbọn Blaise dali? E hẹn akuẹ lọ na osẹ dopo, ṣigba e dọmọ, “Ayajẹ he n’tindo whenuena n’gọ̀ akuẹ lọ jo sù hugan dehe n’tindo whenuena e gbẹ́ pò to asi e.”

Nuhewutu Yé Nọ Dovivẹnu Nado Dọ Nugbo to Whepoponu

Victorine, Victoire po Blaise po nọ nọ̀ lẹdo voovo mẹ, podọ yé masọ yọ́n yedelẹ. Etomọṣo, yé tindo nude to kọndopọ mẹ. Kunnudetọ Jehovah tọn wẹ yé, yèdọ mẹhe nọ tẹdo nuhe Biblu dọ gando nugbodidọ go lẹ. Yé to nukundo hẹndi opagbe Jiwheyẹwhe tọn he gando aihọn yọyọ de go. “Kẹdẹdi opagbe etọn, olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po tin he míwlẹ to tenọpọn, podọ ofi ehelẹ wẹ dodowiwa na nọ nọ̀.” Mẹhe na nọgbẹ̀ to ojlẹ enẹ mẹ lẹpo wẹ na yin dodonọ podọ nugbonọ.—2 Pita 3:13.

Victorine ma tindo todido dọ ninọmẹ emitọn na pọnte taun to akuẹzinzan-liho whẹpo Jiwheyẹwhe na jla nulẹ do gba. Ṣigba ewọ yin adọkunnọ to gbigbọ-liho, yèdọ nude he akuẹ ma sọgan họ̀. Ovi etọn lẹ yin nugbonọ bosọ tindo walọ dagbe. To dimanche lẹpo, yé nọ gọ́ na ayajẹ to whenuena yé to hodọna kọmẹnu yetọn lẹ gando dagbewà Jiwheyẹwhe tọn go bosọ to zẹẹmẹ basina yé do lehe ewọ na hẹn pekọ wá na mẹhe “to awhádo ylọ ẹ to nugbo mẹ lẹpo” bo nasọ basi hihọ́na “yé he yiwanna lẹ” do ji.—Psalm 145:7, 18, 20.

To nukọn mẹ, Victoire jo azọ́n he e to wiwà to azọ́nwhé he nọ dà amì lọ do. E jẹ ajọ́ wà na ede ji bo nọ sà gali to ahimẹ. Nugbodidọ etọn zọ́n bọ e mọ ahisinọ susu. Na nugbo tọn, e wá penugo nado de whenu he e nọ yizan to ahimẹ pò bo nọ yí whenu susu zan dogọ nado dọhona mẹdevo lẹ gando todido lọ nado nọgbẹ̀ to aihọn he mẹ nugbomadọ ma na tin te de go. E wlealọ to godo mẹ, podọ todin, ewọ po asu etọn po nọ yí whenu susu zan nado dọyẹwheho.

Christine hẹn akuẹ etọn bu to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de sin nukọn. Blaise ma yọ́n mẹsusu to opli lọ ji, ṣigba e yọnẹn dọ mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu emitọn Klistiani he nọ dovivẹnu nado dọ nugbo to whepoponu lẹ wẹ yé yin.

Mẹhe nọ dovivẹnu vẹkuvẹku nado yin nugbonọ to whepoponu nẹmu wẹ hiẹ yọnẹn? Yí nukun homẹ tọn do pọ́n dọ hiẹ topọ hẹ omẹ mọnkọ 50, 100, kavi 200. Numimọ awuvivi tọn he Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ tindo to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn yetọn lẹ mẹ niyẹn. Naegbọn hiẹ lọsu ma na yì dopo to nọtẹn enẹlẹ mẹ nado jẹakọ hẹ yé?

[Blurb on page 10]

“Nado tindo ovi nugbonọ lẹ doale hugan agbasanu susu tintindo.”—VICTORINE

[Apotin to weda 12]

Be Howhinwhẹn lẹ 6:30 Suwhẹna Ajojijẹ Wẹ Ya?

Howhinwhẹn lẹ 6:30 dọmọ: “Yè ma nọ vlẹ ajotọ, eyin e jajo nado pekọna ayiha etọn whenuena huvẹ to hùhù i gba.” Be wefọ ehe suwhẹna ajojijẹ wẹ ya? Paali. Lẹdo hodidọ lọ tọn dohia dọ ajotọ lọ na gbẹ́ dogbè nuṣiwa etọn tọn na Jiwheyẹwhe. Wefọ he bọdego lọ dọmọ: “Ṣigba eyin yè wle e, e na gọ̀ ẹ jo whla ṣinawe; agbàn owhé etọn gbè tọn wẹ e na yí do suahọ.” (Howhinwhẹn lẹ 6:31) Dile etlẹ yindọ mẹhe jajo na huvẹ wutu sọgan nọma yin whẹgbledo taidi mẹhe jajo na nukunkẹn wutu kavi po linlẹn lọ po nado wà danú do núnọ lọ, ewọ na gbẹ́ ‘gọ̀ nuhe e fìn lọ jo’ kavi suahọ. Mẹhe jlo na mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ ma dona jajo to ninọmẹ depope mẹ.