HOSỌ HE JẸNUKỌN: FỌNSỌNKU JESU TỌN—ALE HE HIẸ SỌGAN MỌYI SỌN E MẸ

Fọnsọnku Jesu Tọn: Be Jesu Yin Finfọnsọnku Nugbonugbo Ya?

HÉRODOTE, he yin whenuho-kantọ Glẹkinu he nọgbẹ̀ to owhe 2 500 die wayi, dọ otàn de gando Egiptinu azán etọn gbè tọn lẹ go. E wlan dọmọ: “Eyin adọkunnọ lẹ to hùnwhẹ basi bọ yé ko dùnú godo, mẹdopo nọ ze apotin de he yin pipà taidi ṣiọ-potin bo dite na awagbà dopo kavi awe bọ oṣiọ atinpipa tọn de tin to e mẹ gbọn mẹlẹpo ji. E nọ do e hia mẹdopodopo he tin to otẹn lọ mẹ lẹpo bo nọ to didọmọ, ‘Nù bo jaya, na eyin a kú, a ma na yin nude do gbọnvona nuhe tin to alọ ṣie mẹ ehe.’”

E ma yin Egiptinu lẹ kẹdẹ wẹ tindo pọndohlan enẹ gando ogbẹ̀ po okú po go. To egbehe, hogbe lọ lẹ “Dugbẹ do mẹwhenu” ko gbayipe taun. Eyin okú wẹ yin opodo ogbẹ̀ tọn, naegbọn hiẹ ma na dugbẹ towe todin? Naegbọn hiẹ na to vivẹnudo nado wà nuhe sọgbe? Eyin okú wẹ opodo nulẹpo tọn, be nuhe sọgbe taun wẹ e yin nado dugbẹ todin. Apọsteli Paulu dọ nususu gando whẹho ehe go. E do pọndohlan mẹhe ma tindo yise to fọnsọnku mẹ lẹ tọn hia dọmọ: “Eyin oṣiọ lẹ ma na yin finfọn, ‘mì gbọ mí ni dù bo nù, na osọ wẹ mí na kú.’”—1 Kọlintinu lẹ 15:32.

Na nugbo tọn, Paulu ma yise dọ okú wẹ opodo nulẹpo tọn. Ewọ kudeji dọ mẹhe kú lẹ na gọwá ogbẹ̀ po todido lọ po ma nado kú gbede ba. Nujikudo etọn sinai do fọnsọnku * Jesu Klisti tọn ji, yèdọ nujijọ vonọtaun de he mẹde ma sọgan jẹagọdo nugbo-yinyin etọn. Matin ayihaawe, fọnsọnku enẹ wẹ nujijọ titengbe he hẹn yise devi dowhenu tọn lẹ tọn lodo.

Ṣigba, ale tẹwẹ mí sọgan mọyi sọn fọnsọnku Jesu tọn mẹ? Nawẹ mí tlẹ wagbọn do yọnẹn dọ ewọ fọnsọnku nugbonugbo? Mì gbọ mí ni pọ́n lehe Paulu yihojlẹdohogo gando whẹho ehe go do to whenue e kanwehlan Klistiani he nọ nọ̀ Kọlinti lẹ.

 ETẸWẸ NA YIN KỌDETỌN LỌ EYIN KLISTI MA YIN FINFỌNSỌNKU?

Delẹ to Klistiani Kọlinti hohowhenu tọn lẹ mẹ biọ bẹwlu mẹ gando whẹho ehe go, podọ mẹdevo lẹ ma tlẹ yise to fọnsọnku oṣiọ lẹ tọn mẹ. Apọsteli lọ slẹ nuhe na yin kọdetọn lọ eyin fọnsọnku lọ ma yin nugbo, to wekanhlanmẹ etọn hlan Klistiani he nọ nọ̀ finẹ lẹ mẹ. E wlan dọmọ: “Na nugbo tọn, eyin fọnsọnku oṣiọ lẹ tọn ma tin, be mọjanwẹ Klisti ma ko yin finfọn do niyẹn. Ṣigba, eyin Klisti ma ko yin finfọn, na nugbo tọn, ovọ́ wẹ yẹwhehodidọ mítọn, podọ yise mítọn yin ovọ́. Mọdopolọ, eyin nugbo wẹ dọ oṣiọ lẹ ma na yin finfọn, be míwlẹ sọ yin mimọ di mẹhe to kunnu lalo de sọta Jiwheyẹwhe . . . Be onú tata wẹ yise mìtọn; bọ mìwlẹ gbẹ́ pò to ylando mìtọn lẹ mẹ. . . . Podọ, na nugbo tọn, mẹhe damlọn to okú mẹ to kọndopọ mẹ hẹ Klisti lẹ ko dọ̀n.”—1 Kọlintinu lẹ 15:13-18.

Paulu bẹjẹeji po hodidọ he e na vẹawu nado jẹagọdo de po dọ: Eyin oṣiọ lẹ ma na yin finfọnsọnku, be Klisti he ko kú lọ ma sọgan ko yin finfọnsọnku. Etẹwẹ na ko yin kọdetọn lọ eyin Klisti ma yin finfọnsọnku? Yẹwheho wẹndagbe lọ tọn didọ na yin ovọ́ kavi lalo daho de. To popolẹpo mẹ, fọnsọnku Klisti tọn yin adà tangan de to nuyise Klistiani lẹ tọn mẹ, ehe tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ nuplọnmẹ dodo Biblu tọn delẹ gando nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn, yinkọ etọn, Ahọluduta etọn, po whlẹngán mítọn po go. Eyin Jesu ma yin finfọnsọnku, be lalo wẹ owẹ̀n he Paulu po apọsteli he pò lẹ po lá, yèdọ hopàdọ de poun.

Podọ, eyin Klisti ma yin finfọnsọnku, be ovọ́ wẹ yise Klistiani lẹ tọn, yèdọ yise he sinai do lalo ji. Humọ, be lalo wẹ Paulu po mẹhe pò lẹ po do gando fọnsọnku Jesu tọn go podọ gando mẹhe yé dọ dọ e fọ́n ẹn sọnku go, enẹ wẹ Jehovah Jiwheyẹwhe. To yidogọ mẹ, be hodidọ lọ dọ Klisti “kú na ylando mítọn lẹ” na yin lalo, na eyin Mẹwhlẹngántọ mítọn ma yin whinwhlẹn sọn okú si, ewọ ma sọgan whlẹn mẹdevo lẹ. (1 Kọlintinu lẹ 15:3) Ehe na zẹẹmẹdo dọ Klistiani he kú, taidi dehe kú do yise tamẹ lẹ, kú to ovọ́ mẹ niyẹn.

Enẹwutu, Paulu wá tadona kọ̀n dọmọ: “Eyin to ogbẹ̀ ehe mẹ kẹdẹ wẹ mí tindo todido to Klisti mẹ te, be onú mítọn wẹ blawu hugan to gbẹtọ lẹpo mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 15:19) Taidi Klistiani devo lẹ, Paulu hẹn nutindo lẹ bu, pehẹ homẹkẹn, doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn lẹ, bo ma dibuna okú, na e tindo yise to fọnsọnku po nuhe e na hẹn yọnbasi lẹ po mẹ wutu. Lehe enẹ lẹpo na ko yin ovọ́ do sọ eyin fọnsọnku ma tin!

NUHEWUTU MÍ DONA TINDO YISE TO FỌNSỌNKU MẸ

Paulu ma lẹn pọ́n gbede dọ nuhe Klistiani lẹ yise yin lalo. E yọnẹn dọ Jesu yin finfọnsọnku, podọ e blá kunnudenu lọ lẹ dopọ na Kọlintinu lẹ, “dọ Klisti kú na ylando mítọn lẹ dile Owe-wiwe lẹ dọ do; podọ ewọ yin dìdì, mọwẹ, dọ e ko yin finfọn to azán atọ̀ntọ gbè dile Owe-wiwe lẹ dọ do; podọ e sọawuhia Kefa, enẹgodo, omẹ wiawe lẹ.” * Paulu yidogọ dọmọ: “Enẹgodo, e sọawuhia nuhe hugan mẹmẹsunnu fowe-kanweko to ojlẹ dopo mẹ, mẹhe suhugan yetọn gbẹ́ pò to ogbẹ̀ kakajẹ din, ṣigba delẹ ko damlọn to okú mẹ. Enẹgodo, e sọawuhia Jakọbu, enẹgodo apọsteli lẹpo; ṣigba to godo mẹ pete, e sọawuhia yẹnlọsu ga.”—1 Kọlintinu lẹ 15:3-8.

Paulu bẹjẹeji po hodidọ nujikudo tọn de po dọ Klisti kú na ylando mítọn lẹ, bo yin dìdì, bosọ yin finfọnsọnku. Etẹwutu Paulu do tindo nujikudo enẹ?  Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ kunnudide kunnudetọ yinukundomọ lẹ tọn. To whenue Jesu yin finfọnsọnku, e sọawuhia omẹ taun taun delẹ (gọna Paulu lọsu), e sọawuhia pipli kleunkleun delẹ, podọ etlẹ sọ sọawuhia gbẹtọ 500 dopọ, yèdọ mẹhe suhugan yetọn na ko tindo ayihaawe to whenue yé sè linlin lọ dọ Jesu yin finfọnsọnku. (Luku 24:1-11) Suhugan mẹhe Jesu sọawuhia lẹ tọn gbẹ́ pò to ogbẹ̀ to ojlẹ apọsteli Paulu tọn mẹ, podọ mẹdepope sọgan dọnsẹpọ yé nado yọnẹn eyin Jesu sọawuhia yé nugbonugbo. (1 Kọlintinu lẹ 15:6) E sọgan bọawu nado gbẹkọ kunnudide kunnudetọ dopo kavi awe tọn go, ṣigba e na vẹawu nado gbẹkọ kunnudide omẹ 500 kavi humọ tọn go.

Sọ doayi e go dọ Paulu donù e go whla awe dọ Jesu kú bo yin dìdì bosọ yin finfọnsọnku “dile Owe-wiwe lẹ dọ do.” Nujijọ enẹlẹ dohia hezeheze dọ dọdai Owe-wiwe Heblu tọn lẹ tọn he gando Mẹsia go lẹ mọ hẹndi, bo gbọnmọ dali dohia dọ Jesu wẹ Mẹsia dopagbe lọ nugbonugbo.

Mahopọnna kunnudide kunnudetọ yinukundomọ lẹ po Owe-wiwe lẹ po tọn, mẹsusu wẹ gbẹ́ tindo ayihaawe to whenẹnu podọ to egbehe dọ Jesu yin finfọnsọnku. Mẹdelẹ dọ dọ devi etọn lẹ wẹ fìn oṣiọ etọn bo wá sọalọakọ́n dọ emi tin to finẹ whenue ewọ yin finfọnsọnku. Ṣigba, devi lẹ ma tindo huhlọn nado duto awhànfuntọ Lomu tọn he to yọdò lọ ṣọ́ lẹ ji kavi nado yinuwado yé ji. Mẹdelẹ sọalọakọ́n dọ numimọ de poun mẹ wẹ Jesu sọawuhia gbẹtọ lẹ te. Ṣigba, nugbo lọ dọ Jesu sọawuhia mẹsusu lẹ to ofi voovo lẹ dohia dọ enẹ ma yin numimọ de poun. Podọ be e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado dọ dọ mẹhe yin mimọ to numimọ mẹ de ni dà núdùdù bo má ẹn na mẹhe to numimọ lọ mọ dile Jesu wà do to Galili to fọnsọnku etọn godo ya? (Johanu 21:9-14) Be mẹhe yin mimọ to numimọ mẹ de sọgan dọna mẹhe to numimọ lọ mọ nado doalọ emi go ya?—Luku 24:36-39.

Mẹdevo lẹ sọ kudeji dọ devi lẹ lọsu wẹ pà lalo de  do gando fọnsọnku Jesu tọn go. Ṣigba, ale tẹwẹ mọwiwà na hẹnwa na yé? Kunnudide gando fọnsọnku Jesu tọn go dekọtọn do mẹṣanko, yajiji po okú po mẹ na devi lẹ. Naegbọn yé nado ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ sọmọ nado nọgodona lalo de poun? Humọ, ofi tintan he yé dekunnu te wẹ Jelusalẹm to nukun agọjẹdomẹtọ yetọn lẹ tọn mẹ, yèdọ mẹhe ko wleawufo nado yí dotẹnmẹ hundote depope zan nado dawhẹna yé.

Fọnsọnku enẹ wẹ onú titengbe lọ he na adọgbigbo devi lẹ nado dekunnu gando Oklunọ yetọn go mahopọnna homẹkẹn vẹadi depope he yé pehẹ. Gbọnmọ dali, fọnsọnku wá lẹzun adà titengbe nuyise Klistiani lẹ tọn. Klistiani dowhenu tọn lẹ ma ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ nado dekunnu gando mẹplọntọ nuyọnẹntọ he yin hùhù de go poun gba. Yé ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ nado lá fọnsọnku Jesu tọn, na enẹ dohia dọ ewọ wẹ Klisti lọ, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ omẹ huhlọnnọ he to ogbẹ̀, mẹhe gọalọna yé bosọ deanana yé. Fọnsọnku etọn dohia dọ yelọsu na yin finfọnsọnku. Na nugbo tọn, eyin Jesu ma yin finfọnsọnku wẹ, mẹdepope ma na yin Klistiani. Eyin Jesu ma yin finfọnsọnku, mí ma tlẹ na ko sè nudepope gando ewọ go.

To whelọnu lo, ale tẹwẹ fọnsọnku Klisti tọn sọgan hẹnwa na mí to egbehe?

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 4]

“E sọawuhia nuhe hugan mẹmẹsunnu fowe-kanweko to ojlẹ dopo mẹ . . . Enẹgodo, e sọawuhia Jakọbu, enẹgodo apọsteli lẹpo; ṣigba to godo mẹ pete, e sọawuhia yẹnlọsu ga.”—1 Kọlintinu lẹ 15:6-8

[Apotin to weda 6]

KANBIỌ HE NỌ SABA YIN KINKANSE LẸ

Mẹnu lẹ wẹ na yin finfọnsọnku?

“Fọnsọnku dodonọ lẹ po mawadodonọ lẹ tọn po de na tin.” (Owalọ lẹ 24:15) Dodonọ lẹ wẹ sunnu po yọnnu nugbonọ lẹ po taidi Noa, Ablaham, po Sala po. Mawadodonọ lẹ wẹ mẹhe ma nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ, na yé ma tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado plọn nujinọtedo enẹlẹ bo nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé wutu.

Fie wẹ yé na yin finfọnsọnku do?

Mẹdelẹ na yin finfọnsọnku taidi nudida gbigbọnọ jọmaku lẹ to olọn mẹ nado dugán hẹ Klisti taidi ahọlu lẹ po yẹwhenọ lẹ po do aigba ji. (Osọhia 5:9, 10) Ṣigba, mẹsusu na yin hinhẹn gọwá ogbẹ̀ to aigba ji. Yé na duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn to paladisi mẹ to aigba ji.—Luku 23:39-43.

Whetẹnu wẹ fọnsọnku na bẹjẹeji?

To sọgodo, to whenue mẹylankan lẹ na ko yin didesẹ sọn aigba ji godo. Biblu dohia dọ gbẹtọ susugege lẹ na fọnsọnku to gandudu owhe fọtọ́n tọn Jesu tọn whenu, to ojlẹ he mẹ aigba na yin didiọ zun paladisi de te.—Osọhia 20:6.

Be aṣa Paaki tọn lẹ tindo kanṣiṣa hẹ fọnsọnku wẹ ya?

Sinsẹ̀n kosi tọn lẹ mẹ wẹ aṣa Paaki tọn lẹ he bẹ miyọ́n titá, vẹla titá, po vounvoun lẹ yiyizan po hẹn wá sọn. Ṣigba, depope to aṣa enẹlẹ mẹ ma yin hihodo to fọnsọnku Jesu tọn he mẹdelẹ nọ lẹndọ Paaki nọtena whenu gba. Be whẹho sinsinyẹn de wẹ enẹ yin ya? Mọwẹ. Na Ohó Jiwheyẹwhe tọn degbena mí nado klan míde dovo na sinsẹ̀n lalo bo “nọ sẹ̀n Otọ́ to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ” wutu.—Johanu 4:23; 2 Kọlintinu lẹ 6:17.

Eyin Jesu wẹ yin Jiwheyẹwhe dile sinsẹ̀n delẹ nọ plọnmẹ do, mẹnu wẹ fọ́n ewọ sọnku?

Jesu ma yin Jiwheyẹwhe, he yinkọ etọn nọ yin Jehovah, ṣigba Visunnu Jiwheyẹwhe tọn wẹ e yin. Jehovah wẹ fọ́n Jesu sọnku. (Lomunu lẹ 10:9) Weyọnẹntọ he nọ basi zẹẹmẹ do Biblu ji de dọmọ: “E ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe dọ mẹde ni fọ́n ede sọnku, etlẹ yin Klisti lọsu.” *

[Nudọnamẹ odò tọn]