•   Nawẹ e nọ ṣí na we eyin a sè bọ mẹde to mẹzun?

  •  N’ma tlẹ nọ doayi e go​—e nọ taidi nuhe sọgbe.

  •  E nọ dotukla mi pẹẹde​—amọ́ n’nọ yí do mọ.

  •  E ma nọ yọ́nsè na mi paali​—n’ma sọgan yigbena.

•   Be a nọ zunmẹ ya?

  •  Gbede

  •  Whedelẹnu

  •  Gbọzangbọzan

•   Nukun tẹwẹ a nọ yí do pọ́n mẹzunzun?

  • Numadinu de

  •  Whẹho sinsinyẹn de

 Be a nọ mọdọ mẹzunzun yin whẹho sinsinyẹn de ya? A sọgan dọ dọ, ‘enẹ ma yin onú kaka de. To popolẹpo mẹ, nuhe sinyẹn humọ to gbẹ̀mẹ lẹ tin he ji mí dona lẹnnupọndo. Podọ, mẹlẹpo wẹ nọ zunmẹ!’ Be nugbo wẹ ya?

 E sọgan vẹawuna we nado yise, ṣigba mẹsusu wẹ tin he ma nọ zunmẹ. Podọ whẹwhinwhẹ́n dagbe susu wẹ zọ́n bọ yé ma do nọ wàmọ. Di apajlẹ:

•  Mẹzunzun nọ do omẹ nankọ he a yin hia. Ohó he nọ tọ́n sọn onù towe mẹ lẹ nọ do nuhe a yin to homẹ hia. Enẹwutu, eyin a nọ zunmẹ, enẹ sọgan dohia dọ numọtolanmẹ mẹdevo lẹ tọn ma nọ di nude na we. Be omẹ mọnkọtọn wẹ hiẹ yin nugbonugbo ya?

   Biblu dọmọ: “Ahun mẹ wẹ nuhe nọ tọ́njẹgbonu sọn onù mẹ lẹ nọ wá sọn.”​—Matiu 15:18.

•  Mẹzunzun sọgan zọ́n bọ gbẹtọ lẹ na yí nukun agọ̀ do pọ́n we. Owe de dọmọ: “Aliho he mẹ mí nọ dọho te sọgan do họntọn wunmẹ he mí na ji, obá he mẹ hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ po azọ́nwatọgbẹ́ mítọn lẹ po na na mí sisi jẹ, haṣinṣan he mí tindo hẹ mẹdevo lẹ gọna obá he mẹ mí na yinuwado yé ji jẹ hia. E sọgan zọ́n bọ yè na yí we na azọ́n tangan de kavi eyin a na yí kàn do kàn ji to azọ́nmẹ. E sọgan sọ yinuwado aliho he mẹ mẹdevo lẹ na yinuwa hẹ we te ji.” Owe lọ sọ dọ dọ: “Kanse dewe eyin vlavo haṣinṣan he a tindo hẹ mẹlẹ ma na pọnte dogọ eyin a ma nọ zunmẹ ya?”​—Owe lọ Cuss Control.

   Biblu dọmọ: “Mì gbọ . . . mẹzunzun . . . ni dẹn do mì.”​—Efesunu lẹ 4:31.

•  A sọgan lẹndọ eyin a nọ zunmẹ, yè na mọdọ a bi; ṣigba lalo wẹ. To owe How Rude! mẹ, weyọnẹntọ Alex Packer wlan dọmọ: “Apọ̀ nọ yawu ṣì mẹ gando mẹhe nọ to mẹzun mapote lẹ go.” E yidogọ dọ “hogbe wuntuntun, nuyọnẹn, nukunnumọjẹnumẹ kavi mẹtọnhopọn tọn” ma nọ sù to hodidọ mẹhe nọ zunmẹ lẹ tọn mẹ. Eyin a ma nọ lẹnnupọn whẹpo do dọho kavi nọ dọho vaun-vaun, zinzin na whè do we.”

   Biblu dọmọ: “Mì dike ohó gbigble de tọ́njẹgbonu sọn onù mìtọn mẹ blo.”​—Efesunu lẹ 4:29.

•  Ze yanwle de dai. Naegbọn a ma na tẹnpọn nado de ohó he nọ sọwhánmẹ lẹ sẹ̀ sọn hodidọ towe lẹ mẹ to osun dopo kavi to ojlẹ he whè humọ gblamẹ? Hiẹ sọgan de apotin de do wema ji kavi kannu do sunzanhiawe de mẹ nado pọ́n lehe a to vivẹnudo do. Ṣigba, nado yinuwa sọgbe hẹ gbemima towe, e sọgan biọ dọ a ni ze afọdide devo lẹ. Di apajlẹ:

•  Dapana nudepope he a sọgan yí do deayidai he bẹ mẹzunzun hẹn. Biblu dọmọ: “Gbẹdido ylankan lẹ nọ hẹn walọ dagbe lẹ gble.” (1 Kọlintinu lẹ 15:33) “Gbẹdido” ma nọte do gbẹtọ kẹdẹ ji gba, ṣigba e sọ bẹ nuhe a nọ yí do deayidai lẹ hẹn ga; di apajlẹ sinima he a nọ pọ́n lẹ, aihun video ji tọn lẹ, podọ ohàn he a nọ doto lẹ. Kenneth he tindo owhe 17 dọmọ: “To whenue mí to ohàn he mí yiwanna de sè, e bọawu taun nado jẹ ohàn lọ ji ji bo ma tlẹ na ayidonugo hogbe ylankan he e bẹhẹn lẹ, na nuhiho ohàn lọ tọn nọ yọ́nsè na mí wutu.”

•  Dike nuyiwa towe ni dohia dọ a ko whẹ́n. Mẹdelẹ nọ zunmẹ, na yé nọ lẹndọ enẹ na dohia dọ yé whẹ́n. Ṣigba, nado dọ hójọhó, mẹzunzun nọ dohia dọ mẹlọ ma ko whẹ́n. Biblu dọ dọ mẹhe whẹ́n lẹ “ko plọn huhlọn wuntuntun tọn yetọn gbọn yíyí i zan dali nado nọ yọ́n vogbingbọn to dagbe po oylan po ṣẹnṣẹn.” (Heblu lẹ 5:14) Yé ma nọ jo walọ dagbe yetọn do, na yé jlo dọ mẹdevo ni mọdọ yé “bi” wutu.

 Nugbonugbo, hogbe mẹzunzun tọn lẹ ma nọ wà nudevo adavo nado hẹn ayiha mítọn po mẹdevo lẹ po tọn flu po linlẹn he ma sọgbe lẹ po. Hogbe mọnkọtọn ko sù gbau to aihọn lọ mẹ! Owe lọ Cuss Control na ayinamẹ dọmọ: “Ma yidogọ blo. Gọalọ nado hẹn ninọmẹ lọ pọnte. Mọwiwà na hẹn ayajẹ wá na we, podọ homẹ mẹdevo lẹ tọn nasọ hùn do gowe ga.”