Be Dọdai He Gando Mẹsia lọ Go lẹ Dohia Nugbonugbo Dọ Jesu Wẹ Mẹsia lọ Ya?
Gblọndo Biblu tọn
Mọwẹ. To whenue Jesu to aigba ji, e hẹn dọdai susu he yin didọ gando “Mẹsia Nukọntọ lọ” go lẹ di, yèdọ mẹlọ he na yin “Mẹwhlẹngántọ aihọn tọn.” (Daniẹli 9:25; 1 Johanu 4:14) Podọ etlẹ yin to okú Jesu tọn godo, e gbẹsọ hẹn dọdai he gando Mẹsia lọ go lẹ di.—Salmu lẹ 110:1; Owalọ lẹ 2:34-36.
Etẹwẹ hogbe lọ “Mẹsia” zẹẹmẹdo?
Hogbe Heblugbe tọn lọ Ma·shiʹach (enẹ wẹ Mẹsia) gọna hogbe Glẹkigbe tọn lọ he sọgbe hẹ ẹ Khri·stos (enẹ wẹ Klisti) zẹẹmẹdo “Mẹyiamisisadode.” Enẹwutu, “Jesu Klisti” zẹẹmẹdo “Jesu Mẹyiamisisadode lọ,” kavi “Jesu Mẹsia lọ.”
To ojlẹ he mẹ Biblu yin kinkan te, amì wẹ nọ saba yin kinkọ̀n do ota na mẹde nado yiamisisadode e do otẹn aṣẹpipa tọn vonọtaun de mẹ. (Levitiku 8:12; 1 Samuẹli 16:13) Jesu yin dide gbọn Jiwheyẹwhe dali nado yin Mẹsia lọ—yèdọ otẹn aṣẹpipa tọn daho de. (Owalọ lẹ 2:36) Ṣigba, kakati nado de Jesu gbọn amì kinkọ̀n do ota na ẹn dali, gbigbọ wiwe wẹ Jiwheyẹwhe yí do de e.—Matiu 3:16.
Be mẹsusu wẹ na hẹn dọdai he gando Mẹsia lọ go lẹ di ya?
Lala. Kẹdẹdile ohù alọpahomẹ tọn mẹde tọn ma nọ do mẹdevo de hia do, hẹndi dọdai he to Biblu mẹ lẹ tọn gando omẹ dopo gee go, enẹ wẹ Mẹsia kavi Klisti lọ. Ṣigba, Biblu na avase dọ “Klisti lalo po yẹwhegán lalo lẹ po na fọ́n bo na basi ohia daho lẹ po nujiawu lẹ po nado hẹnmẹ buali, kakajẹ mẹdide lẹ lọsu ji, eyin e yọnbasi.”—Matiu 24:24.
Be Mẹsia lọ na sọawuhia to sọgodo wẹ ya?
Lala. Biblu dọ dọdai dọ Mẹsia lọ na wá sọn Kúnkan Ahọlu Davidi Islaeli tọn mẹ. (Salmu lẹ 89:3, 4) Ṣigba, kandai whẹndo tọn Juvi lẹ tọn he bẹ kúnkan omẹ voovo lẹ tọn hẹn kaka yì Davidi ji ko yin hinhẹnbu, bo sọgan ko yin mimẹ̀ to whenue Lomunu lẹ và Jelusalẹm sudo to owhe 70 W.M. a Sọn whenẹnu gbọ́n, mẹdepope ma sọgan dlẹnalọdo ede taidi mẹhe wá sọn hukan gandudu tọn Davidi tọn mẹ tlọlọ. To vogbingbọn mẹ, dile etlẹ yindọ kandai whẹndo tọn enẹlẹ tin-to-aimẹ to ojlẹ Jesu tọn mẹ, depope to kẹntọ etọn lẹ mẹ ma tlẹ penugo nado diọnukunsọ ẹ, na e sọalọakọ́n dọ emi wá sọn kúnkan Davidi tọn mẹ wutu.—Matiu 22:41-46.
Dọdai he gando Mẹsia lọ go nẹmu wẹ to Biblu mẹ?
E ma yọnbasi nado dọ sọha dọdai he gando Mẹsia lọ go lẹ tọn na taun tọn. Di apajlẹ, aliho he mẹ dọdai lẹ nọ yin sọhayina te sọgan gbọnvo etlẹ yin to wefọ he dọhodo Mẹsia lọ ji tlọlọ lẹ mẹ. Isaia 53:2-7 bẹ adà voovo dọdai he gando Mẹsia lọ go delẹ tọn hẹn. Mẹdelẹ sọgan yí wefọ lọ lẹ to blebu mẹ do mọ dọdai dopo, to whenue mẹdevo lẹ sọgan pọ́n adà dopodopo hlan taidi dọdai dopo.
Delẹ to dọdai he Jesu hẹndi gando Mẹsia lọ go lẹ mẹ
Dọdai |
Yin mimọ to |
Hẹndi |
---|---|---|
Wá sọn kúnkan Ablaham tọn mẹ |
||
Wá sọn kúnkan visunnu Ablaham tọn Isaki tọn mẹ |
||
Yin jiji to hẹnnu Juda tọn Islaeli tọn mẹ |
||
Wá sọn hukan gandudu tọn Ahọlu Davidi tọn mẹ |
||
Yin jiji gbọn yọnnu alọji de dali |
||
Yin jiji to Bẹtlẹhẹm |
||
Na yin yiylọdọ Emmanuẹli b |
||
Bẹjẹeji whiwhẹ tọn de |
||
Ovivu lẹ yin hùhù to jiji etọn godo |
||
Yin yiylọ jẹgbonu sọn Egipti |
||
Yin yiylọdọ Nazalẹtinu c |
||
Wẹnsagun de na jẹnukọnna ẹn |
||
Yin amisisadode taidi Mẹsia to 29 W.M. d |
||
Yin alọkẹyi gbọn Jiwheyẹwhe dali taidi Visunnu Etọn |
||
Yin zohunhunnọ na ohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn |
||
Na lá wẹndagbe |
||
Lizọnyizọn gbangba tọn etọn to Galili hẹn hinhọ́n daho wá |
||
Azọ́njiawu-watọ taidi Mose |
||
Dọ linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ taidi Mose |
||
Hẹnazọ̀ngbọna mẹsusu |
||
Ma dọ̀n ayidonugo wá ede ji |
||
Do awuvẹmẹ hia mẹhe to awufiẹsa mẹ lẹ |
||
Do whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn hia |
||
Yin Ayinamẹtọ Jiawu |
||
Lá oyín Jehovah tọn |
||
Dọho gbọn apajlẹ lẹ yiyizan dali |
||
Yin Nukọntọ de |
||
Mẹsusu ma yise to ewọ mẹ |
||
Yin zannu ahlida tọn |
||
Yin gbigbẹdai gbọn gbẹtọvi lẹ dali |
||
Yin wangbẹna matin whẹwhinwhẹ́n |
||
Zọ̀n kẹtẹkẹtẹ de ji biọ Jelusalẹm to awhàngbigba mẹ |
||
Yin pipà gbọn yọpọvu lẹ dali |
||
Wá to oyín Jehovah tọn mẹ |
||
Yin didehia gbọn họntọn dejidego de dali |
||
Yin didehia na fataka-kuẹ 30 e |
||
Họntọn etọn lẹ họ̀n jo e do |
||
Kunnudetọ lalo lẹ dekunnu agọ̀ gandego |
||
E ma kẹnù to whẹsadokọnamẹtọ lẹ nukọn |
||
Yè túntán dego |
||
Yè linú ota na ẹn |
||
Yè hò e |
||
E ma glọnalina mẹhe linú in lẹ |
||
Aṣẹpatọ lẹ blasé sọta ẹ |
||
Oṣó yin whiwhè gbọn afọ po alọ etọn lẹ po mẹ do potin de go |
||
Mẹlẹ de ovò (hò akọ̀) nado má awù etọn lẹ |
||
Yin hihia dogọ ylanwatọ lẹ |
||
Yin ṣinṣanko, yin zunzun |
||
Jiya na ylandonọ lẹ |
||
Taidi mẹhe Jiwheyẹwhe gbẹ́ dai |
||
Ovẹn vẹsin po vivẹ́ po yin nina ẹn nado nù |
||
Nugbla hù i jẹnukọnna okú etọn |
||
Jo gbigbọ etọn do alọmẹ na Jiwheyẹwhe |
||
Ze ogbẹ̀ etọn jo |
||
Wleawuna ofligọ lọ nado de ylando sẹ̀ |
||
Ohú etọn lẹ ma yin gbigbà |
||
Yè sọnú in |
||
Yin dìdì dopọ hẹ adọkunnọ lẹ |
||
Yin finfọn sọn oṣiọ lẹ mẹ |
||
Mẹdevo yin dide do otẹn mẹdehiatọ lọ tọn mẹ |
||
Sinai to adusilọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ |
a Otànwe de dọmọ: “Ayihaawe ma tin dọ kandai kúnkan whẹndo Ju lẹ tọn bu sọn aimẹ to vasudo Jelusalẹm tọn whenu [to owhe 70 W.M.], e ma yin jẹnukọnna ojlẹ enẹ.” (McClintock and Strong’s Cyclopedia)
b Yinkọ Heblugbe tọn lọ Emmanuẹli, he zẹẹmẹdo “Jiwheyẹwhe Tin hẹ Mí” sọgbe taun, na e do azọngban Jesu tọn taidi Mẹsia lọ hia. Aigba ji wiwá etọn po azọ́n etọn lẹ po dohia dọ Jiwheyẹwhe tin hẹ sinsẹ̀n-basitọ Etọn lẹ.—Luku 2:27-32; 7:12-16.
c E taidi dọ hogbe lọ “Nazalẹtinu” wá sọn hogbe Heblugbe tọn lọ neʹtser mẹ, ehe zẹẹmẹdo “tọ́nkun.”
d Nado mọ nudọnamẹ dogọ gando todohukanji ojlẹ hihia tọn Biblu tọn he dohia dọ owhe 29 W.M mẹ wẹ Mẹsia lọ na wá te go, pọ́n hosọ lọ “Lehe Dọdai Daniẹli Tọn Dọ Ojlẹ Wiwá Mẹsia Tọn Do.”
e Owe Zekalia tọn mẹ wẹ dọdai ehe tin te, ṣogan Biblu-kantọ Matiu dọ dọ e “yin didọ gbọn yẹwhegán Jelemia gblamẹ.” (Matiu 27:9) E taidi dọ to ojlẹ de mẹ, owe Jelemia tọn wẹ owe tintan he yin zizedo adà Owe-wiwe lẹ tọn he nọ yin yiylọdọ “Yẹwhegán lẹ” mẹ. (Luku 24:44) Enẹwutu, Matiu sọgan ko donù “Jelemia” go, nado dlẹnalọdo owe he adà lọ bẹhẹn lẹpo to pọmẹ, ehe mẹ owe Zekalia tọn lọsu tin te.