1, 2. (a) Ano ang obra ni Rut? (b) Ano ang nahibaluan ni Rut parte sa mga aman sang Kasuguan sang Dios kag sa iya katawhan?

NAGALUHOD si Rut sa mga linaylay sang sebada nga iya natipon sa bilog nga adlaw. Nagadulom na sa mga uma sang Betlehem, kag madamo nga mangangani ang nagapauli na sa gawang sang diutay nga siudad nga nahamtang sa ibabaw sang bungyod. Nagapalanakit ang iya kalawasan sa bilog nga adlaw nga trabaho. Pero sige gihapon ang iya paghampak sang gamay nga baston sa uhay para magbulag ang uyas. Bisan kapoy sia, mas maayo ini nga adlaw sangsa iya ginalauman.

² Mangin maayo pa bala ang kahimtangan sining bataon nga balo? Namat-od sia nga unungan ang iya ugangan nga si Noemi kag simbahon ang Dios ni Noemi nga si Jehova. Nagpauli sila nga duha sa Betlehem halin sa Moab, kag sang ulihi, nahibaluan ni Rut nga Moabita nga may praktikal kag makatarunganon nga mga aman ang Kasuguan ni Jehova para sa mga imol sa Israel, pati na sa mga dumuluong. Nakita man niya nga ang pila ka katawhan ni Jehova nga nagasunod sa Kasuguan kag nahanas sa sini, nagapakita sang pagkadiosnon kag kaayo amo nga natandog ang iya pilason nga tagipusuon.

3, 4. (a) Paano ginpalig-on ni Boaz si Rut? (b) Paano makabulig sa aton ang halimbawa ni Rut sa mabudlay nga pangabuhi subong?

³ Isa sa ila amo ang may edad na kag manggaranon nga si Boaz nga tag-iya sang uma nga ginsaghawan niya. Daw anak ang pagkabig niya kay Rut. Indi mapunggan ni Rut nga magyuhum kon madumduman niya ang pagdayaw sa iya ni Boaz kay gin-atipan niya si Noemi kag ginpili nga simbahon ang matuod nga Dios, si Jehova.—Basaha ang Rut 2:11-14.

⁴ Pero mahimo nga nagahunahuna gihapon si Rut kon ano ang iya palaabuton. Bilang pigado nga dumuluong nga wala sang bana kag anak, paano niya sakdagon ang iya kaugalingon kag si Noemi? Bastante na bala ang pagpanaghaw? Kag sin-o ang maatipan sa iya kon magtigulang sia? Natural lang nga magkabalaka  sia. Amo man sini karon ang ginakabalak-an sang madamo kay mabudlay ang pangabuhi. Samtang ginatun-an naton kon paano nakabulig ang pagtuo ni Rut para maatubang ini nga mga hangkat, mailog man naton sia.

5, 6. (a) Ano ang natabo sa una nga adlaw sang pagpanaghaw ni Rut sa uma ni Boaz? (b) Ano ang reaksion ni Noemi sang nakita niya si Rut?

⁵ Sang natapos na ni Rut ang paghampak kag pagtipon sang uyas, nakita niya nga nakasaghaw sia sing mga isa ka efa nga sebada ukon mga 14 ka kilo! Mahimo nga ginputos niya ini sa tela kag ginlukdo, kag nagpauli sa Betlehem sang sirom na.—Rut 2:17.

⁶ Nalipay si Noemi nga makita ang iya pinalangga nga umagad, kag mahimo nakibot gid sia sang makita niya ang mabug-at nga sebada nga dala ni Rut. May dala man si Rut nga sobra nga pagkaon sa iya panyaga nga gin-aman ni Boaz sa iya mga trabahador, gani ginpanyapon nila ini. Namangkot si Noemi: “Diin ka bala magpanaghaw karon nga adlaw? Kag diin ka bala magpangabudlay? Pinakamaayo ang nagkilala sa imo.” (Rut 2:19) Sang makita niya ang mabug-at nga dala ni Rut, nahibaluan niya nga may nagpakita sing kaayo sa sining bataon nga balo.

7, 8. (a) Para kay Noemi, kay sin-o naghalin ang kaayo ni Boaz, kag ngaa? (b) Paano pa ginpakita ni Rut ang iya mainunungon nga gugma sa iya ugangan?

⁷ Nag-istoryahanay sila kag ginsugiran ni Rut si Noemi parte sa kaayo ni Boaz. Nalipay si Noemi amo nga nagsiling sia: “Pinakamaayo sia sang GINOO, nga wala sia magpugung sang iya kalolo sa mga buhi ukon sa mga patay!” (Rut 2:20) Nahibaluan niya nga ang kaayo ni Boaz naghalin kay Jehova, nga nagapahulag sa iya mga alagad nga mangin maalwan kag nagasaad nga padyaan ang iya katawhan sa kaayo nga ila ipakita. *—Basaha ang Hulubaton 19:17.

⁸ Ginpalig-on ni Noemi si Rut nga batunon ang tanyag ni Boaz nga magpadayon sa pagpanaghaw sa iya uma kag mag-upod sa mga babayi sa iya panimalay para indi sia paghilabtan sang mga mangangani. Gintuman niya ini. Padayon man sia nga ‘nagpuyo upud sa iya ugangan.’ (Rut 2:22, 23) Ginapakita sini liwat ang talalupangdon nga kinaiya ni Rut—ang mainunungon nga gugma. Kabay nga ang iya halimbawa magpahulag sa aton nga  pamangkuton ang aton kaugalingon kon bala ginapabaloran naton ang aton kaangtanan sa aton pamilya, nga mainunungon nga nagasakdag sa aton mga pinalangga kag nagabulig sa ila. Ginaapresyar gid ni Jehova ining mainunungon nga gugma.

9. Ano ang matun-an naton kanday Rut kag Noemi parte sa pamilya?

⁹ Indi bala matuod nga isa ka pamilya sanday Rut kag Noemi? Sa pila ka kultura, ginapaabot nga may magtungod sa papel sang bana, asawa, kabataan, lolo kag lola, kag iban pa para mangin “matuod” nga pamilya. Pero ang halimbawa nanday Rut kag Noemi nagapahanumdom sa aton nga ang mga alagad ni Jehova mahimo mangin malipayon kag mahigugmaon bisan indi kompleto ang ila pamilya. Ginaapresyar mo bala ang imo pamilya? Ginpahanumdom ni Jesus ang iya mga sumulunod nga ang Cristianong kongregasyon puede mangin pamilya para sa mga wala sing pamilya.—Mar. 10:29, 30.

10. Sa ano nga paagi gusto buligan ni Noemi si Rut?

¹⁰ Padayon si Rut nga nagpanaghaw sa uma ni Boaz halin sa pag-ani sang sebada sa Abril asta sa pag-ani sang trigo sa Hunyo. Samtang nagaligad ang sinemana, sigurado nga namensar si Noemi kon ano ang mahimo niya para sa iya pinalangga nga umagad. Sang didto sa Moab, kumbinsido si Noemi nga indi gid niya mabuligan si Rut nga makakita sang bana. (Rut 1:11-13) Pero subong tuhay na ang iya ginapamensar. Ginsilingan niya si Rut: “Anak ko, indi bala ako magpangita sa imo sing kapahuwayan?” (Rut 3:1) Kustombre sadto nga pangitaan sang mga ginikanan ang ila kabataan sing tiayon, kag ginakabig ni Noemi si Rut nga matuod nga anak. Luyag niya nga makakita si Rut sing “kapahuwayan”—nagapatuhoy sa seguridad kag proteksion nga mahimo mahatag sang puluy-an kag bana. Pero ano ang mahimo ni Noemi?

11, 12. (a) Sang ginpatuhuyan ni Noemi si Boaz nga “malapit nga himata,” ano ang iya buot silingon? (b) Ano ang reaksion ni Rut sa ginsiling sang iya ugangan?

¹¹ Sang una nga bes nga ginsambit ni Rut si Boaz, si Noemi nagsiling: “Ang lalaki aton himata, isa sang aton malapit nga mga himata.” (Rut 2:20) Ano ang buot silingon sini? Ang Kasuguan sang Dios sa Israel nagalakip sang mahigugmaon nga aman sa mga pamilya nga ginabudlayan bangod sa kaimulon ukon namatyan.  Kon ang babayi mabalo nga wala pa sing anak, makaluluoy gid sia kay ang ngalan kag kaliwat sang iya bana madula. Pero ginatugutan sang Kasuguan sang Dios nga pangasaw-on sang utod sang bana ang balo para makaanak ini nga mangin manunubli sang ngalan kag pagkabutang sang napatay nga bana. *—Deut. 25:5-7.

¹² Nagplano si Noemi. Mahimo mahanduraw naton nga nagasiga ang mata ni Rut samtang nagahambal ang iya ugangan. Indi pa gid kabisado ni Rut ang Kasuguan sang Israel amo nga namag-uhan sia sa pila ka kustombre sini. Pero ginatahod gid niya si Noemi amo nga ginpamatian niya sing maayo ang ginasiling sini. Mahimo nga nasaw-ahan sia ukon nahuya sa ginsiling sa iya ni Noemi, pero nagpasugot sia. Mapainubuson sia nga nagsiling: “Himoon ko ang tanan nga ginasiling mo.”—Rut 3:5.

13. Ano ang matun-an naton kay Rut parte sa pagpamati sa laygay sang mga may edad na? (Tan-awa man ang Job 12:12.)

¹³ Kon kaisa, nabudlayan ang mga lamharon nga mamati sa laygay sang mga may edad na kag mas eksperiensiado. Mahapos hunahunaon nga indi mahangpan sang mga may edad ang kabudlayan kag problema sang mga pamatan-on. Ang halimbawa ni Rut sang pagkamapainubuson nagapahanumdom sa aton nga ang pagpamati sa kaalam sang mga tigulang nga nagapalangga kag nagaulikid sa aton makapaladya gid. (Basaha ang Salmo 71:17, 18.)  Pero ano ang laygay ni Noemi, kag ginpadyaan gid bala si Rut sa pagsunod sini?

14. Ano ang linasan, kag sa ano ini ginagamit?

¹⁴ Sina nga gab-i, nagkadto si Rut sa linasan—isa ka matapan kag matig-a nga lugar diin ginadala sang mga mangunguma ang ila uyas para linason kag pahanginan. Ang kalabanan nga linasan yara sa higad sang bungyod ukon sa putukputukan sini, diin mabaskog ang hangin kon hapon na gid kag kasisidmon. Para magbulag ang uyas sa upa kag dagami, nagagamit ang mga trabahador sang dalagku nga mga tinidor ukon pala sa pagpahangin.

15, 16. (a) Ilaragway ang natabo sa linasan sang gab-i nga natapos na ni Boaz ang iya obra. (b) Paano nahibaluan ni Boaz nga nagahigda si Rut sa iya tiilan?

¹⁵ Ginpanilagan ni Rut asta mag-untat ang pagpahangin sina nga gab-i. Si Boaz ang nagadumala sini, asta nga nagdaku ang tinumpok. Pagkatapos manihapon, naghigda sia sa tupad sang isa ka tumpok. Amo sini ang kinabatasan sadto, para amligan ang hamili nga patubas sa mga kawatan kag tulisan. Nakita ni Rut nga nagtulog na si Boaz. Tion na para tumanon ang plano ni Noemi.

¹⁶ Nagkamang si Rut nga ginakulbaan. Makita niya nga hamuok na ang pagtulog ni Boaz. Gani suno sa plano, nagpalapit sia sa tiilan ni Boaz, ginbuksan ini, kag naghigda diri. Dayon naghulat sia. Nagligad ang tinion. Pamatyag ni Rut puerte na kadugay. Sang tungang gab-i na, nagliso si Boaz. Bangod natugnawan, nagbarikutot sia, mahimo para tabunan liwat sang habol ang iya mga tiil.  Pero nabatyagan niya nga may nagahigda sa iya tiilan. Ang rekord nagasiling: “Yari karon, isa ka babayi nagahigda sa iya tiilan!”—Rut 3:8.

17. Ano ang duha ka kamatuoran nga wala gintalupangod sang mga nagahunahuna nga sayop ang ginhimo ni Rut?

¹⁷ “Sin-o ka bala?” pamangkot niya. Si Rut nagsabat nga mahimo nagakurog ang tingog: “Ako si Rut, nga imo ulipon; taklapi sang imo bayo ang imo ulipon, kay ikaw malapit nga himata.” (Rut 3:9) Suno sa pila ka moderno nga interpretasyon, ang ginhimo kag ginsiling ni Rut daw may seksuwal nga kahulugan, pero nalimtan nila ang duha ka kamatuoran. Una, ginhimo ni Rut ang kustombre sadto, nga indi normal sa aton subong. Gani sayop nga tamdon ang iya ginhimo base sa manubo nga mga talaksan sa moral subong. Ikaduha, ang reaksion ni Boaz maathag nga nagapakita nga ang ginhimo ni Rut putli kag dalayawon gid.

18. Ano ang ginsiling ni Boaz nga nakapaumpaw kay Rut, kag ano ang iya ginpatuhuyan nga duha ka maayo nga butang nga ginhimo ni Rut?

¹⁸ Naghambal si Boaz, kag sigurado gid nga naumpawan si Rut sa iya malulo kag matawhay nga tingog. Nagsiling sia: “Pakamaayohon ka sang GINOO, anak ko; nakapakita ka sing labi pa nga kalolo sa katapusan sang sa kamunoan, sanglit nga wala ka magsonod sa mga pamatan-on nga lalaki, bisan imol ukon manggaranon.” (Rut 3:10) Ang “kamunoan” nagapatuhoy sa mainunungon nga gugma ni Rut kay gin-updan niya si Noemi sa Israel kag gin-atipan ini. Ang “katapusan” amo ang ginhimo niya sina nga tion. Ginsambit ni Boaz nga ang lamharon pareho kay Rut, mahimo mangita sang lamharon nga palamanhon, manggaranon man ukon imol. Sa baylo, luyag niya nga maghimo sing maayo indi lamang kay Noemi kundi sa napatay man nga bana sini, para magpadayon ang ngalan niya sa iya lugar. Indi mabudlay hunahunaon kon ngaa nagdayaw gid si Boaz sa indi pagkamaiyaiyahon ni Rut.

19, 20. (a) Ngaa wala dayon ginpangasawa ni Boaz si Rut? (b) Paano nagpakita si Boaz sing kaayo kag pag-ulikid kay Rut kag sa reputasyon sini?

¹⁹ Si Boaz nagpadayon: “Kag karon, anak ko, dili ka magkahadluk, himoon ko sa imo ang tanan nga imo ginasiling, kay ang bug-os nga banwa sang akon katawohan nakahibalo nga ikaw babayi nga takus.” (Rut 3:11) Gusto man niya nga pangasaw-on si Rut; mahimo wala sia nakibot sang pangabayon sia ni Rut nga  mangin iya manunubos. Pero matarong nga tawo si Boaz amo nga wala sia manghikot suno lang sa iya luyag. Ginsilingan niya si Rut nga may mas malapit pa nga himata sa pamilya sang napatay nga bana ni Noemi. Kadtuan anay ni Boaz ini nga tawo kag hatagan sia sing kahigayunan nga mangin bana ni Rut.

²⁰ Ginpangabay ni Boaz si Rut nga magtulog liwat asta magkaagahon; dayon magpauli nga indi matalupangdan. Luyag niya nga amligan ang ila reputasyon, kay basi pensaron sang mga tawo nga may natabo sa ila. Naghigda liwat si Rut sa tiilan niya, nga mahimo matawhay na ang pensar kay maayo ang reaksion ni Boaz. Dayon, samtang dulomdulom pa, nagbangon sia. Ginpuno ni Boaz ang iya kunop sang sebada, kag nagpauli si Rut sa Betlehem.—Basaha ang Rut 3:13-15.

21. Ano ang mga rason nga nakilal-an si Rut nga “babayi nga takus,” kag paano naton sia mailog?

²¹ Mahimo nga nalipay gid si Rut sa pagpamensar sang ginsiling ni Boaz—nga kilala sia nga “babayi nga takus”! Pat-od nga resulta ini sang iya handum nga kilalahon kag alagdon si Jehova. Nagpakita man sia sing tuman nga kaayo kag kaluoy kay Noemi kag sa iya katawhan, nga handa sia magpahisuno sa mga dalanon kag kustombre nga bag-o gid sa iya. Kon ilugon naton ang pagtuo ni Rut, tinguhaan naton nga tahuron gid ang iban pati na ang ila mga dalanon kag kustombre. Kon himuon naton ini, mangin maayo man ang aton reputasyon.

22, 23. (a) Ano ang ginapakita sang paghatag ni Boaz sang regalo kay Rut? (Tan-awa man ang footnote.) (b) Ano ang ginlaygay ni Noemi kay Rut?

²² “Paano ka, anak ko?” siling ni Noemi pag-abot ni Rut. Gusto mahibaluan ni Noemi kon bala magapabilin nga balo si Rut ukon may paglaum nga makapamana sia. Ginsugid dayon ni Rut ang tanan nga natabo sa ila ni Boaz. Ginpakita man niya ang madamo nga sebada nga ginregalo ni Boaz para kay Noemi. *—Rut 3:16, 17.

²³ Ginlaygayan ni Noemi si Rut nga magpabilin sa balay sa sina nga adlaw kag indi managhaw. Ginpasalig niya si Rut: “Ang lalaki indi magpahuway, tubtub nga matapus niya ang butang sining adlaw.”—Rut 3:18.

24, 25. (a) Paano ginpakita ni Boaz nga matarong sia kag indi maiyaiyahon? (b) Sa ano nga mga paagi ginpakamaayo si Rut?

 ²⁴ Husto gid si Noemi. Nagkadto si Boaz sa gawang sang siudad diin masami nagatipon ang mga tigulang sang siudad, kag ginhulat niya nga maglabay ang pinakamalapit nga himata. Sa atubang sang mga saksi, gintanyag ni Boaz sa tawo ang kahigayunan nga pangasaw-on si Rut bilang malapit nga himata. Pero wala ini ginbaton sang tawo kay basi madula niya ang iya palanublion. Dayon, sa atubangan sang mga saksi sa gawang sang siudad, ginsiling ni Boaz nga bilang masunod nga malapit nga himata, sia na lang ang magabakal sang palanublion sang napatay nga bana ni Noemi nga si Elimelec kag pangasaw-on si Rut, ang balo sang napatay nga anak ni Elimelec nga si Malon. Ginpahayag ni Boaz nga nagalaum sia nga ang paghimo sini “pagbangon sang ngalan sang napatay sa iya panublion.” (Rut 4:1-10) Matarong gid kag indi maiyaiyahon si Boaz.

²⁵ Ginpangasawa ni Boaz si Rut. Kag mabasa naton: “Ginpapanamkon sia sang GINOO, kag nag-anak sia sing lalaki.” Ang mga babayi sang Betlehem nagpakamaayo kay Noemi kag nagdayaw kay Rut bangod mas maayo pa sia sangsa pito ka anak nga lalaki para kay Noemi. Sang ulihi, natun-an naton nga ang anak ni Rut nangin katigulangan sang bantog nga si Hari David. (Rut 4:11-22) Si David naman nangin katigulangan ni Jesucristo.—Mat. 1:1. *

26. Ano ang ginapahanumdom sa aton sang halimbawa nanday Rut kag Noemi?

²⁶ Ginpakamaayo gid si Rut, amo man si Noemi, nga nagbulig sa pagpadaku sa bata nga daw apo gid niya. Ang kabuhi sining duha ka babayi nagapahanumdom sa aton nga ginatalupangod ni Jehova nga Dios ang tanan nga nagapangabudlay para amanan ang ila pamilya kag nagaalagad sa iya sing matutom upod sa iya pinili nga katawhan. Wala gid sia nagakalipat sa pagpadya sa mga matutom pareho nanday Boaz, Noemi, kag Rut.