Iluga ang Ila Pagtuo

Nakatuon Sia sing Leksion Parte sa Kaluoy

MAY bastante nga tion si Jonas para makapamensar. May lalakton sia nga sobra 800 kilometros, kag mga isa ka bulan ukon sobra pa antes sia makaabot sa iya kaladtuan. Una, mapili sia kon bala manglaktod sia ukon maagi sa malayo pero indi delikado nga mga alagyan. Dayon, maagi sia sa mga nalupyakan kag magtaklad sa mga kabukiran. Maagi man sia sa kilid sang malapad nga Desyerto sang Siria, matabok sa mga suba subong sang daku nga Eufrates, kag madayon sa mga indi niya kilala sa mga banwa nga maagyan niya sa Siria, Mesopotamia, kag Asiria. Sa pagligad sang mga inadlaw, ginapamensar niya nga nagapalapit na sia sa lugar nga iya gid ginakahadlukan, ang Ninive.

Isa lang gid ang sigurado ni Jonas: Indi gid niya pagpalagyuhan ang iya asaynment. Nalagyo na sia anay. Sang una sia nga ginsugo ni Jehova nga ipahibalo ang Iya mensahe sang kalaglagan sa sining gamhanan nga siudad sang Asiria, dalidali nga nagsakay sa sakayan si Jonas para malagyo sa iban nga lugar. Pero nagpadala si Jehova sing mabaskog nga bagyo kag narealisar niya nga bangod sa iya pagrebelde mahimo mapatay pa ang iban nga upod niya sa sakayan. Para maluwas ang mga marinero, ginsilingan niya sila nga itagbong sia sa dagat. Sang primero, daw indi nila ini mahimo pero sang ulihi ginhaboy nila si Jonas kag abi niya mapatay na gid sia. Pero nagpadala si Jehova sing daku nga isda para lamunon si Jonas. Pagligad sang tatlo ka adlaw, ginluad sia sang isda sa baybay nga wala maano, kag karon handa na sia nga magtuman. *—Jonas, kapitulo 1 kag 2.

Sang ginsugo liwat ni Jehova si Jonas nga magkadto sa Ninive, nagtuman ang manalagna kag naglakbay sing malawig pa sidlangan. (Jonas 3:1-3) Pero, bug-os na gid bala ang pagbag-o ni Jonas bangod sa disiplina ni Jehova? Halimbawa, ginkaluuyan sia ni Jehova, ginbuligan nga indi malumos, wala ginsilutan bisan nagrebelde sia, kag ginhatagan sing ikaduha nga kahigayunan para tumanon ang iya asaynment. Sa sini tanan, natun-an bala ni Jonas nga kaluuyan man ang iban? Ang di-himpit nga mga tawo nabudlayan gid pirme magpakita sing kaluoy. Tan-awon naton kon ano ang aton matun-an sa mga inagihan ni Jonas.

Isa ka Mensahe sang Paghukom kag ang Wala Ginapaabot nga Pagbag-o

Indi pareho sa pagtamod ni Jonas, ang Ninive importante nga siudad para kay Jehova. Sa libro sang Jonas, tatlo ka beses nga ginsambit ni Jehova, ang ‘Ninive, inang banwa nga daku.’ (Jonas 1:2; 3:2; 4:11) Ngaa daku ukon importante gid kay Jehova ini nga siudad?

Ang Ninive madugay na nga siudad. Isa ini sa una nga mga siudad nga ginpatindog ni Nimrod sa tapos sang Anaw. Isa ini ka malapad kag masako nga siudad kag may sakop pa gid nga iban nga siudad, amo nga mga tatlo ka adlaw kon lakton ini halin sa isa ka punta pakadto sa pihak. (Genesis 10:11; Jonas 3:3) Ang Ninive  may dalagku kag matahom nga mga templo, mabakod nga mga pader, kag iban pa nga mga tinukod. Pero indi ini ang importante kay Jehova nga Dios. Ang importante sa iya amo ang mga tawo. Madamo ang nagaistar sa Ninive sadto. Bisan pa nga nagahimo sila sing malain, ginakabalak-an sila ni Jehova. Importante sa iya ang kabuhi sang tawo kag nakita niya nga ang kada isa puede maghinulsol kag magtuon sa paghimo sing husto.

Pag-abot ni Jonas sa Ninive, nagdugang ang iya kahadlok sang makita niya ang sobra sa 120,000 nga pumuluyo sini.  * Naglakat sia sing isa ka adlaw kag naglibotlibot sa sining gutok nga siudad ayhan para mangita sing lugar diin puede niya masugdan ang pagsugid sang iya mensahe. Paano niya maistorya ang mga tawo? Kahibalo bala sia sang hambal sang mga taga-Asiria? Ukon ginhatagan bala sia ni Jehova sini nga ikasarang paagi sa milagro? Wala kita kahibalo. Puede man nga Hebreo ang hambal ni Jonas kag may nagbadbad lang sini para mahangpan sang mga taga-Ninive. Kon ano gid man, ang iya mensahe simple kag posible nga indi gid maluyagan sang kalabanan: “40 ka adlaw na lang ang nabilin kag pagalaglagon ang Ninive!” (Jonas 3:4, Ang Pulong sang Dios.) Maisog sia kag sulitsulit nga naghambal. Bangod sini, ginpakita niya ang dalayawon nga kaisog kag pagtuo, mga kinaiya nga kinahanglan gid sang mga Cristiano karon.

Ginpahibalo ni Jonas ang iya mensahe sa mga taga-Ninive. Abi gid niya maakig kag mamintas ang mga tawo bangod sa ila nabatian. Pero, baliskad pa ang natabo. Namati kag nagtuman ang mga tawo! Ang iya mensahe madasig nga naglapta. Wala magdugay, ginaistoryahan na sa bug-os nga siudad ang tagna sang paghukom. Ang libro ni Jonas nagasugid sa aton: “Ang katawohan sang Ninive nagtoo sa Dios; nagbantala sila sing puasa, kag nagpanaput sing sako, kutub sa kadalagkuan tubtub gid sa mga magamay sa ila.” (Jonas 3:5) Ang mga manggaranon kag imol, ang mga mapagros kag maluya, kag ang mga bata kag tigulang naghinulsol tanan. Sang ulihi, nabatian sang hari nga naghinulsol ang mga tawo.

Luyag man sang hari nga maghinulsol. Nagtindog sia sa iya trono, gin-uba ang iya harianon nga bayo kag nagsuksok sang sako pareho sa ginasuksok sang mga tawo, kag “naglingkod sa mga abo.” Upod sa iya “mga dungganon,” ginsugo niya nga magpuasa ang bug-os nga pungsod. Nagmando sia nga magsul-ob sing sako ang tanan nga tawo pati na ang mga sapat. * Mapainubuson nga ginbaton niya nga ang iya katawhan nakahimo sing kalautan kag kapintas. Naglaum man sia nga kaluuyan sila sang Dios kon makita sila nga naghinulsol, nga nagasiling: “Basi pa lang . . . kalimtan na [sang Dios] ang iya puwerte nga kaakig sa aton agod indi kita mapatay.”—Jonas 3:6-9, APD.

Ang iban indi magpati nga kadasig sang pagbag-o sang mga taga-Ninive. Pero suno sa mga iskolar sa Biblia, ang ila ginhimo indi katingalahan kay ang mga tawo sang una sa sini nga mga lugar mapinatihon sa mga disparatis kag madali mahaylo. Kon ano man, ginpatuhuyan mismo ni Jesucristo ang paghinulsol sang mga taga-Ninive. (Mateo 12:41) Sigurado gid sia sa iya ginahambal kay didto sia sa langit kag nakita gid niya ang natabo. (Juan 8:57, 58) Ano ang reaksion ni Jehova sa paghinulsol sang mga taga-Ninive?

Ang Kinatuhayan sa Kaluoy sang Dios kag sa Pagkaestrikto sang Tawo

Si Jonas nagsulat sang ulihi: “Sang nakita  sang Dios ang ila mga binuhatan, nga nagtalikod sila sa ila malaut nga dalanon, nagkalisud ang Dios sang malaut nga ginsiling niya nga himoon niya kuntani sa ila; kag wala niya paghimoa ini.”—Jonas 3:10.

Buot silingon bala sini nga ginbaton ni Jehova nga nagsala ang iya paghukom sa Ninive? Indi. Ang Biblia nagsiling parte kay Jehova: “Ang iya binuhatan himpit; kay ang tanan niyang dalanon katarungan. Dios sang katutum kag walay kalautan.” (Deuteronomio 32:4) Nadula ang kaakig ni Jehova sa mga taga-Ninive. Nakita niya nga nagbag-o sila kag indi na nagakadapat nga silutan. Amo na ini ang tion nga ipakita sang Dios ang iya kaluoy.

Si Jehova indi estrikto, indi wala sing kaluoy, kag indi mapintas subong sang pirme nga ginapakita sang mga lider sang relihion. Sa baylo, rasonable sia, mapasibusibuon, kag maluluy-on. Kon magdeklarar si Jehova nga laglagon niya ang mga malaut, magapadala anay sia sang mga mensahero sa duta agod paandaman ang mga tawo. Luyag niya nga maghinulsol kag magbag-o ang mga malaut pareho sa ginhimo sang mga taga-Ninive. (Ezequiel 33:11) Ginsilingan ni Jehova si manalagna Jeremias: “Kon gindeklarar ko na nga ang isa ka nasyon ukon ginharian mapukan kag malaglag, kag ina nga nasyon ukon ginharian magbiya sa iya kalautan, indi ko na pagdayunon ang kalaglagan nga akon ginplano para sa iya.”—Jeremias 18:7, 8, APD.

Kon amo, nagsala bala ang tagna ni Jonas? Wala. Napaandaman sini ang mga tawo suno sa katuyuan ni Jehova. Ginpaandaman ang mga taga-Ninive bangod sang ila kalautan, nga sang ulihi ila ginhinulsulan. Kon magbalik sila sa ila kalautan, laglagon gid sila sang Dios. Kag amo gid sina ang natabo sang ulihi.—Sofonias 2:13-15.

Ano ang reaksion ni Jonas sang wala madayon ang iya ginapaabot nga paglaglag? Mabasa naton: “Apang naalipungut si Jonas sing lakas, kag naakig sia.” (Jonas 4:1) Daw ginaakigan pa gani ni Jonas ang Labing Gamhanan sang mangamuyo sia! Nagsiling si Jonas nga tani wala na lang sia nagkadto sa Ninive. Nagsiling pa gid sia nga wala gid sia magsala nga indi paglaglagon ni Jehova ang  Ninive, kag amo kuno ini ang rason kon ngaa nagpalagyo sia anay sa Tarsis. Nangabay pa gani sia nga mapatay kay mas maayo pa kuno sa iya ang mapatay na lang sangsa mabuhi.—Jonas 4:2, 3.

Ano bala ang problema ni Jonas? Wala naton mahibaluan kon ano gid ang iya ginapensar, pero nahibaluan naton nga ginsilingan niya ang mga tawo nga malaglag ang Ninive kag nagpati sila sa iya. Pero karon, wala ini ginlaglag. Nahadlok bala sia nga kadlawan kag silingon nga indi matuod nga manalagna? Kon ano man, wala gid sia nalipay sa paghinulsol sang mga tawo ukon sa kaluoy nga ginpakita ni Jehova. Sa baylo, pamatyag niya daw nahuy-an gid sia kag makaluluoy. Pero, ang maluluy-on nga Dios ni Jonas may nakita gihapon nga maayo sa iya. Sa baylo nga silutan si Jonas bangod sang iya indi pagtahod, malulo sia nga ginpamangkot ni Jehova sing makapahunahuna nga pamangkot: “May kinamatarong bala ikaw sa pagpangakig?” (Jonas 4:4, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano) Nagsabat bala si Jonas? Wala ginsugid sang Biblia.

Kon Paano Gintudluan ni Jehova sing Leksion si Jonas

Ang akig nga manalagna naghalin sa Ninive pero wala sia magpauli. Nagkadto sia sa sidlangan, sa kabukiran nayon nga nagatamwa sa siudad. Naghimo sia didto sang payagpayag kag naghulat kon ano ang matabo sa Ninive. Siguro nagalaum pa gid sia nga laglagon ang siudad. Paano tudluan ni Jehova nga mangin maluluy-on ining wala sing kaluoy nga tawo?

Sang gab-i, ginpatubo ni Jehova ang tanom nga tangantangan. Pagbugtaw ni Jonas, nalipay gid sia sang makita niya ang magapa nga mga dahon sang tanom nga nagahandong sa iya. “Gani si Jonas nagkasadya sing lakas” bangod sa tanom, ayhan ginahunahuna niya nga ang milagruso nga pagtubo sini tanda sang pagpakamaayo sang Dios. Pero, ginhimo ini ni Jehova indi lamang para mahandungan si Jonas kag madula ang iya kaakig, kundi para lab-uton ang iya tagipusuon. Gani, ginpakaon sang Dios sa ulod ang tanom kag nalaya ini. Dayon nagpadala ang Dios sing “masingkal nga salatan” asta nga “napunaw” si Jonas sa init. Naakig sia liwat kag nangabay sa Dios nga kuntani mapatay na lang sia.—Jonas 4:6-8.

Sa liwat, ginpamangkot ni Jehova si Jonas kon bala may kinamatarong sia sa pagpangakig tungod sa tangantangan. Sa baylo nga maghinulsol, ginpakamatarong ni Jonas ang iya kaugalingon nga nagasiling: “Nagahimo ako sing maayo sa pagpangakig, bisan tubtub sa kamatayon.” Tion na karon para ipaathag ni Jehova ang leksion kay Jonas.—Jonas 4:9.

Ginpaathag sang Dios kay Jonas nga nanugon ang manalagna sa tanom nga nagtubo sa isa lang ka gab-i bisan wala niya gintanom ukon ginpatubo. Dayon nagsiling ang Dios: “Indi bala ako mahilak sa Ninive, inang daku nga banwa, nga may kapin sa isa ka gatus kag duha ka pulo ka libo ka tawo nga indi makakilala sang ila kamut nga too kag sang ila kamut  nga wala, kag may madamu man nga kahayupan?”—Jonas 4:10, 11. *

Nakita mo bala ang importante nga leksion nga ginatudlo ni Jehova? Wala gid sing may ginhimo si Jonas para sa tanom. Samtang si Jehova ang Ginhalinan sang kabuhi sang mga taga-Ninive kag ginaatipan niya sila pareho sa ginahimo niya sa tanan nga mga tinuga sa duta. Ngaa mas importante pa kay Jonas ang isa ka tanom sangsa kabuhi sang 120,000 ka tawo kag sang ila mga kasapatan? Indi ayhan bangod nangin maiyaiyahon si Jonas? Kon sa bagay, nanugon man lang sia sa tanom kay ginahandungan sia sini. Indi ayhan nga ang iya kaakig tungod man sa iya maiyaiyahon nga motibo—para indi sia mahuy-an kag ipakita nga husto gid sia?

Isa gid ini ka importante nga leksion! Ang pamangkot, Nakatuon bala si Jonas sa iya inagihan? Ang libro sang Jonas natapos sa wala masabat nga pamangkot ni Jehova. Siling sang iban, wala gid nagsabat si Jonas. Pero, ang matuod may sabat sia. Amo ini ang libro nga nagadala sang iya ngalan. Ginapakita sang mga ebidensia nga si Jonas mismo ang nagsulat sini. Handurawa lamang ang manalagna nga nakapauli na kag nagasulat sini nga mga hitabo sa iya balay. Mapanan-aw naton ang isa ka may edad na, mas maalam, kag mas mapainubuson nga tawo nga nagalungolungo samtang ginasulat niya ang iya mismo mga sayop, ang iya pagkarebelyuso, kag ang iya katig-a sa pagpakita sang kaluoy. Maathag gid nga nakatuon si Jonas sa maalam nga instruksion ni Jehova. Natun-an niya nga magmaluluy-on. Makatuon man bala kita?

[Mga Nota]

[Blurb sa pahina 16]

Luyag sang Dios nga maghinulsol kag magbag-o ang mga malaut pareho sa mga taga-Ninive

[Blurb sa pahina 17]

Gingamit sang Dios ang tangantangan para tudluan si Jonas sing leksion parte sa kaluoy