Nakit-an Bala Nila ang Arka ni Noe?

MADAMO gid ang interesado kon istoryahan ang pagpangita sa arka ni Noe. Siempre pa, daw sa ano bala kon masapwan ining daku nga sakayan nga nagluwas kay Noe kag sa iya pamilya sa Anaw sang 2370-2369 B.C.E. Mangin isa gid ini ka tumalagsahon nga butang nga madiskobrehan. Pero bisan pa grabe na ang pinangitaay, wala gihapon ini makit-an asta subong. Madamo ang sugidsugid nga nakita na ang arka, pero ano gid bala ang napamatud-an?

Ang Biblia nagasiling nga ang arka ni Noe “nagtungtung sa kabukiran sang Ararat.” (Genesis 8:4) Nahamtang sa rehiyon sang Ararat ang kilala nga Mount Ararat sa nasidlangan nga Turkey, nga malapit sa dulunan sang Armenia kag Iran.

Madamo nga grupo ang nagkadto sa sini nga lugar para pangitaon ang arka ni Noe. May mga ginasugid sila parte sa arka pero wala man ini sing mabakod nga ebidensia. Nangin interesado sila nga pangitaon ini bangod sa mga retrato nga nagapatimaan nga may arka, mga pidaso sang kahoy nga nakulapan sing alkitran, kag mga testimonya nga nakit-an gid ang arka. Pero, ang pagpangita sini mabudlay gid. Ang isa ka lugar nga pirme ginasiling nga mahimo amo ang lokasyon sang arka yara nayon sa kataason nga 4,600 metros sang Mount Ararat. Dugang pa, bangod sa ginamo sa pulitika sa sini nga lugar, wala pirme ginapahanugutan ang mga grupo halin sa iban nga pungsod nga magtaklad sa bukid.

Bisan pa amo sini, madamo gihapon ang interesado nga pangitaon ang arka sa sini nga lugar. Nagapati sila nga ang arka natabunan lang sang niebe sa Mount Ararat. Kag nagapati sila nga makit-an ini kon maggrabe gid ang tig-ilinit.

Labi pa nga nagapati sila bangod sang madamo nga report. Suno sa Judiyo nga istoryador sang unang siglo C.E. nga si Josephus, ang pila ka istoryador nga nauna sa iya nagsiling nga ang arka makita pa sa putukputukan sang Ararat. Ginsiling pa sining mga istoryador nga nakakuha ang mga tawo sing mga pidaso sang kahoy nga nakulapan sing alkitran bilang souvenir. Isa sa ginsambit ni Josephus amo si Berossus, isa ka istoryador sa Babilonia sang ikatlo nga siglo B.C.E.

Sang nagligad nga siglo, madamo gid ang interesado sa ginsugid ni George Hagopian nga taga-Armenia. Nagsiling sia nga sang bata pa sia, nakadtuan nila sang iya tiyo ining arka sang maaga nga bahin sang 1900 kag nakasaka gid sia diri. Napatay na si George Hagopian sang 1972, pero madamo gihapon ang interesado kag nagapaabot nga makita ang arka bangod sa iya panugiron.

Basihan Gid Bala Ini sang Pagtuo?

May basihan gid bala nga nakita na sang mga explorer ang arka, ukon mahimo makit-an pa ini sa ulihi? Mahimo may basihan ini, pero mas madamo ang pamatuod nga indi ini mapatihan. Halimbawa, dumduma nga nagsiling lamang ang Biblia nga nagtungtong ang arka sa “kabukiran sang Ararat” sang naghubas ang tubig. Pero wala gid sini ginsambit ang espesipiko nga lugar.

Natural lang nga pangitaon sang mga explorer ang arka sa pinakataas nga putukputukan sini nga rehiyon. Pero, wala ginsambit sing espesipiko sang Biblia nga ginpatungtong sang Dios  ang arka sa pinakataas nga putukputukan sang Mount Ararat, nga isa ka matugnaw kag mataas katama nga bukid kag mga lima ka kilometro ang kataason sa nibel sang dagat. * Dumduma nga si Noe kag ang iya pamilya nagtener pa sa arka sing pila ka bulan sa tapos ini nagtungtong sa bukid. (Genesis 8:4, 5) Daw indi man mapatihan nga madulhog pa sila kag ang madamo nga kasapatan halin sa pinakamataas nga putukputukan pareho sang mga mountaineer. Mahimo nga ang lugar nga gintungtungan sang arka mas mahapos kadtuan sangsa lugar nga ginahunahuna sang mga explorer, pero mataas ini gihapon subong sang ginsiling sang Genesis 8:4, 5. Kag kon diin gid man nagtungtong ang arka sa rehiyon sang Ararat, indi ayhan nga madugay na ini nga nadunot kay pila ka siglo na ang nagligad?

Dugang pa, daw indi man mapatihan ang mga ginsiling kon kaisa sang mga nagreport nga ang pagpangita sang arka may importante nga papel sa pagtuo sang mga tawo. Ang nagdumala sang isa ka grupo nagsiling nga kon makita ang arka, “mapabakod sini ang pagtuo sang minilyon . . . kag madamo pa gid ang magatuo.” Sa isa ka news conference sang 2004, nagsiling sia nga kon makita ang arka, amo ini “ang pinakadaku nga hitabo halin sang pagkabanhaw ni Cristo.” Ang iya plano nga pagpangita wala na mapadayon sang ulihi.

Ang pagpangita bala sang arka ni Noe matuod gid nga makapabakod sang pagtuo ukon makabulig agod madamo pa gid ang magatuo? Ginapakita sang Biblia nga ang matuod nga pagtuo wala nabase sa mga butang nga aton makita ukon matandog. (2 Corinto 5:7) Ang pila ka tawo indi magpati, kay para sa ila kinahanglan gid nga may makita sila nga ebidensia para patihan ang isa ka hitabo sa Biblia. Pero ang matuod, mahimo nga wala gid sing ebidensia nga makakumbinsi sa sini nga mga tawo. Si Jesus mismo nagsiling nga ang pila ka tawo indi makumbinsi sang mga kamatuoran nga ginsiling sang Biblia, bisan pa kon makita nila nga nabanhaw ang isa ka patay!—Lucas 16:31.

Sa pihak nga bahin, ang matuod nga pagtuo wala nabase sa butang nga makita; nabase ini sa mabakod nga ebidensia. (Hebreo 11:1) May mabakod bala nga ebidensia nga makabulig sa sinsero nga mga tawo karon nga magtuo sa mga ginsiling sa Biblia parte sa Anaw? Huo, may yara gid. Si Jesucristo maathag nga nagsiling: “Nagsulod si Noe sa arka, kag nag-abot ang anaw.” (Lucas 17:26, 27) Amo ini ang pinakamabakod nga ebidensia. Ngaa?

Si Jesus didto sa langit antes sia magkadto sa duta. (Juan 8:58) Nakita niya ang pagtukod sa arka, kag nasaksihan man niya ang Anaw. Gani, ano nga ebidensia ang makakumbinsi sa imo? Ang masaligan bala nga testimonya sang isa nga napamatud-an nga Anak sang Dios? Ukon ang indi maathag nga pamatuod sang mga explorer sa ila nakita nga pila ka pidaso sang kahoy sa putukputukan sang matugnaw nga bukid? Bisan wala na sing ebidensia nga masapwan, maathag gid ang pamatuod sa Biblia nga nagluntad ang arka.

[Nota]

[Blurb sa pahina 13]

May mabakod bala nga ebidensia nga matuod ang ginasiling sang Biblia parte sa Anaw?

[Blurb sa pahina 14]

Si Jesucristo maathag nga nagsiling: “Nagsulod si Noe sa arka, kag nag-abot ang anaw”