BULIG PARA SA PAMILYA | GINIKANAN
Kabataan kag Social Media—Bahin 1: Dapat Bala nga Maggamit sing Social Media ang Akon Bata?
Sa isa ka surbe, 97 porsiento sang mga tin-edyer ang nagsiling nga nagagamit sila sang social media. Gusto man bala sang imo bata nga maghimo sing account sa social media? Kon huo, ari ang pila ka butang nga dapat mo binagbinagon.
Sa sini nga artikulo
Kon paano gamiton sang imo bata ang iya oras
“Ang mga social media platform gindesinyo para kuhaon ang imo atension, para wilihon ka, kag para tan-awon mo pirme ang mga update sa imo nga gadyet,” siling sang website nga HelpGuide.
“Kon nagalantaw ako sang mga post sa social media, indi ko matalupangdan nga inoras na gali ako sa sini. Daw indi ko mabuy-an ang akon nga cellphone para makahimo ako sing may pulos nga mga butang.”—Lynne, 20.
Pamangkuta ang imo kaugalingon: Masarangan bala sang akon bata nga kontrolon ang iya kaugalingon kag sundon ang gin-istoryahan namon nga oras kon daw ano lang kadugay ang iya paggamit sang social media? May buot na bala ang akon bata kag kabalo na magbutang sang limit sa iya paggamit sang social media? Ginasunod bala niya ini?
Prinsipio sa Biblia: “Padayon nga bantayi sing maayo nga ang inyo paglakat . . . kaangay . . . sang maalam nga mga tawo, nga nagagamit sing maayo sang inyo tion.”—Efeso 5:15, 16.
Kon ano ang pagtan-aw sang imo bata sa pagpakig-abyan
Ang “social media” gindesinyo para pabatyagon ang mga tawo nga madamo sila sing abyan. Pero, indi ina matuod.
“Natalupangdan ko nga madamo nga mga tin-edyer ang nagapati nga kon madamo sing naga-like ukon naga-follow sa ila, buot silingon madamo man nga tawo ang nagapalangga sa ila, bisan pa nga indi nila kilala ini nga mga tawo.”—Patricia, 17.
Pamangkuta ang imo kaugalingon: Maintiendihan na bala sang akon bata nga indi importante nga mangin popular online? Maayo bala sia makig-abyan sa iban bisan indi sa social media? Nagadugay bala ini nga pag-abyanay?
Prinsipio sa Biblia: “Ang matuod nga abyan nagahigugma sa tanan nga tion, kag isa ka utod nga masaligan sa tion sang kalisdanan.”—Hulubaton 17:17.
Kon ano ang mangin epekto sang social media sa emosyon sang imo bata
Natalupangdan sang mga researcher nga ang mga tawo nga sobrasobra maggamit sang social media pirme ginasubuan, nabalaka, kag gina-depress pa gani.
“Kon makita mo ang piktyur sang imo mga abyan nga nagainupdanay kag wala ka ’ya kaupod, sigurado nga malalain ka gid.”—Serena, 19.
Pamangkuta ang imo kaugalingon: Masarangan na bala sang akon bata nga indi lang iya kaugalingon ang iya pensaron, nga indi makigkompetensia, ukon indi maapektuhan sang iya makita nga ginahimo sang iban sa social media?
Prinsipio sa Biblia: “Indi kita magpabugal sang aton kaugalingon, nga ginahalinan sang paindisanay kag paghinisaay.”—Galacia 5:26.
Kon ano ang paggawi sang imo bata sa social media
Ang paggamit sang social media mahimo mangin rason man para madalahig ang imo bata sa cyberbullying, sexting, kag sa pornograpiya. Bisan pa nga wala sia sing intension nga himuon ini, posible nga ma-expose sia sa sini.
“Natalupangdan ko nga ang mga makita sa social media daw wala man sang problema sa umpisa, pero gulpi lang ini nagalain. Kadamo sang nagapamuyayaw kag sang indi maayo nga mga kanta.”—Linda, 23.
Pamangkuta ang imo kaugalingon: Kabalo na bala ang akon bata kon paano niya gamiton sing maalamon ang internet? Mangin maisog bala sia nga maglikaw sa indi maayo nga mga butang?
Prinsipio sa Biblia: “Ang seksuwal nga imoralidad kag ang tanan nga sahi sang kahigkuan ukon kakagod indi gid paghinambitan sa tunga ninyo, . . . wala sing makahuluya nga paggawi, binuang nga hambal kag malaw-ay nga linahog.”—Efeso 5:3, 4.
Kinahanglan gid bala nga may social media account ang imo bata?
Indi kinahanglan sang isa ka tawo ang social media para mabuhi ukon para mangin malipayon. Madamo nga tin-edyer ang wala sing social media account, kag lakip sa ila ang mga tin-edyer nga may ara sini sang una pero nagdesisyon nga i-delete ini.
“Nakita ko ang indi maayo nga epekto sang social media sa akon magulang nga babayi gani nagdesisyon ako nga untatan man ang paggamit sini. Sugod sadto, mas malipayon na ako kag mas madamo ako sing nahimo nga may pulos nga mga butang.”—Nathan, 17.
Ang punto: Antes mo pasugtan ang imo bata nga maggamit sang social media, siguraduha nga masarangan na niya nga sundon ang inyo gin-istoryahan nga oras kon daw ano lang kadugay ang iya paggamit sini, nga kabalo sia kon ano ang matuod nga pagpakig-abyan, kag nga may kaisog na sia nga likawan ang indi maayo nga mga butang.
Prinsipio sa Biblia: “Ang tawo nga maalamon nagabinagbinag sang tagsa niya ka tikang.”—Hulubaton 14:15.