Skip to content

Skip to table of contents

Duahia Taudia Edia Henanadai

Duahia Taudia Edia Henanadai

Solomona ena dubu helaga ena vareai gabuna ena latana be edena bamona?

Dubu helaga ena vareai gabuna amo Helaga Gabuna dekenai oi lao diba. Lagani 2013 ena Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga ia gwau, “dubu helaga ena vaira kahana ena vareai gabuna ena lababa be 20 kiubit, unai be dubu helaga ena lababa hegeregerena, bona ena lata be 120.” (2 Siv. 3:4 ) Danu, trensleisen ma haida idia gwau dubu helaga ena vareai gabuna ena haba be “120 kiubit,” unai be 53-mita, anina be dubu helaga ena lata ia hanaia!

To, 2023 ena Nega Matamata Trensleisen ese Solomona ena dubu helaga ia herevalaia neganai ia gwau: “Ena lata be 20 kiubit,” eiava 9 mita bamona. a Mani unai senisi idia karaia ena badina haida ita laloa.

King Taudia Ginigunana 6:3 ese dubu helaga ena vareai gabuna ena lata ia herevalaia lasi. Unai siri lalonai, Baibel buka ia torea tauna Ieremia be dubu helaga ena lababa bona ena dobu ia herevalaia, to ena lata lasi. Bena karoa ma haida ai, ia ese dubu helaga ai idia noho gaudia ma haida ia herevalaia namonamo, hegeregere kopa disi badana, idia gwauraia Davara, treila 10, bona du badadia rua be kopa amo ia karaia, unai be vareai gabuna ai idia gini. (1 Ki. 7:15-37) Bema dubu helaga ena vareai gabuna ena lata be 50 mita mai kahana, unai ese dubu helaga ena lata do ia hanaia. Dahaka dainai Ieremia be vareai gabuna ena lata ia gwauraia lasi? Danu, lagani 100 murinai, Iuda ena histori torea taudia idia gwau, Solomona ena dubu helaga ena vareai gabuna ena lata be ena kahana ma haida ia hanaia lasi.

Diba bada taudia idia daradara bema dubu helaga ena haba ese vareai gabuna ena lata, 120-kiubit ia dogoatao diba. Idaunegai, nadi bona biriki amo dubu helaga edia vareai gabuna idia karaia neganai, idia be lata momokani, hegeregere Aigupito ai dubu helaga edia geiti ena vareai gabuna be lababa bona ena atai kahana be ia maragi. To, Solomona ena dubu helaga be idau. Diba bada taudia idia gwau, dubu helaga ena haba be 6 kiubit, eiava 2.7 mita, sibona. Unai dainai, ruma haginia histori torea tauna Theodor Busink ia gwau: “Dubu helaga ena [vareai gabuna] ena haba be bada lasi bona ena [lata] be 120 kiubit.”

Sivarai Iharuana 3:4 be reana idia torea hanai namonamo lasi. Ena be unai siri lalonai maniuskrip gunadia idia gwau “120,” to idia abidadama henia toretoredia haida hegeregere, lagani 500 ai, Codex Alexandrinus bona lagani 600 ai, Codex Ambrosianus, idia gwau, ia be “20 kiubit.” Dahaka dainai taravatu torea hanai tauna ese “120” ia torea? Heberu toretore ai, inai hereva “handred” bona “kiubit”edia toana be hegeregere. Unai dainai reana taravatu torea hanai tauna ese inai hereva “handred” ia torea, to “kiubit” lasi.

Oibe, ena be ita ura Solomona ena dubu helaga totona idia gwauraia gaudia ita dibaia bona ena toana korikori ita hahedinaraia, to ita laloa bada gauna be dubu helaga ese ia laulaulaia gauna, unai be lauma dubuna badana. Ita moale bada badina Iehova ese ena hesiai taudia ibounai ia boiria, unai dubu helaga lalonai ia idia tomadiho henia totona!—Heb. 9:11-14; Apok. 3:12; 7:9-17.

a Futnout ta ese ia hahedinaraia “maniuskrip gunadia haida idia gwau, ‘120,’ to maniuskrip haida bona trensleisen haida idia gwau, ia be ‘20 kiubit.’”