CHAPIT 30

Èske m ta dwe jwe jwèt elektwonik?

 “JWÈT elektwonik yo enteresan. Gen bagay ou ka fè pandan w ap jwe ou pa t ap janm fè toutbon san w pa tonbe nan gwo pwoblèm.” Se sa yon jèn gason ki rele Brian di. Deborah di li menm tou li renmen jwe jwèt elektwonik. Men, li te di gen prekosyon pou yon moun pran: “Jwèt sa yo ka pran tan w, e w ka menm vin esklav yo.”

Pa gen dout, jwèt elektwonik pa jis yon divètisman teknoloji pèmèt nou jwenn. Anfèt, yo ka ede w teste kapasite w e yo ede w detann ou pou w pa santi w raz. Men yo fè plis toujou. Jwèt elektwonik ka fè w vin gen plis reflèks. Gen kèk jwèt ki ka menm fè w vin pi bon nan matematik ak nan lekti. Epitou, dènye jwèt videyo yo kapab yon sijè konvèsasyon pou jèn yo lè yo nan rekreyasyon. Si w te jwe jwèt la, ou gen yon bagay pou w pale ak lòt jèn yo.

Se sèten, si w pran san w pou w byen chwazi, w ap jwenn yon jwèt elektwonik ki enteresan e ki akseptab pou kretyen. Men, poukisa ou bezwen pran prekosyon?

Move kote yo

Malerezman, se pa tout jwèt elektwonik ki san danje. Jounen jodi a gen anpil jwèt elektwonik k ap fè pwopagann pou sa Labib rele “zèv lachè yo”, yon seri pratik ki pa pwòp Bondye kondane. — Galat 5:19-21.

Adrian ki gen 18 an pale de youn nan jwèt ki fè plis siksè yo kòm jwèt kote “gang ap fè gè, ki gen moun k ap pran dwòg, sèn kote moun ap fè sèks, pawòl ki sal, gwo zak vyolans kote anpil san ap  koule.” Gen kèk jwèt ki fè pwopagann pou bagay ki gen rapò ak movèzespri. E chak fwa yon nouvo jwèt parèt li pi mal pase sa k te la anvan an. Anpil nan jwèt vyolan sa yo bay posiblite pou plizyè moun jwe yo ansanm sou Entènèt. Sa vin voye jwèt elektwonik yo monte nan yon lòt nivo. James ki gen 19 an di: “Pandan w sou òdinatè lakay ou, ou kapab ap jwe ak moun toupatou sou tè a.”

Jwèt elektwonik kote moun k ap jwe yo gen yon pèsonaj ki reprezante yo nan jwèt la vin popilè anpil. Nan jwèt sa yo, moun k ap jwe yo kreye pèsonaj yo vle, se kapab moun, bèt oswa yon melanj moun ak bèt, k ap viv nan monn yo kreye sou òdinatè a kote gen plizyè milye lòt moun k ap jwe tou. Nan monn sa a yo kreye a gen magazen, machin, kay, nayklèb, bòdèl, anfèt se kòmsi yo repwodui reyalite a. Moun k ap jwe jwèt sa yo kapab tchat pandan y ap jwe a.

Moun ki nan mafya, moun ki gen biznis pwostitisyon, pwostitye, raketè ak asasen se kèk nan pèsonaj ki nan jwèt sa yo. Moun k ap jwe yo kapab lage kò yo nan yon seri aktivite yo pa t ap janm ka fè nan lavi toutbon an. Yo ka annik peze kèk bouton epi pèsonaj yo kreye yo kapab ap fè sèks pandan yo menm y ap pale sou sèks ak moun y ap jwe avè l la. Gen kèk jwèt ki menm bay moun k ap jwe yo posiblite pou pèsonaj pa yo fè sèks ak yon seri pèsonaj ki sanble timoun. Moun k ap suiv bagay sa yo gen rezon pou enkyete yo dèske moun ka rive kreye yon seri jwèt sal konsa.

 Chwa w fè yo enpòtan

Moun k ap jwe jwèt vyolan sa yo oswa jwèt imoral sa yo kapab di tèt yo: “M pa fè pèsonn mal. Se pa toutbon, se jis yon jwèt.” Men, pa kite mòd rezònman sa yo twonpe w!

Labib di: “Menm yon timoun, aksyon l fè montre kiyès li ye, yo montre si konduit li pwòp e si konduit li dwat.” (Pwovèb 20:11). Si w jwe jwèt vyolan, jwèt imoral, èske w ka di ou se yon moun ki pwòp e ki dwat? Rechèch ki fèt montre souvan moun ki jwe jwèt vyolan vin agresif. Anfèt, gen kèk moun k ap fè rechèch ki di lefètke jwèt sa yo pèmèt moun yo patisipe toutbon pandan y ap jwe a li ka gen yon pi gwo efè sou yo pase televizyon.

Lè yon moun chwazi jwe jwèt vyolan oswa imoral se kòmsi li ta chwazi jwe ak yon bagay ki kontamine, efè yo ka pa parèt tousuit, men sa ap gen efè kanmenm. Nan ki sans? Lè yon moun ekspoze tèt li ak bagay ki kontamine sa ap fè l malad kanmenm. Menm jan an tou, yon moun k ap jwe jwèt kote gen sèn sèks ak gwo zak vyolans ap andomaje fason l wè “kesyon  moralite a” e li bay move dezi li genyen yo posiblite pou yo anvayi l e pou yo kontwole ni panse l ni aksyon l. — Efezyen 4:19; Galat 6:7, 8.

Ki jwèt mwen ka chwazi?

Si paran w kite w jwe jwèt elektwonik, ki jan w ka konnen ki sa pou w chwazi e ki kantite tan ou dwe pase ladan yo? Poze tèt ou kesyon ki vin annapre yo:

Ki efè chwa mwen fè a ap genyen sou fason Jewova wè m? Men sa Sòm 11:5 di: “Jewova egzamine ni moun ki jis ni moun ki mechan. Li rayi nenpòt moun ki renmen vyolans.” Men sa Pawòl Bondye a di konsènan moun ki lage kò yo nan pratik ki gen rapò ak movèzespri: “Moun ki fè bagay sa yo, se moun ki bay Jewova degoutans.” (Detewonòm 18:10-12). Si w vle zanmi Bondye, ou dwe  suiv konsèy nou jwenn nan Sòm 97:10 la ki di: “Rayi sa ki mal.”

Ki efè jwèt sa a ap genyen sou fason m panse? Mande tèt ou: ‘Èske jwèt sa a ap fè l pi fasil oswa pi difisil pou m “kouri pou imoralite seksyèl”?’ (1 Korentyen 6:18). Jwèt ki gen imaj oswa kote w ka jwenn pawòl k ap leve dezi seksyèl ou pap ede w panse ak bagay ki jis, ki pwòp e ki merite pou moun renmen yo. — Filipyen 4:8.

Ki kantite tan m ap pase ap jwe jwèt sa a? Menmsi yon jwèt pa gen anyen mal ladan l li ka pran anpil nan tan w. Kidonk, ekri kantite tan ou pase ap jwe. Èske l pran nan tan ou ta dwe pase nan aktivite ki pi enpòtan? Lè w ekri tan w pase nan chak aktivite, sa ap ede w mete bagay ki pi enpòtan yo anvan. — Efezyen 5:16.

Natirèlman, Labib pa di pou w pase tout tan w ap li oswa ap fè travay nan kay. Okontrè, li fè nou sonje gen  “yon lè pou moun ri, [...] ak yon lè pou moun danse”. (Eklezyas 3:4.) Men, li bon pou nou konprann lè yo di “danse” a li gen ladan l aktivite fizik, se pa jwe sèlman. Kidonk, nan tan lib ou, li t ap bon pou w fè yon seri aktivite fizik olye pou w annik rete devan yon ekran ap jwe jwèt elektwonik.

Byen chwazi

Pa gen dout, li ka enteresan pou w jwe jwèt elektwonik, sitou si w bon ladan yo. E se pou sa menm ki fè w dwe byen chwazi jwèt w ap jwe yo. Mande tèt ou: “Nan ki matyè mwen pi fò lekòl?” An jeneral, se sa w pi renmen yo. Anfèt, byen souvan, plis ou renmen yon bagay se plis li gen enfliyans sou ou. Kounye a mande tèt ou: “Ki jwèt mwen pi renmen jwe? Ki leson moral jwèt sa a aprann mwen?”

Olye pou w jwe yon jwèt senpleman paske lòt jèn renmen l, se pou w gen kouraj pou w fè pwòp chwa w. Sa k pi enpòtan, suiv konsèy Bib la bay ki di: “Kontinye verifye sa k ap fè Seyè a plezi.” — Efezyen 5:10.

NAN LÒT CHAPIT LA:

Ou renmen mizik e se nòmal. Men èske w esklav mizik?

VÈSÈ KLE

“Nou menm ki renmen Jewova, rayi sa ki mal.” — Sòm 97:10.

MEN YON IDE

Ekri yon ti rezime sou chak jwèt ou vle jwe, esplike objektif jwèt la ak metòd yo itilize pou w atenn objektif sa a. Konpare ti rezime w la ak prensip ki nan Bib la yo pale nan chapit sa a pou w wè si se yon jwèt yon kretyen ka jwe.

ÈSKE W TE KONNEN?

Yo te ouvè premye sant reyabilitasyon nan monn nan pou moun ki esklav jwèt elektwonik nan vil Amstèdam, nan Peyiba an 2006.

SA M KONTE FÈ

Men sa m ap di si yon zanmi mande m pou m jwe jwèt elektwonik ki vyolan oswa ki imoral ․․․․․

Men konbyen tan m ap pase nan yon semèn ap jwe jwèt elektwonik: ․․․․․ Men sa m ap fè pou m respekte tan sa a ․․․․․

Men sa mwen ta renmen mande paran m sou sijè sa a ․․․․․

KI SA W PANSE?

● Ki efè jwèt elektwonik yo ka genyen sou panse ak santiman yon moun?

● Poukisa li enpòtan pou w pran prensip Jewova yo an konsiderasyon lè w ap chwazi yon jwèt?

● Ki jan w t ap ede yon ti frè w oswa yon ti sè w ki esklav yon jwèt elektwonik ou konnen ki pa bon?

[Antrefilè nan paj 249]

“Gen anpil jwèt ki fè vyolans, pawòl sal ak imoralite pa di w anyen ankò e yo ka fè w pa sou pinga w ankò nan lòt domèn nan lavi a. Ou vrèman bezwen fè atansyon lè w ap chwazi jwèt pou w jwe.” — Amy.

[Foto nan paj 250]

Lè yon moun chwazi jwe jwèt vyolan oswa imoral se kòmsi li ta chwazi jwe ak yon bagay ki kontamine, efè yo ka pa parèt tousuit, men sa ap gen efè kanmenm.