CHAPIT 22

Poukisa tout règ sa yo?

Bay kèk règ ki genyen lakay ou.

Èske w panse règ nan kay yo toujou rezonab?

□ Wi □ Non

Ki règ ou twouve ki pi difisil pou w obeyi?

 RÈG nan kay la se tout sa paran w vle w fè ak sa yo pa vle w fè pandan w ap viv nan kay la. Règ sa yo kapab gen rapò ak devwa ak leson ou genyen, travay nan kay la ak lè paran w ba w pou w antre leswa, yo kapab gen rapò tou ak fason pou w sèvi ak telefòn, televizyon oswa òdinatè. Gen kèk règ ki ka gen rapò ak sa w ap fè lè w pa nan kay la, tankou fason w aji lè w lekòl ak kalite zanmi w ap fè.

Èske w santi règ sa yo limite w twòp? Petèt ou santi w menm jan ak jèn nou pral site yo:

“Lè paran m te ban m pou antre leswa a te prèske fè m fou! Mwen pa t renmen pou m oblije antre lakay mwen alòske lòt jèn yo te ka rete deyò byen ta.” — Allen.

“Sa pa enteresan ditou lè paran w ap tcheke apèl ou resevwa oswa ou fè sou telefòn selilè w. Mwen santi yo trete m tankou yon timoun.” — Elizabeth.

“Mwen te gen enpresyon kòmsi paran m pa t vle m gen zanmi ditou!” — Nicole.

Byenke an jeneral jèn yo pa renmen règ paran yo tabli nan kay la, pifò jèn rekonèt li nesesè pou gen kèk règ yon fason pou fanmi an ka byen fonksyone. Bon, si règ nan kay la nesesè, poukisa gen jèn ki pa renmen yo?

“M pa timoun ankò!”

Petèt ou pa renmen règ yo paske yo ba w enpresyon paran w ap trete w tankou timoun. Ou santi w ta rele pou w fè yo konnen ou pa yon timoun ankò! Natirèlman, siman paran w panse règ yo nesesè pou yo pwoteje w e pou yo prepare w pou w pran responsablite w antanke granmoun pi devan.

Men, ou ka santi menm règ ki te gen nan kay la lè w te piti a se menm yo menm ki toujou la. Ou ka santi paran w limite w menm jan Brielle te santi l. Li di: “Paran m genlè bliye sa sa vle di lè yon moun gen laj mwen genyen an. Yo  pa vle m di sa m panse, yo pa vle m fè chwa pa m e yo pa vle m vin granmoun.” Gen yon jèn ki rele Allison ki te santi l menm jan an, li di: “Paran m yo sanble pa konprann mwen pa gen 10 an men se 18 an m genyen. Yo dwe fè m plis konfyans!”

Ou ka santi règ nan kay yo pi difisil pou w suiv, sitou si règ yo bay frè w oswa sè w yo sanble pa di menm jan ak pa w yo. Pa egzanp, men sa yon jèn gason ki rele Matthew di konsènan yon ti sè l ak kouzin li yo lè l ap sonje moman li te adolesan: “Timedam yo te ka fè sa yo vle e yo pap pini yo, alòske sa te diferan pou mwen.”

Si pa t gen règ?

Nou ka konprann ou pa ka tann pou w soti anba otorite paran w. Men, èske se vre si w pa anba otorite yo sa ap pi bon pou ou? Petèt, ou konn kèk jèn ki gen menm laj avè w ki ka ret deyò byen ta, ki ka met sa yo vle sou yo e ki ka soti ak zanmi yo nenpòt ki lè e al nenpòt kote yo vle. Petèt paran jèn sa yo twò okipe pou yo wè sa y ap fè. Kèlkeswa rezon an, Bib la montre se pa pi bon fason pou moun leve yon timoun (Pwovèb 29:15). Rezon ki fè moun yo nan monn  nan manke gen lanmou pou lòt moun se paske yo konsantre sou pwòp tèt yo, e anpil nan moun sa yo se moun ki te leve nan kay ki pa t gen règ pou yo suiv. — 2 Timote 3:1-5.

Olye w ta vle menm jan ak jèn sa yo ki fè sa yo vle jan yo pi pito, eseye wè règ paran w bay yo kòm prèv ki montre yo renmen w e yo gen sousi pou ou. Lè yo ba w yon seri limit ki rezonab, se imite yo imite Jewova ki te di pèp li a: “M ap fè w gen bon konprann e m ap fè w konnen ki chemen pou w pran. M ap ba w konsèy toutpandan m ap fikse je m sou ou.” — Sòm 32:8.

Men, pafwa ou ka santi règ paran w mete yo twòp pou ou. Ki sa w ka fè pou w rale yon souf?

Byen kominike

Kit se plis libète ou vle genyen kit se santi w vle santi w pi byen parapò ak limit paran w ba ou, solisyon an se yon bon kominikasyon. Gen jèn ki ka di: ‘Men, mwen te eseye pale ak paran m, men sa pa mache!’ Si se konsa w santi w, mande tèt ou: ‘Èske m pa ka amelyore fason mwen kominike?’ Kominikasyon se yon bon zouti ki ka 1) ede lòt moun konprann ou oswa 2) ede w konprann sa k fè yo pa vle ba w sa w vle a. Vrèmanvre, si w vle yo aji avè w tankou granmoun, li nòmal pou w fason w kominike montre ou pa yon timoun ankò. Ki jan w ka fè sa?

Aprann konprann santiman w. Pou w ka byen kominike, ou bezwen metriz. Labib di: “Yon moun ki sòt fè konnen tout sa k nan kè l, men, moun ki gen sajès la pran  san l pou l kontwole tèt li.” (Pwovèb 29:11). Donk, evite plenyen oswa boude oswa aji tankou timoun piti. Se vre ou ka santi ou anvi frape pòt la oswa frape pye w sou paran w akoz règ yo mete yo. Men, si w aji konsa, siman se plis règ paran w ap mete, se pa plis libète y ap ba ou.

Eseye konprann paran w. Tracy, yon jèn kretyen ki te grandi ak manman l sèlman, di: “Mwen mande tèt mwen: ‘Nan ki objektif manman m vin ak règ sa yo?’” Men sa Tracy te vin rann li kont: “L ap eseye ede m vin yon pi bon moun.” (Pwovèb 3:1, 2). Lè w eseye mete w nan plas paran w konsa, sa ka ede w pi byen kominike avè yo.

Pa egzanp, ann sipoze paran w pa vle w ale nan yon fèt. Olye pou w ap diskite avè yo, ou ta ka annik di yo: “E si m pral ak yon zanmi ki gen matirite e nou fè konfyans, èske n ap kite m ale?” Paran w ka toujou pa kite w ale, men lefètke w eseye konprann rezon yo genyen pou yo di w non, sa ka ede w ba yo yon opsyon ki rezonab yo ta ka aksepte.

 Fè paran w vin gen plis konfyans nan ou. Imajine yon moun ki dwe kòb labank. Si l toujou peye alè, bank lan ap fè l konfyans e petèt menm li ka prete l plis kòb yon pwochèn fwa. Se menm bagay la pou lakay ou. Ou dwe paran w obeyisans. Si w montre yo yo ka fè w konfyans menm nan bagay ki pi piti, gen plis chans pou yo fè w konfyans alavni. Nòmalman, si w toujou ap dezobeyi paran w, ou pa dwe sezi si yo ba w mwens libète oswa menm yo pa fè w konfyans ditou ankò.

Si m pa respekte yon règ nan kay la

Yon jou kanmenm, sa ka rive gen règ ou pa respekte, tankou ou ka pa fè travay ou te gen pou w fè nan kay la, oswa ou fè twòp tan nan telefòn, oswa ou rantre twò ta nan kay la (Sòm 130:3). Lè sa a, w ap oblije esplike paran  w rezon ki fè w pa t respekte règ la. Ki jan w ka evite fè sitiyasyon an vin pi mal?

Di laverite. Pa monte yon istwa, si w fè sa, w ap pèdi ti rès konfyans paran w gen nan ou a. Kidonk montre w onèt epi bay tout detay (Pwovèb 28:13). Evite ap bay eskiz oswa minimize sa k te pase a. Epi toujou sonje “yon repons ki dous kalme kòlè”. — Pwovèb 15:1.

Mande padon. Li apwopriye pou w montre paran w jan w regrèt lefètke w te fè yo enkyè e ou te desevwa yo, oswa ou te ba yo plis travay. Petèt sa ka fè yo redui sou pinisyon yo t ap ba w la. Sepandan ou dwe montre w regrèt ak tout kè w.

Aksepte konsekans yo. (Galat 6:7). Premye bagay w ap gen entansyon fè se eseye montre w pa antò pou yo pa pini w, sitou si w sanble pa merite  pinisyon an. Lè w montre w responsab aksyon w yo, sa montre w gen matirite. Pi bon opsyon w ka genyen an se annik travay pou w rejwenn konfyans paran w.

Nan twa pwen nou sot pale yo, ekri sa w wè ou plis bezwen travay. ․․․․․

Sonje sa, paran w gen responsablite pou kontwole aksyon w yon fason ki rezonab. Donk, Bib la pale de “kòmandman papa w ba ou” ak “lòd manman w ba ou”. (Pwovèb 6:20.) Anfèt, ou pa bezwen panse règ paran w met nan kay la se pou kraze lavi w. Okontrè, ou soumèt anba otorite paran w. Jewova pwomèt si w fè sa, sa ap “mache byen pou ou”. — Efezyen 6:1-3.

LI PLIS BAGAY SOU SIJÈ SA A NAN VOLIM 1, CHAPIT 3.

NAN LÒT CHAPIT LA:

Gade pou w wè ki sa w ka fè si youn nan paran w yo esklav alkòl oswa dwòg.

VÈSÈ KLE

“Onore papa nou ak manman nou [...] pou tout bagay ka mache byen pou [nou].” — Efezyen 6:2, 3.

MEN YON IDE

Si w vle paran w ba w plis libète, premye sa pou w fè se obeyi règ yo ba w. Lè w toujou obeyi règ yo ba w, l ap pi fasil pou yo ba w sa w vle a.

ÈSKE W TE KONNEN?

Gen rechèch ki montre jèn ki gen paran yo ki te met règ nan kay la pou yo suiv boule ak moun pi byen, yo pi fò lekòl e yo gen plis kè kontan.

SA M KONTE FÈ

Men sa m ap di si m pa respekte yon règ nan kay la ․․․․․

Men sa m ap fè pou paran m gen konfyans nan mwen ․․․․․

Men sa mwen ta renmen mande paran m sou sijè sa a ․․․․․

KI SA W PANSE?

● Sa k fè pafwa ou ka gen enpresyon paran w pwoteje w twòp?

● Poukisa pafwa ou ka mal reyaji pou règ yo bay nan kay la?

● Kòman w ka vin gen yon pi bon kominikasyon ak paran w?

[Antrefilè nan paj 183]

“Lè w jèn, ou gen tandans panse ou konn tout bagay. Donk, lè paran w ba w limit, li fasil pou w fache sou yo. Men, règ yo bay yo, se vrèman pou byen w.” — Megan.

[Kare nan paj 186]

Èske se patipri vre?

Èske w janm mande tèt ou: ‘Poukisa paran yo pa trete tout pitit yo menm jan?’ Si se wi, reflechi sou pwen sa a: Trete tout moun menm jan pa toujou vle di jistis, e pa trete tout moun menm jan pa toujou vle di enjistis. An reyalite, vrè kesyon an se: Èske w pa jwenn tout sa w bezwen? Pa egzanp, lè w bezwen pou paran w ede w, ba w konsèy oswa pou yo soutni w, èske yo pa fè sa pou ou? Si se sa, èske w ka di onètman, yo fè w enjistis? Kòm ou menm ak frè w oswa sè w se moun ki diferan, ki gen bezwen ki diferan, li pa posib pou paran nou trete nou tout menm jan. Se sa Beth te rive konprann. Kounye a, li gen 18 an, li di: “Frè m nan avè m se de moun diferan e nou bezwen pou yo trete nou yon fason ki diferan. Lè m gade dèyè, mwen pa konprann sa k fè m pa t konprann sa lè m te piti.”

 [Kare/Foto nan paj 189]

Fich aktivite

Pale ak paran w!

De chapit anvan yo te pale sou sa w ka fè si paran w kritike w oswa si yo met règ nan kay la. Men, e si w santi paran w twò di nan youn oswa toude domèn sa yo? Ki jan w ka fè yon ti pale avè yo sou sa?

● Chwazi yon moman kote w rilaks e paran w pa twò okipe.

● Di sa k nan kè w, men pa kite santiman w mennen w. Bay paran w respè ou dwe yo a.

Si w santi paran w kritike w twòp, ou ka di: “Mwen fè anpil efò pou m fè sa ki bon, men sa difisil pou mwen lè m santi nou toujou ap kritike m. Mwen ta renmen pale sou sa avè nou.”

Nan espas ki pi ba a, ekri sa w panse ou ka di pou w pale ak paran w sou sijè sa a.

․․․․․

✔ MEN YON IDE: Gade sa yo di nan chapit 21 an pou w kòmanse yon konvèsasyon. Petèt, paran w ap dispoze pale sou sa yo di nan chapit la avè w.

Si w santi paran w pa ba w ase libète, ou ka di: “M ta renmen aji yon fason ki pi responsab, yon fason pou m ka jwenn plis libète yon lè. Ki sa n panse m ka fè pou sa?”

Nan espas ki pi ba a, ekri sa w panse ou ka di pou w pale ak paran w sou sijè sa a.

․․․․․

✔ MEN YON IDE: Gade chapit 3 nan Volim 1 an, epi fè yon lis tout kesyon ki vin nan lespri w sou sa w li a.

[Foto nan paj 184, 185]

Lè w obeyi règ paran w ba ou, se tankou ou peye yon dèt ou dwe labank. Plis ou montre yo ka konte sou ou, se plis y ap fè w konfyans.