Երբևէ մտածե՞լ եք հետևյալ հարցերի շուրջ. «Ի՞նչ է իրականում տեղի ունենում մահից հետո։ Մեր մահացած սիրելիները տանջվո՞ւմ են ինչ-որ վայրում։ Երբևէ նրանց նորից կտեսնե՞նք։ Եթե այո, ինչպե՞ս կարող ենք վստահ լինել, որ դա հնարավոր է»։ Նկատի առնենք, թե ինչ է այդ մասին հայտնում Աստվածաշունչը։ Նախ քննենք, թե Աստվածաշնչում մահը ինչի հետ է համեմատվում։ Ապա կտեսնենք, թե ինչ հույս է տալիս Աստծու Խոսքը։

ԱՍՏՎԱԾԱՇՆՉԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ։ «Ապրողները գիտակցում են, որ մահանալու են, բայց մահացածները ոչ մի բան չեն գիտակցում և այլևս վարձ էլ չունեն, քանի որ նրանց հիշատակը մոռացվել է։ Ինչ որ ձեռքդ գտնի անելու, ամբողջ ուժովդ արա, որովհետև գերեզմանում, ուր գնալու ես, ոչ աշխատանք կա, ոչ ծրագրեր, ոչ գիտելիքներ, ոչ էլ իմաստություն» * (Ժողովող 9։5, 10)։

Հստակ է, որ մարդիկ մահից հետո գնում են գերեզման՝ խորհրդանշական մի վայր, որտեղ մահացածները ոչինչ չեն գիտակցում և ոչինչ չեն կարող անել։ Տեսնենք, թե ինչ ասաց Աստծու հավատարիմ ծառա Հոբը այդ խորհրդանշական վայրի մասին։ Նա մեկ օրում կորցրեց իր ամբողջ ունեցվածքը, երեխաներին, իսկ հետո նրա մարմինը պատվեց ցավոտ «պալարներով»։ Այդ ժամանակ նա աղերսեց Աստծուն. «Օ՜, եթե միայն գերեզմանում [«դժոխքում», «Արարատ» թարգմանություն] ինձ ծածկեիր.... ինձ թաքցնեիր» (Հոբ 1։13–19; 2։7; 14։13)։ Պարզ է, որ Հոբը չէր մտածում, թե գերեզմանը՝ դժոխքը, կրակներով լի տանջանքի վայր է։ Նման վայրում նա ավելի դաժան տառապանքներ կկրեր։ Մինչդեռ նա ցանկանում էր գերեզմանում թեթևացում գտնել։

Որպեսզի ավելի հստակ իմանանք, թե ինչ վիճակում են գտնվում մահացածները, կարող ենք քննել Աստվածաշնչում արձանագրված հարության ութ դեպք (տե՛ս « Աստվածաշնչում արձանագրված հարության ութ դեպքեր» շրջանակը)։

Հարություն առած այդ ութ մարդկանցից ոչ մեկը չի ասել, թե եղել է երանության կամ տանջանքի ինչ-որ վայրում։ Եթե նրանք մահից հետո գնացած լինեին այդպիսի մի վայր, մի՞թե մարդկանց չէին պատմի դրա մասին։ Եվ մի՞թե այդ տեղեկությունը չէր արձանագրվի Աստվածաշնչում, որ բոլորն իմանային այդ մասին։ Սակայն Աստվածաշնչում ոչ մի այդպիսի տեղեկություն չկա։ Այդ ութ մարդիկ ոչ մի բան չէին կարող պատմել, քանի որ նրանք եղել էին անգիտակից վիճակում, ասես խոր քնի մեջ։ Աստվածաշունչը երբեմն մահը համեմատում է քնի հետ։ Օրինակ՝ հավատարիմ Դավիթ թագավորի և Ստեփանոսի մասին Աստվածաշնչում գրված է, որ նրանք ննջեցին, այսինքն՝ մահացան (Գործեր 7։60, ծնթ.; 13։36)։

Իսկ կա՞ որևէ հույս մահացածների համար։ Կարո՞ղ են նրանք արթնանալ մահվան քնից։