1. Otjikeṋa tji matji raisa kutja Omatjangwa ya ri omananḓengu ku Jesus?

 RIPURA uriri kutja pa ri vi okupuratena komahongero wa Jesus. Eye potuingi aa hungire ohunga nOmatjangwa Omayapuke okuza mourizemburuka we. Jesus aa hungirire okuza kOmatjangwa, okuza komambo we omatenga nga hungira kombunda yombapitisimo ye na inga omasenina peye ma ṱe. b (Deut. 8:3; Eps. 31:5; Luk. 4:4; 23:46) Nu mozombura ndatu nohinga pokati kovitjitwa vivari mbyo, Jesus potuingi aa lesere ovandu Omatjangwa nokuhungirira ko nokuyekahurura.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

2. Otjikeṋa tji tja vatera Jesus okutjiwa Omatjangwa nawa indu tjee kuru? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

² Ozombura komurungu wokuuta otjiungura tje tjokuzuvarisa, Jesus aa lese nokuzuva Embo ra Mukuru potuingi. Ponganda, eye aa zuu Maria na Josef amave hungirire kOmatjangwa eyuva arihe pu neṱunḓu. c (Deut. 6:6, 7) Eṱe matu tjiwa kutja Jesus aa i kondjuwo yomawongarero wombongo mEsabata arihe neṱunḓu re. (Luk. 4:16) Ngunda e ri ngo, eye aa puratene nawa Omatjangwa tja ye lesewa. Oruveze tjaaru kayenda, Jesus we rihonga okulesa omuini Omatjangwa omayapuke. Ku nao, Jesus aa tjiwa Omatjangwa nawa, wina we ye suverere nu aa ungurire ko. Otjotjihorera, zemburuka imbi mbya tjitwa mondjuwo  ondjapuke ya Muhona indu Jesus tja ri nozombura 12. Ovahonge mbaave tjiwa Omatwako wa Moses nawa “va himisirwe i ozondunge [za Jesus] nomaziriro we.”—Luk. 2:46, 47, 52.

3. Matu katara ku ye morupa ndwi?

³ Eṱe wina matu yenene okutjiwa nokusuvera Embo ra Mukuru, indu tji matu ri lese eyuva arihe. Hapo matu yenene vi okumuna ouwa mu imbi mbi matu lese? Eṱe matu yenene okurihonga okuza ku imbi Jesus mbya hungira ku imba mbaave tjiwa Omatwako, mu mamu kamburirwa mo ozonongo zOmatwako, Ovafarisei, nOvasaduke. Ovanane vozongamburiro mbo aave lese Omatjangwa potuingi, posi yokutja owo kaave munu ouwa mu imbi mbyaave lese. Jesus wa hungirira koviṋa vitatu ovarumendu mbo mbyaave sokutjita kokutja ve mune ouwa okuza kOmatjangwa. Omambo we ku wo, maye tu vatere (1) okuzuva nawa imbi mbi matu lese, (2) okumuna ovihuze okuza mEmbo re, (3) nokuyandjera Embo ra Mukuru okuturundurura.

4. Lukas 10:25-29 mari tu hongo ye ohunga nokulesa Embo ra Mukuru?

⁴ Eṱe matu vanga okuzuva nawa omaheero woviṋa mbi matu lesa mEmbo ra Mukuru. Tji tu ha tjitire nao, omalesero wetu mape ya aye rire omungandjo. Otjotjihorera, tara kehungi ra Jesus ku na “onongo imwe yOmatwako.” (Lesa Lukas 10:25-29.) Indu omurumendu tja pura kutja ma sokutjita vi okumuna omuinyo waaruhe, Jesus we mu vatera kutja ma mune eziriro mEmbo ra Mukuru. Jesus wa tja: “MOmatjangwa mwa tjangwa vi? Nu u lesa mo tjike?” Omurumendu wa yenena okuyandja eziriro esemba okuza kOmatjangwa ohunga nokusuvera Mukuru nokusuvera omukweṋu. (Lev. 19:18; Deut. 6:5) Posi ya omurumendu wa pura nai: “Nu ingwi omukwetu owaṋi?” Eye wa raisa kutja kaa zuu nawa omaheero woviṋa mbya lese. Mena ranao, eye kaa tjiwa nawa omuano omusemba wokuungurisa omatjangwa ngo mehupo re.

5. Ongumbiro nokuhinokuhakahana okulesa mavi tu vatere vi okuzuva Omatjangwa nawa?

⁵ Eṱe matu yenene okuzuva Embo ra Mukuru nawa indu tji twe riiririsa okurilesa. Tara koviṋa tjiva mbi mavi ku vatere. Kumba ngunda au hi ya uta okulesa. Eṱe matu hepa ombatero ya Jehova okuzuva nawa Omatjangwa, ku nao matu yenene okuningira ku ye okutupa ombepo ye ondjapuke okutuvatera kutja tu yandje ombango ku imbi mbi matu lese. Indu tji mo lese, o hakahana okulesa. Iho matji ku vatere okuzuva nawa imbi mbi mo lese. Ove mape ya o munu ouwa indu tji u hi nokulesa mongumumu poo tji mo puratene kovipuratenwa vyOmbeibela. Indu tji wa puratene kovipuratenwa nokulesa Omatjangwa, mavi ku vatere okuzuva nawa, okuzemburuka nokurihonga ovingi ohunga na imbi mbi wa lese mEmbo ra Mukuru. (Jos. 1:8) Indu tji wa mana okulesa, kumba rukwao okutja ndangi ku Jehova kotjiyandjewa tjEmbo re nokuningira kutja me ku vatere okuungurisa imbi mbi wa lese mehupo roye.

6. Omena raye okuripura omuini omapuriro nokutjanga oviṋa mbi wa lese tji mavi yenene okukuvatera? (Wina tara kotjiperendero.)

⁶ Pe nomapu warwe yevari ngu maye ku vatere okuzuva Ombeibela nawa. Ripura omuini omapuriro ohunga na imbi mbi wa lese. Tji mo lese otjiṋa mOmbeibela, paha omaziriro komapuriro nga: ‘Oouṋe mbu mave tamunwa mo? Ouṋe ngu ma hungire? Ma hungire ku na uṋe, nu omena raye? Oviṋa mbi mavi tjitirwa pi, nu oruṋe?’ Omapuriro otja ingo maye ku  vatere okuripura ohunga na imbi mbi wa lese nokutjiwa omapu omananḓengu. Wina, tjanga ousupi oviṋa mbi mo lese. Indu tji wa tjanga oviṋa mbi wa lese, u ripurira ko tjinene nu vi ku vatera okuzuva nawa. Okutjanga wina ku ku vatera okuzemburuka imbi mbi wa lese. Ove mo yenene okutjanga omapuriro, okutjanga oviṋa mbi wa munu momakonḓononeno woye nomapu omananḓengu. Nu wina tjanga kutja mo yenene vi okuungurisa imbi mbi wa lese mehupo roye, nokutja imbi mbi wa lese mavi ku ṱunu vi. Okutjanga maku yenene okukuvatera kutja u vare Embo ra Mukuru otja ombuze ye kove.

7. Otjikaṋena tjiṋe tji matu hepa otja tji matu lese, nu omena raye? (Mateus 24:15)

⁷ Jesus wa tja matu hepa ozondunge okuzuva nawa imbi mbi twa lese mEmbo ra Mukuru. (Lesa Mateus 24:15.) Okuraisa ozondunge ku heya tjike? Oko okuzuva nawa omuano epu rimwe mu mari hitasana na rarwe, nomuano mu ra panguka ku ro nokumuna imbi mbi he ri ovikahu. Jesus wina wa raisa kutja matu hepa ozondunge okutjiwa ovitjitwa mbi mavi yenenisa omaprofetero wOmbeibela. Eṱe wina, matu hepa otjikaṋena ho kokutja tu yenene okumuna ouwa moviṋa avihe mbi matu lese mOmbeibela.

8. Mo yenene vi okulesa Omatjangwa nozondunge?

⁸ Jehova u yandja ozondunge kovakarere ve. Ku nao, kumba ku ye, neye me ku vatere kutja u kare nozondunge. (Omiano 2:6) Ove mo yenene vi okuungurira kongumbiro yoye? Konḓonona nawa imbi mbi mo lese, nu tara komuano mu mavi hitasana noviṋa mbi mo tjiwa rukuru. Oviungurisiwa vyetu vyokurihonga Ombeibela mavi yenene okukuvatera okutjita nao. Otjotjihorera, mo yenene okuungurisa Okambo komakonḓononeno kOvahongonone va Jehova. Oviungurisiwa mbi mavi ku vatere okuzuva nawa omaheero wOmatjangwa wOmbeibela nokumuna omiano mbi mo yenene okuviungurisa  mehupo roye. (Hebr. 5:14) Indu tji wa lese nozondunge, ove mo yenene okuzuva Omatjangwa nawa.

9. Ouatjiri uṋe ounanḓengu okuza mEmbo ra Mukuru Ovasaduke mbu ve ha yakurire?

⁹ Ovasaduke aave tjiwa nawa omambo omatenga yetano wOmatjangwa wOtjiheberi, posi yokutja owo kaave yakura ouatjiri ounanḓengu mbu ri momambo ngo. Otjotjihorera, tara komuano Jesus me ve zira indu Ovasaduke tjaave pura ohunga nombendukiro. Eye we ve pura nai: “Kamu na pu mwa lesere mEmbo raMoses inga omambo wotjihwa tjiyatji yaka are? Mwa tjangwa kutja Ndjambi wa tja ku Moses: ‘OwAmi Ndjambi waAbraham na Ndjambi walsak na Ndjambi waJakob.’” (Mar. 12:18, 26) Nandarire kutja Ovasaduke va lesa Omatjangwa ngo potuingi, epuriro ra Jesus aari raisa kutja owo kaave yakura ouatjiri ounanḓengu mbwaau hongo ohunga nombendukiro.—Mar. 12:27; Luk. 20:38. d

10. Ovikwaye mbi twa sokuyandja ko ombango indu tji matu lese Ombeibela?

¹⁰ Matu rihongere ko ye? Indu tji matu lese, matu vanga okukonḓonona nawa omazeva ayehe, poo ehungi rOmbeibela kutja mari yenene okutuhonga tjike. Eṱe katu nokuvanga okuzuva oviṋa imbi ovipupu uriri, nungwari wina matu vanga okuzuva ouatjiri oukoto nomirari vyOmbeibela. Ovyo vi ri otja ovihuze mbya horekwa, mena rokutja kaupupu okuvimuna.

11. Otja ku 2 Timoteus 3:16, 17, mo yenene vi okumuna ovihuze mOmbeibela?

¹¹ Mo yenene vi okumuna ovihuze vyOmbeibela indu tji mo i lese? Tara koviṋa mbya tjangwa mu 2 Timoteus 3:16, 17. (Lesa.) Omazeva nga ye tja “Omatjangwa aehe . . . ye nonḓengu onene” (1) yokuhonga ouatjiri, (2) nokuvyura ozondataiziro, (3) nokupirukira omahongero woposyo, (4) nokukuna ongarero osemba. Ove mo yenene okumuna ouwa une mbwo, nandarire okuza kembo rOmbeibela ndu ha ungurisa potuingi. Konḓonona Omatjangwa okumuna imbi mbi maye ku hongo ohunga na Jehova, ohunga nondando ye, poo ohunga nomirari vye. Tara kutja maye ku vatere vi okuvyura ozondataiziro. Tjita nao mokutara komuano omazeva mu maye ku vatere okumuna nokunakaura ozongaro ozombi poo ovitjitwa ovivi, nokupanḓera pouṱakame ku Jehova. Konḓonona omuano mu mo yenene okuungurisa omazeva okupirukira omahongero woposyo poo okuṱuna oumune woposyo, ngahino mbwa zuu motjiungura tjokuzuvarisa. Nu paha oviṋa momazeva ngu wa lese, mbi mavi ku vatera okukuna ongarero osemba kokutja u kare noumune wa Jehova. Indu tji wa ungurisa oviṋa vine mbi, mavi yenene okukuvatera okumuna ouwa momalesero woye wOmbeibela.

12. Ongwaye Jesus tja pura Ovafarisei epuriro ndi “Kamu na pu mwa lesere?”

¹² Jesus wina wa pura kutja “Kamu na pu mwa lesere?” okuraisa kutja Ovafarisei ve noumune woposyo ohunga noviṋa mbi va lesa mOmatjangwa. (Mat. 12:1-7) e Otjikando ho, Ovafarisei aave tja ovahongewa va Jesus va teya etwako rEsabata. Mokuvezira, Jesus wa tamuna ovihorera vivari vyOmatjangwa nu wa hungirira kezeva membo ra Hosea, okuraisa kutja Ovafarisei kaave zuu nawa kutja omena raye tji pa zikwa etwako rEsabata, nowo kave raisire otjari. Ongwaye ovarumendu mbo tji ve hi na va rundururwa i yEmbo ra Mukuru? Mena rokutja owo aave lese nombepo yokupangura noyomeritongamisiro. Ongaro yawo ya tjita kutja ave ha zuu nawa imbi mbi mave lese.—Mat. 23:23; Joh. 5:39, 40.

13. Oumune uṋe mbu matu sokukara na wo tji matu lese Ombeibela, nu omena raye?

¹³ Eṱe twe rihongo okuza komambo wa Jesus kutja, matu hepa okulesa Ombeibela atu noumune ouwa. Eṱe katu sokukara otja Ovafarisei, nungwari matu sokurira overisusuparise natu kara nonḓero yokuvanga okurihonga. Eṱe matu ‘sokurisusuparisa komurungu waNdjambi, natu yakura embo ndi nda kunwa momitima vyetu.’ (Jak. 1:21) Indu tji twe risusuparisa, matu yandjere Embo ra Mukuru okuturundurura. Omahongero wOmbeibela ohunga notjari norusuvero, maye yenene okuturundurura indu tji twa isa ombepo yokupangura poo yomeritongamisiro.

14. Matu tjiwa vi kutja tu yandjera Ombeibela okuturundurura? (Wina tara koviperendero.)

¹⁴ Omuano mbu matu tjindi varwe mau yenene okuraisa kutja tu yandjera Embo ra Mukuru okuturundurura. Ovafarisei kave yandjerere  Embo ra Mukuru okuveṱuna komitima, ku nao owo aave “pangura ovandu mbe hi nondjo.” (Mat. 12:7) Momuano otjingewo, omuano mbu tu tjinda nokuvara varwe u raisa kutja eṱe twa yandjera Embo ra Mukuru okuturundurura poo indee. Otjotjihorera, hapo eṱe tu hungirira kouwa wovakwetu mbu matu munu, poo tu hakahana okuhungirira kozondataiziro zawo? Hapo eṱe tu raisa otjari nokuvanga okuisira poo tu pangura nokukara nomapindi indu omundu tje tu hihamisa? Omaziriro komapuriro ngo maye raisa kutja tu yandjera imbi mbi twa lese okurundurura omeripura wetu, oumune wetu, novitjitwa vyetu.—1 Tim. 4:12, 15; Hebr. 4:12.

15. Jesus aa vara vi Omatjangwa omayapuke?

¹⁵ Jesus wa suverere Omatjangwa omayapuke, nu omambo wEpsalme 40:8 ya hunganeka omuano Jesus maa vara Embo ra Mukuru. Oro ri tja: “Tjiri, ami mbi suvera okutjita ombango yoye, Ndjambi wandje; omahongero woye mbi ye ṱakamisa momutima wandje.” Mena rokutja Jesus wa suverere Omatjangwa, eye wa ri nondjoroka nu wa kayenda komurungu okukarera Jehova. Eṱe wina matu yenene okukara nondjoroka nondoṋeno indu tji matu lese Embo ra Mukuru nokurihonga okurisuvera.—Eps. 1:1-3.

16. Ovikwaye mbi mo tjiti kutja u mune ouwa mo ku lesa Embo ra Mukuru? (Tara kokawongo nga “ Omambo wa Jesus maye yenene okukuvatera okuzuva imbi mbi mo lese.”)

¹⁶ Otja komambo notjihorera tja Jesus, eṱe ngatu kayende komurungu okukurisa ondjiviro yetu momalesero wOmbeibela. Ongumbiro, okuhinokuhakahana okulesa, okuripura omapuriro nokutjanga mavi tu vatere okuzuva Ombeibela nawa. Eṱe matu yenene okukara nozondunge indu tji matu konḓonona imbi mbi matu lese nombatero yomambo nga zikamena kOmbeibela. Eṱe matu yenene okurihonga okuungurisa Ombeibela nawa, nandarire omambo ngu tu hi nokuyetjiwa nawa mokupaha ovihuze okuza mEmbo ra Mukuru, mbi ri mOmatjangwa ngo. Nu matu yenene okuyandjera Embo ra Mukuru okuturundurura mokukondja okukara noumune ouwa otja tji matu lese. Indu tji matu kondjo nomasa okutjita oviṋa mbi, eṱe matu rihongo ovingi okuza momalesero wetu wOmbeibela nu matu tumbuka popezu na Jehova.—Eps. 119:17, 18; Jak. 4:8.