1-3. Ania dagiti isalsaludsod dagiti tattao maipapan iti ipapatay, ket ania ti sungbat dagiti nadumaduma a relihion?

RINIBU a tawenen a pampanunoten dagiti tattao dagita a saludsod. Napateg dagita a saludsod. Siasinotayo man wenno sadinoman ti pagnanaedantayo, pakaseknantayo amin dagiti sungbat dagita a saludsod.

² Iti napalabas a kapitulo, inusigtayo no kasano a ti daton a pangsubbot ni Jesu-Kristo linuktanna ti dalan nga agturong iti biag nga agnanayon. Naadaltayo met nga impadto ti Biblia a dumtengto ti tiempo nga “awanton ni patay.” (Apocalipsis 21:4) Kabayatanna, mataytayo pay la amin. “Dagiti sibibiag sipapanunotda a mataydanto,” kinuna ni masirib nga Ari Solomon. (Eclesiastes 9:5) Kayattayo ti agbiag iti naunday aginggat’ mabalin. Kaskasdi, kayattayo a maammuan no ania ti mapasamak kadatayo no mataytayo.

³ Agladingittayo no matay dagiti ipatpategtayo iti biag. Ket mabalin a maisaludsodtayo: ‘Ania ti kasasaadda itan? Agsagsagabada kadi? Bambantayandatayo kadi? Matulongantayo kadi ida? Makitatayonto ngata manen ida?’ Dagiti relihion ditoy lubong agsusupadi dagiti sungbatda kadagitoy a saludsod. Isursuro dagiti dadduma a no nasingpetka, mapanka idiay langit ngem no dakeska, matutuokka iti gumilgil-ayab a lugar. Isursuro dagiti dadduma a relihion a no matay dagiti tattao, mapanda iti lubong dagiti espiritu nga ayan dagiti kapuonanda. Adda pay dagiti relihion a mangisursuro a dagiti  pimmusay mapanda iti lubong dagiti natay a pakaukomanda sada agreinkarnasion, wenno mayanak manen iti sabali a bagi.

4. Ania a kapanunotan maipapan iti ipapatay ti nagpapadaan dagiti adu a relihion?

⁴ Ipasimudaag amin dagita a narelihiosuan a sursuro nga adda banag iti unegtayo nga agtultuloy nga agbiag no matay ti pisikal a bagi. Sigun iti gistay amin a relihion iti napalabas ken iti agdama, agbiagtayo kano iti agnanayon a makakita, makangngeg, ken makapanunot. Ngem kasano koma a mapasamak dayta? Bin-ig a konektado iti utektayo dagiti sentido ken pampanunottayo. No mataytayo, sumardeng nga agandar ti utek. Ti panunot, rikna, ken dagiti sentidotayo ket saan nga agtultuloy nga agkurri nga is-isuda iti misterioso a pamay-an. Awanen dagitoy no natayen ti utektayo.

5, 6. Ania ti isursuro ti Biblia maipapan iti kasasaad dagiti natay?

⁵ Saan a misterio ken ni Jehova—ti Namarsua iti utek—no ania ti mapasamak no matay ti maysa a tao. Ammona ti kinapudno, ket iti Saona, ti Biblia, inlawlawagna ti kasasaad dagiti natay. Kastoy ti nalawag nga isursuro ti Biblia: No matay ti maysa a tao, awanen. Patay ti kasungani ti biag. Dagiti natay saanda a makakita wenno makangngeg wenno makapanunot. Awan ti banag iti unegtayo nga agtultuloy nga agbiag no matay ti bagi. Awanantayo iti imortal a kararua wenno espiritu. *

⁶ Kalpasan a kinuna ni Solomon nga ammo dagiti sibibiag a mataydanto, insuratna: “No maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti aniaman.” Sana pinalawa dayta a kinapudno babaen ti panangibagana a dagiti natay napukawen ti ayatda wenno ti gurada ken “awan ti aramid wenno uray gakat wenno uray pannakaammo wenno uray sirib idiay [tanem].” (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Umasping iti dayta, kuna ti Salmo 146:4 a no matay ti tao, “mapukaw dagiti panunotna.”  Mortaltayo ket saantayo nga agtultuloy nga agbiag no matay ti bagitayo. Mayarig ti biagtayo iti apuy ti kandela. No maiddep ti apuy, saan a mapan iti sadinoman. Nagpukawen.

7. Ania ti nangyarigan ni Jesus iti ipapatay?

⁷ Idi natay ni Lazaro—maysa a lalaki nga am-ammo unay ni Jesu-Kristo—adda imbaga ni Jesus maipapan iti kasasaad dagiti natay. Kinunana kadagiti adalanna: “Ni Lazaro a gayyemtayo napan naginana.” Impagarup dagiti adalan a ti kayat a sawen ni Jesus ket matmaturog ken agpapaimbag ni Lazaro a masakit idi. Ngem saan a kasta ti kayatna a sawen. Inlawlawag ni Jesus: “Ni Lazaro natayen.” (Juan 11:11-14) Imutektekam ta inyarig ni Jesus ti ipapatay iti panaginana ken pannaturog. Awan idi ni Lazaro idiay langit wenno iti umap-apuy nga impierno. Awan iti sidong dagiti anghel wenno dagiti kapuonanna. Saan a nayanak manen ni Lazaro kas sabali a tao. Agin-inana ken patay, a kas man la nargaan ti turogna nga awan a pulos ti tagtagainepna. Adda dadduma pay a teksto a mangyarig iti ipapatay iti pannaturog. Kas pagarigan, idi naub-ubor ni Esteban agingga a natay, “naturogen” kuna ti Biblia. (Aramid 7:60) Kasta met, nagsurat ni apostol Pablo maipapan iti sumagmamano idi kaaldawanna a “naturogen” ken patay.—1 Corinto 15:6.

8. Kasano ti pannakaammotayo a saan a pinanggep ti Dios a matay dagiti tattao?

⁸ Pinanggep kadi ti Dios idi punganay a matay dagiti tattao? Pulos a saan! Ni Jehova inaramidna ti tao tapno agbiag nga agnanayon ditoy daga. Kas naadaltayon iti daytoy a libro, ti Dios insaadna da Adan ken Eva iti makaay-ayo a paraiso. Pinaraburanna ida iti naan-anay a salun-at. Ti laeng pagsayaatanda ti  kayat ni Jehova. Kayat kadi ti asinoman a nadungngo nga ama nga agrigat dagiti annakna gapu iti panaglakay ken ipapatay? Siempre saan! Ay-ayaten ni Jehova dagiti annakna ket kayatna a sagrapenda ti awan inggana a ragsak ditoy daga. Maipapan kadagiti tattao, kuna ti Biblia: “Ti tiempo a di nakedngan [ni Jehova] insaadna iti pusoda.” (Eclesiastes 3:11) Pinarsuanatayo ti Dios nga addaan iti tarigagay nga agbiag iti agnanayon. Ket nangaramid iti pamay-an tapno mapennek dayta a tarigagay.

9. Ania ti imparit ni Jehova ken ni Adan, ket apay a saan a narigat a tungpalen daytoy a bilin?

 ⁹ Apay ngarud a matay ti tao? Tapno maammuantayo ti sungbat, masapul nga usigentayo ti napasamak idi adda laeng maysa a lalaki ken maysa a babai ditoy daga. Kuna ti Biblia: “Ni Jehova a Dios pinagtubona iti daga ti tunggal kayo a makaay-ayo iti panagkita ti maysa ken nasayaat a pagtaraon.” (Genesis 2:9) Nupay kasta, adda naiparit. Ni Jehova kinunana ken Adan: “Manipud iti tunggal kayo iti minuyongan mabalinmo ti agpennek a mangan. Ngem no maipapan iti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes dika mangan manipud iti dayta, ta iti aldaw a manganka manipud iti dayta mataykanto a di bumurong.” (Genesis 2:16, 17) Saan a narigat a tungpalen daytoy a bilin. Adu dagiti sabali a kayo a mabalin a pangalaan da Adan ken Eva iti bunga a kanenda. Ngem daytoy a bilin ti nangted kadakuada iti naisangsangayan a gundaway a mangipakita iti panagyamanda iti Daydiay nangted iti amin nga adda kadakuada, agraman ti perpekto a biag. Ti panagtulnogda ipakitana met a raemenda ti autoridad ti nailangitan nga Amada ken tarigagayanda ti naayat a pannarabayna.

10, 11. (a) Kasano a sinukir da Adan ken Eva ti Dios? (b) Apay a serioso a banag ti panagsukir da Adan ken Eva?

¹⁰ Nakalkaldaang ta pinili da Adan ken Eva ti agsukir ken ni Jehova. Babaen ti maysa a serpiente, insaludsod ni Satanas ken ni Eva: “Pudno kadi a kinuna ti Dios a dikay mangan manipud iti tunggal kayo iti minuyongan?” Insungbat ni Eva: “Iti bunga dagiti kayo iti minuyongan mabalinmi ti mangan. Ngem no maipapan ti pannangan iti bunga ti kayo nga adda iti tengnga ti minuyongan, kinuna ti Dios, ‘Dikay mangan manipud iti dayta, saan, dikay sagiden dayta tapno saankayo a matay.’”—Genesis 3:1-3.

¹¹ “Sigurado a saankayto a matay,” kinuna ni Satanas. “Ammo ti Dios nga iti mismo nga aldaw a pannanganyo manipud iti dayta sigurado a maluktan dagiti matayo ket sigurado nga agbalinkayo a kas iti Dios, a makaammo iti naimbag ken dakes.” (Genesis 3:4, 5) Kayat ni Satanas a patien  ni Eva a pagsayaatanna no mangan iti naiparit a bunga. Sigun kenkuana, adda kalintegan ni Eva a mangikeddeng no ania ti umiso ken di umiso; mabalinna nga aramiden ti kaykayatna. Imparipirip pay ni Satanas a nagulbod ni Jehova maipapan iti pagbanagan ti pannangan iti bunga. Namati ni Eva ken ni Satanas, ket nangpuros iti bunga sana kinnan. Kalpasanna, inikkanna ti asawana ket nangan met ni Adan. Ammoda ti ar-aramidenda. Ammoda a salsalungasingenda ti imbaga ti Dios kadakuada a saanda nga aramiden. Babaen ti pannanganda iti bunga, inggagarada a sinukir ti nalawag ken nainkalintegan a bilin. Inumsida ti nailangitan nga Amada ken ti autoridadna. Saan a maikalintegan ti kasta a kinaawan panagraem iti naayat a Namarsua kadakuada!

12. Ania ti makatulong kadatayo a mangtarus iti rikna ni Jehova idi nagsukir kenkuana da Adan ken Eva?

 ¹² Kas panangyilustrar: Ania ti mariknam no sinukirnaka ti anakmo a pinadakkel ken tinaripatom, a mangipakita nga awan ti panagraem wenno panagayatna kenka? Sigurado a nasaem unay dayta. Awan duadua a nasaktan met iti kasta unay ni Jehova idi nagsukir kenkuana da Adan ken Eva.

13. Ania ti kinuna ni Jehova a mapasamak ken ni Adan no matay, ket ania ti kayat a sawen daytoy?

¹³ Awan ti panggapuan ni Jehova a mangipalubos kada nasukir nga Adan ken Eva nga agbiag iti agnanayon. Natayda, kas imbagana a mapasamak kadakuada. Awanen da Adan ken Eva. Saanda nga immallatiw iti lubong dagiti espiritu. Ammotayo daytoy gapu iti kinuna ni Jehova ken ni Adan idi kinomprontana gapu iti panagsukirna. Kinuna ti Dios: “Agsublika iti daga, ta dayta ti nakaalaam. Ta tapokka ket iti tapok agsublikanto.” (Genesis 3:19) Ti Dios binukelna ni Adan iti tapok ti daga. (Genesis 2:7) Sakbay dayta, awan pay ni Adan. No kasta, idi kinuna ni Jehova nga agsubli ni Adan iti tapok, kayatna a sawen nga awanton ni Adan a kas iti sigud. Umasping ni Adan iti awan biagna a tapok a nakabuklanna.

14. Apay a mataytayo?

¹⁴ Sibibiag pay koma ita da Adan ken Eva, ngem natayda gapu ta sinukirda ti Dios ket iti kasta nagbasolda. Mataytayo agsipud ta impatawid ni Adan ti basol ken ipapatay kadagiti amin a kaputotanna. (Roma 5:12) Mayarig dayta a basol iti natawid a nakaro a sakit a saan a malisian ti asinoman. Ti bungana, nga isu ti ipapatay, ket maysa a lunod. Ti patay ket maysa a kabusor, saan a gayyem. (1 Corinto 15:26) Anian a yamantayo ta inted ni Jehova ti subbot tapno maalawnatayo iti daytoy a nakaam-amak a kabusor!

15. Apay a makaliwliwa a maammuan ti kinapudno maipapan iti ipapatay?

¹⁵ Makaliwliwa ti isursuro ti Biblia maipapan iti kasasaad dagiti natay. Kas naadaltayon, saan nga agsagaba wenno  agrigat dagiti natay. Awan ti rumbeng a pagbutngantayo kadakuada ta saandatayo a madangran. Saanda a kasapulan ti tulongtayo, ket saandatayo met a matulongan. Saantayo a makasarita ida, ket saandatayo met a makasarita. Ibagbaga ti adu a panguluen ti relihion a kabaelanda kano a tulongan dagiti natay, ket bayadan ida dagiti tattao a mamati kadagita a panguluen. Ngem no ammotayo ti kinapudno, saandatayo a maallilaw dagidiay mangisursuro kadagiti kasta a kinaulbod.

16. Siasino ti nangimpluensia iti sursuro dagiti adu a relihion, ken kasano?

¹⁶ Umanamong kadi ti relihionmo iti isursuro ti Biblia maipapan kadagiti natay? Saan nga umanamong ti kaaduan. Apay? Gapu ta inimpluensiaan ni Satanas ti sursuroda. Us-usarenna ti palso a relihion tapno patien dagiti tattao a no matay ti bagida, agtultuloyda nga agbiag iti lubong dagiti espiritu. Maysa daytoy a kinaulbod nga inlaok ni Satanas iti dadduma pay a kinaulbod tapno mayadayona dagiti tattao ken ni Jehova a Dios. Kasano a kasta?

17. Apay a saan a pakaidayawan ni Jehova ti sursuro maipapan iti agnanayon a pannakatutuok?

¹⁷ Kas nadakamaten, isursuro dagiti dadduma a relihion a no dakes ti maysa a tao, inton matay mapan iti gumilgil-ayab a lugar a pagtutuokanna iti agnanayon. Saan a pakaidayawan ti Dios ti kastoy a sursuro. Ni Jehova ket Dios ti ayat, isu a pulos a dina parigaten dagiti tattao iti kasta a wagas. (1 Juan 4:8) Ania ti makunam iti maysa nga ama no dusaenna ti nasukir nga anakna babaen ti pananguramna kadagiti ima ti anakna? Raemem kadi ti kasta a tao? Kinapudnona, kayatmo kadi a maam-ammo pay? Sigurado a saan! Nalabit a panunotem a nakaul-ulpit dayta a tao. Ngem kayat ni Satanas a patientayo nga agnanayon a tutuoken ni Jehova dagiti tattao babaen ti apuy!

18. Ania a narelihiosuan a kinaulbod ti nakaibatayan ti panagdayaw kadagiti natay?

¹⁸ Us-usaren met ni Satanas dagiti dadduma a relihion a  mangisuro a no matay dagiti tattao, agbalinda nga espiritu a masapul a raemen ken dayawen dagiti sibibiag. Sigun iti daytoy a sursuro, no saan a nabibileg a gagayyem ti pagbalinan dagiti espiritu dagiti natay, agbalinda a nakabutbuteng a kabusor. Adu ti mamati iti daytoy a kinaulbod. Kabutengda dagiti natay, isu a dayawen ken pagrukbabanda ida. Maigidiat iti dayta, isursuro ti Biblia a matmaturog dagiti natay ket ti laeng pudno a Dios, ni Jehova, a Namarsua kadatayo ken mangipapaay kadagiti kasapulantayo, ti rumbeng a dayawentayo.—Apocalipsis 4:11.

19. Ti panangammo iti kinapudno maipapan iti ipapatay tulongannatayo a mangtarus iti ania pay a sursuro ti Biblia?

¹⁹ No ammom ti kinapudno maipapan kadagiti natay, saanka a maallilaw kadagiti narelihiosuan a kinaulbod. Tumulong met daytoy kenka a mangtarus iti dadduma pay a sursuro ti Biblia. Kas pagarigan, no ammom a dagiti tattao saanda nga umallatiw iti lubong dagiti espiritu inton matayda, agbalin a napaypayso kenka ti kari a biag nga agnanayon iti paraiso a daga.

20. Ania a saludsod ti usigentayo iti sumaganad a kapitulo?

²⁰ Idi un-unana, insaludsod ti nalinteg a tao a ni Job: “No ti nabaneg a lalaki matay mabalinna kadi ti agbiag manen?” (Job 14:14) Mabalin kadi nga agungar ti awan biagna a tao a matmaturog ken patay? Makaliwliwa unay ti isursuro ti Biblia maipapan iti daytoy, kas ipakita ti sumaganad a kapitulo.