Mabalin kadi nga ibagam ti nalikudam?

Mechanical engineer ni tatangko. Kanayon a magagaran a makisarita kaniak maipapan iti matematika ken siensia. Idi ubingak, kaay-ayok unay dagiti mula ken animal kadagiti waig ken ban-aw nga asideg iti balaymi iti New Paris, Ohio, U.S.A. Dayta ti rason nga ecology ti inadalko idiay Purdue University.

Dati kadin nga interesadoka iti relihion?

Wen. Pinaregtanak ni Tatang a mangadal iti relihionmi a Lutheran. Inadalko ti Koine (gagangay a) Greek a maysa kadagiti lengguahe a damo a nausar iti pannakaisurat ti Biblia, isu nga immuneg ti panagraemko iti Biblia.

Ania ti panangmatmatmo iti teoria ti ebolusion?

Mamati iti dayta ti relihionko ken dagiti katrabahuak isu a diak pulos kinuestion dayta. Ngem mamatiak met iti Dios. Ti pagarupko ket agtunos dagita. Nupay adda panagraemko iti Biblia, diak idi mamati a nagtaud dayta iti Dios.

Apay a nagbalbaliw ti panangmatmatmo iti Biblia?

Dua kadagiti Saksi ni Jehova a da Steve ken Sandy ti simmarungkar kadakami ken baketko. Impakitada a nupay ti Biblia ket saan a libro ti siensia, umiso dagiti linaonna maipapan iti dayta. Kas pagarigan, kunana maipapan iti Dios: “Adda Daydiay nga agnanaed iti ngatuen ti sirkulo ti daga.” (Isaias 40:22) Kunana pay: “Ibitinna ti daga iti awan.” (Job 26:7) Agus-usarak idi kadagiti satellite photographs a mangadal iti ekolohia isu a nagbilibak kadagita a teksto. Nakabaybayagen a naisurat dagita sakbay pay nga adda nakaretrato a sirkulo ti daga ken awan ti nakaibitinanna. Iti panangyadal da Steve ken Sandy kadakami iti Biblia, naammuanmi dagiti pimmudno  a padto, epektibo a balakad, ken makapnek a panangilawlawag. In-inut a nakombinsirak a ti Biblia ket Sao ti Dios.

Kaano a nagbalbaliw ti panangmatmatmo iti nagtaudan ti biag?

Idi agangay, impakita ni Steve ti nalawag a kuna ti Biblia: “Ni Jehova a Dios binukelna ti tao manipud tapok a naggapu iti daga.” (Genesis 2:7) Nailanad iti mismo a Biblia ti pakasaritaan ti biag ti immuna a tao. Ngem kastoy ti saludsod: Maitunos kadi ti Biblia iti siensia? Pinaregtanak ni Steve nga agsukimat isu a kasta ti inaramidko.

Ania ti naadalmo maipapan iti ebolusion?

Adu. Ti maysa ket ikagkagumaan ti teoria ti ebolusion nga ilawlawag ti nagtaudan dagiti sibibiag a banag. Dagiti sibibiag a banag ket addaan kadagiti nagpateg a paset ti bagi kas iti puso, bara, ken mata. No met agusartayo iti mikroskopio, makitatayo iti uneg dagiti selula ‘dagiti makina’ a nakaskasdaaw ti pannakadiseniona. Nagtaudan dagita a disenio? Sigun kadagiti ebolusionista, dagiti kasayaatan a mekanismo ket automatiko a napili ta mas posible nga agtultuloy nga agbiag dagiti sibibiag a banag nga addaan kadagita. Ngem di masungbatan dayta a kapanunotan ti saludsod a ‘Nagtaudan dagiti mekanismo?’ Naammuak a di mamati ti adu a sientista a masungbatan dayta ti teoria ti ebolusion. Inamin kaniak ti maysa a propesor ti zoology a dina patien ti aniaman kadagiti teoria ti ebolusion. Ngem dina kano ibagbaga dayta amangan no maawanan iti trabaho.

Timmibker kadi ti pammatim gapu iti pannakaammom iti ekolohia?

Wen. Karaman iti trabahok ti panangadalko no kasano nga agpannuray dagiti sibibiag a banag iti maysa ken maysa. Ditoy daga, adda pagpannurayan ti amin a sibibiag a banag. Kas pagarigan, dagiti sabong ken uyokan. Ti kolor, angot, nektar, ken pakabuklan dagiti sabong ket nadisenio a mangatrakar kadagiti uyokan ken mangmurumor kadakuada iti pollen. Nadisenio dagiti uyokan nga agsusop iti nektar ken mangipan kadagiti pollen ti maysa a sabong iti sabali a mula tapno mapertilisado. Nalawag a nadisenio dagiti sabong ken uyokan nga agpannuray iti maysa ken maysa.

Iti sistema ti ekolohia, makitatayo ti nasaknap a panagpannuray dagiti sibibiag a banag iti maysa ken maysa. Ti sistema ti ekolohia ket lugar a buklen ti nalabit rinibu a kita ti animal, mula, bakteria, ken fungus. Agpannuray ti amin nga animal kadagiti mula para iti taraon ken oksiheno, ken kaaduan nga agsabsabong a mula ket agpannuray kadagiti ayup. Nupay komplikado unay dagiti sistema ti ekolohia ken sensitibo dagiti organismo nga adda kadagita, mabalin nga agtultuloyda nga agbiag iti rinibu a tawen. Uray no dadaelen ti polusion, in-inut a makaungarto manen ti komplikado nga sistema ti ekolohia apaman a maawan ti pagtataudan ti polusion. No panunotek ti kinaandur ti intero a sistema ti biag ditoy daga, kombinsidoak a ti biag ket dinisenio ti Dios.

Apay a nagbalinka a maysa kadagiti Saksi ni Jehova?

Malidayanak unay iti panangdadael ti tattao iti aglawlaw. Ammok nga uray no naandur dagiti sistema ti ekolohia, posible a madadael dagita. Naammuak kadagiti Saksi ni Jehova a sigun iti Biblia, ti Dios ‘dadaelennanto dagidiay mangdaddadael iti daga.’ (Apocalipsis 11:18) Napateg kaniak dagita a sasao. Iti panagadalko iti Biblia, in-inut a nakombinsirak a sigurado ti namnama nga ibagbaga ti Biblia.

Magusgustuak nga iranud dagiti patpatiek ken adda sumagmamanon a sientista nga iyad-adalak iti Biblia. Iti edad a 55, nagretiroakon tapno ad-adu ti orasko a tumulong kadagiti tattao a mangammo maipapan iti Namarsua iti biag ken iti panggepna para iti nakaskasdaaw a dagatayo.