Ania dagiti sursuro a naadalmo idi agtutuboka pay?

Idiay eskuelaanmi, insuroda ti teoria ti ebolusion, ngem awan ti nakailawlawag no kasano a nangrugi a mismo ti biag. Idi nagbalin a Taoista dagiti nagannakko, kanayon a dumngegak kadagiti mannursuro iti relihionda ken adu ti saludsodko kadakuada. Ngem manmano dagiti makapnek a sungbatda.

Apay a pinilim ti agbalin a mathematician?

Idi addaak iti elementaria, nangrugi ti napalalo a panaginteresko iti matematika. Nagtultuloy dayta a panaginteres uray idi nagkolehioak. Nangnangruna a kaay-ayok idi dagiti klasemi iti mathematics ken probability. Para kaniak, ti ababa ken nalawag nga ebidensia a naibatay iti matematika ket nakapimpintas ken nakaskasdaaw.

Kasanoka a naginteres iti Biblia?

Idi 1978, nangrugi a nakipagadal iti Biblia ni baketko a Jinghuei kadagiti Saksi ni Jehova ken makikaduaak met no kua iti panagadalda. Aggigiankami idin idiay United States. Kalkalpas laeng ni Jinghuei ti doctorate degree-na iti physics, ken agad-adalak met idi iti statistics iti Purdue University idiay Indiana.

Ania ti makunam idi iti Biblia?

Naapresiarko unay ti salaysay ti Biblia maipapan iti pannakaisagana ti daga a pagyanan ti tao. Saan a kas kadagiti nagkauna a sarsarita, agparang a ti innem a panawen ti panamarsua a mabasa iti Genesis ket maitunos kadagiti napaneknekanen a pudno nga impormasion nupay simple  ti pannakaisalaysayna. * Ngem iti adu a tawen, diak latta makombinsir ti bagik a mamati nga adda Namarsua.

Apay? Ania ti problema?

Panagriknak ngamin idi, no patiek nga adda Namarsua, kasla tinallikudakon ti namulagatak a relihion. Saan ngamin nga isursuro ti nagkauna a Taoismo nga adda Dios a Namarsua.

Ngem apay a nagbalbaliw met laeng ti kapanunotam?

Bayat a pampanunotek idi ti naggapuan ti biag, ad-adda a makomkombinsirak a nakakomkomplikado la ketdi ti immuna a sibibiag a banag. Kas pagarigan, masapul a kabaelanna ti agpaadu, ket agkasapulan dayta iti impormasion iti genes ken iti maysa a sistema a surotenna tapno eksakto ti pannakakopia dayta nga impormasion. Kasta met, uray ti kasisimplean a sibibiag a selula ket agkasapulan iti komplikado a proseso tapno makabukel iti baro a selula a kompleto ti pasetna. Kasapulanna pay ti pamay-an tapno makaala iti enerhia ken tapno mausarna dayta. Kasano koma a basta lattan timmaud dagita a komplikado a proseso manipud iti awanan biag a banag? Kas maysa a mathematician, diak maawat dayta nga ideya. Nakaim-imposible a basta lattan timmaud ti biag.

Apay a nagdesisionka nga adalen a naimbag dagiti pannursuro dagiti Saksi ni Jehova?

Nakipagad-adalak idin kadagiti Saksi ngem maisardesardeng. Ngem idi bimmisitaak ditoy Taiwan idi 1995, nagsakitak ket kinasapulak ti tulong. Kinontak ni baketko nga adda idi idiay United States dagiti Saksi ni Jehova ditoy Taiwan. Idi nakitadak, pirmi ti kapsutkon. Addaak iti ruar ti ospital ta awanen ti bakante sadiay a pagyanan ti pasiente. Maysa a Saksi ti nangipan kaniak iti maysa a hotel tapno makaungarak. Kanayon a kitaenna ti kondisionko sa impannak iti maysa a klinika tapno maagasanak.

Dayta a naimpusuan a panangipategda kaniak ti nangtukay iti pusok. Pinampanunotko pay dagiti gundaway a tinulongan dagiti Saksi ni Jehova ti pamiliak. Nabigbigko a naidumdumada gapu iti pammatida. Isu a nakipagadalak manen iti Biblia kadakuada. Iti simmaruno a tawen, nabautisaranak.

Maikontra kadi iti pammatim dagiti naadalmo maipapan iti siensia?

Saan a pulos! Iti nabiit pay a tawtawen, nangtedak kadagiti sientista a mangad-adal iti panagandar dagiti genes kadagiti makatulong kadakuada nga ebidensia a naibatay iti matematika. Ti panagadal iti genetics ket mangted iti pannakaawat maipapan iti panagandar ti biag—pannakaawat a namagsiddaaw kaniak iti sirib ti Namarsua.

Mangtedka man iti pagarigan dayta a sirib ti Namarsua.

Alaentayo a pagarigan ti panagpaadu (reproduction). Iti dadduma nga organismo a kas iti amoeba, awan ti makuna a lalaki wenno babai. Dagitoy a mikrobio a buklen laeng ti maymaysa a selula ket agpaadu babaen ti panangkopiada kadagiti impormasion iti genes-da ken panangguduada iti bagida—proseso a maaw-awagan iti asexual reproduction. Ngem agpaadu ti kaaduan nga animal ken mula babaen ti sexual reproduction. Iti dayta a proseso, mapagtipon dagiti impormasion iti genes dagiti nagannak a lalaki ken babai. Ania ti ipakpakita ti sexual reproduction?

No naballigi metten ti asexual reproduction iti nakabaybayagen a panawen, apay koma pay laeng nga agbalin a sexual reproduction ket nakakomkomplikado a mekanismo ti kasapulan tapno mapasamak dayta? Ken dagiti proseso a kasapulan tapno maala ti kagudua ti impormasion iti genes ti lalaki ken kagudua met iti babai sa mapagtipon dagita ket pirmi a nagkomplikado, isu a nagdakkel a problema dayta dagiti evolutionary biologist. Para kaniak, ti sexual reproduction ket awan duadua a gapuanan ti sirib ti Dios.