TINALLIKUDAM kadin ti relihionmo? No wen, saan la a sika ti kasta. Iti adu a nasion, umad-adu ti mangibagbaga a ‘saanda a relihioso’—ti gagangayen a mapaspasamak a mangipakita nga agngangabit ti masakbayan ti relihion. Naipakita ditoy ti dadduma kadagita a nasion.

Adu ti madisdismaya iti relihion gapu iti nadumaduma a rason. Karaman ditoy ti kinaranggas a sugsugsogan wenno supsuportaran ti relihion, immoral nga aramid dagiti lider ti relihion, ken dadduma pay a di unay madmadlaw a rason a mabalin a makagapu nga ad-adu ti mangtaltallikud iti relihionda. Dagitoy ti dadduma a pagarigan:

• Kinarang-ay ti biag: “Bayat a bumakbaknangka, marikriknam met a bumabaaw ti kinarelihiosom,” kuna ti Global Index of Religion and Atheism. Adda ipakpakita dayta nga obserbasion. Iti adu a nasion, bigla a rimmang-ay ti biag. Iti dadduma a lugar, “ti panagbiag [dagiti umili] ket apalan la ketdi ti katan-okan nga ari a nagbiag dua gasut a tawen ti napalabas,” kuna ni John V. C. Nye, a propesor ti economics.

  TI KUNA TI BIBLIA: Impakpakauna ti Biblia nga iti ‘maudi nga al-aldaw,’ ad-adunto ti managayat iti kuarta ken ragragsak ngem ti managayat iti Dios ken iti padana a tao. (2 Timoteo 3:1-5) Gapu ta ammo ti maysa a mannurat ti Biblia dagiti pagdaksan iti espiritualidad a kakuykuyog ti kinabaknang, imbagana ken ni Jehova a Dios: “Saannak nga ikkan iti . . . kinabaknang.” Apay a kasta ti indawatna? Intuloyna: “Tapno saanak a mapnek ket pudno nga ilibakka [wenno, paglikudanka].”—Proverbio 30:8, 9.

• Narelihiosuan a tradision ken moralidad: Adu a tattao, aglalo dagiti agtutubo, ti mangibaga a lausen ken nagpason ti relihion. Dadduma met ti saanen nga agtalek iti relihion. “No kitaem ti napaspasamak kadagiti relihion iti napalabas a ginasut a tawen,” kuna ni Tim Maguire, media officer ti Humanist Society Scotland, “pinanawanen dagiti tattao ti relihionda ta saandan a patien a ti relihion ti autoridad a mangibaga no ania ti naimbag ken dakes.”

  TI KUNA TI BIBLIA: No maipapan kadagiti ulbod a mannursuro, impakdaar ni Jesu-Kristo: “Babaen kadagiti bungada mailasinyonto ida. . . . Tunggal naimbag a kayo mangpataud iti nasayaat a bunga, ngem tunggal rinuker a kayo mangpataud iti awan pategna a bunga.” (Mateo 7:15-18) Ti “awan pategna a bunga” ramanenna ti pannakibiang iti politika ken panangkonsintir kadagiti aramid a kagura ti Dios kas iti homoseksualidad. (Juan 15:19; Roma 1:25-27) Karaman met iti dayta ti panangsukat iti nasayaat a pannursuro ti Biblia kadagiti awan serserbina a seremonia ken kostumbre. (Mateo 15:3, 9) Kinuna ni Jesus: “Pakanem dagiti babassit a karnerok.” (Juan 21:17) Ngem ita, adu a tattao ti mabisbisinan iti Sao ti Dios.

• Relihion ken kuarta: Sigun iti Pew Research Center, adu a tattao ti agkunkuna a nalabes la unay ti panangipaganetget ti relihion  iti kuarta. Nakarkaro pay, saan a kas kadagiti miembroda, dadduma a lider ti relihion ti naluho ti panagbiagda. Kas pagarigan, iti maysa a siudad idiay Germany nga adu ti marigrigat a makimismisa, naakusaran ti obispo a naluho ti panagbiagna. Dismayado ti adu a lumugar a Katoliko gapu iti dayta. Kuna met ti report ti magasin a GEO nga idiay Nigeria, gapu ta “100 a milion ti agbibiag iti awan pay maysa a euro [wenno, awan pay ₱50] iti kada aldaw, mangrugrugin nga agbalin a problema ti naluho a panagbiag ti dadduma a pastor.”

  TI KUNA TI BIBLIA: Insurat ni Pablo: “Saantayo a managilako iti sao ti Dios.” (2 Corinto 2:17) Uray no prominente a ministro ni Pablo iti nagkauna a kongregasion Kristiano, kaaduanna a manomano met a nagtrabaho tapno saan nga agbalin a padagsen iti sabsabali. (Aramid 20:34) Ipakita ti kababalinna a tungtungpalenna ti bilin ni Jesus: “Inawatyo nga awan bayadna, itedyo nga awan bayadna.”—Mateo 10:7, 8.

Gapu ta sursuroten dagiti Saksi ni Jehova dagita a prinsipio, dida pabpabayadan dagiti pagbasaanda wenno ti panangisuroda iti Biblia. Dida met agkolkolekta iti kuarta kadagiti gimongda wenno agsingsingir iti apagkapullo (10% ti binulan a sapul). Imbes ketdi, aggapu ti pondoda kadagiti boluntario a donasion ken saanen a maipakpakaammo ti naggapuan dagita.—Mateo 6:2, 3.

No agsublitayo sumagmamano a dekada ti napalabas, kasla imposible idi a mapanunottayo ti mapaspasamak ita iti relihion. Ngem nakitan a nasaksakbay dayta ti Dios ken nabayagen nga impakaammona iti Biblia. Ti amin a relihion a di matalek iti Dios ket inladawanna kas naluho a balangkantis (mabaybayadan a babai) a napanaganan iti “Babilonia a Dakkel.”—Apocalipsis 17:1, 5.

Maibagay la unay dayta a panangiladawan ta uray ibagbaga ti ulbod a relihion a matalek isuna iti Dios, makirelrelasion met kadagiti agtuturay iti daytoy a lubong tapno agbalin a nabaknang ken naimpluensia. Kuna ti Apocalipsis 18:9: “Ti ar-ari ti daga . . . nakiabig [wenno, nakirelasion] kenkuana.” Maibagay met ti termino a “Babilonia” ta adu nga ulbod a narelihiosuan a sursuro ken ar-aramid, kas iti immortal a kararua, trinidad, ken espiritismo, ti naggapu iti nagkauna a siudad ti Babilonia a naigamer iti ulbod a sursuro ken an-anito. *—Isaias 47:1, 8-11.

Napalikawkawan idi ti Babilonia kadagiti dandanum nga aggapu iti Karayan Eufrates kas proteksionna. Ngem idi ‘nagmaga’ dayta, naserrek ken nasakup dagiti soldado a Medo ken Persiano ti siudad. Kas resultana, nadadael ti mannakabalin a Babilonia. (Jeremias 50:1, 2, 38) Kinaagpaysuanna, naparmekda ti Babilonia iti maysa laeng a rabii!—Daniel 5:7, 28, 30.

Ti Babilonia a Dakkel ket “situtugaw [met] iti adu a danum.” Ibaga ti Biblia a dagitoy a “danum” kaipapananda “dagiti ili ken dagiti bunggoy”—ti minilion a tattao a mangsupsuporta iti ulbod a relihion. (Apocalipsis 17:1, 15) Impakpakauna ti Biblia nga agmaganto dagitoy a simboliko a dandanum—maysa  a pasamak a mangipakita a nakaas-asidegen ken alistonto ti pannakadadael ti Babilonia a Dakkel a mangiladladawan iti ulbod a relihion. (Apocalipsis 16:12; 18:8) Ngem siasino ti mangdadael? Dagiti lider ti politika a gagayyemna. Agbalinto a gura ti dati a panagayatda kenkuana. Alaendanto ti kinabaknangna, wenno lamutenda ti simboliko a lasagna.—Apocalipsis 17:16, 17. *

Gapu iti agur-uray a pannakadadael ti Babilonia a Dakkel, daytoy ti naayat a pakdaar ti Dios: “Rummuarkayo kenkuana, tattaok, no saanyo a kayat ti makiraman kenkuana kadagiti basolna, ken no saanyo a kayat ti umawat iti paset dagiti saplitna.” (Apocalipsis 18:4) Wen, nakaturong ti pakdaar ti Dios kadagidiay marirriribukan kadagiti saan a nasayaat a sursuro ken kadagidiay mayat a mangparagsak iti Dios—tattao a kas kada Gaffar ken Hediye a naibaga itay.

Sakbay nga inadal ni Gaffar ti Biblia, panagkunana, ti Dios ket Maysa a masapul a pagtulnogan gapu laeng iti buteng. “Nabang-aranak idi naammuak a ni Apo Jehova ket Dios ti ayat,” kinunana, “ken kayatna a ti kangrunaan a rason nga agtulnogtayo kenkuana ket gapu ta ay-ayatentayo isuna.” (1 Juan 4:8; 5:3) Nagbalin a natalna ti panunot ni Hediye idi naammuanna a saan a ti Dios ti makagapu a naulila ken saan a resulta dayta ti gasat. Naliwliwa kadagiti teksto ti Biblia a kas iti Santiago 1:13, a pakabasaantayo a saan a subsuboken ti Dios dagiti tattao kadagiti dakes a bambanag. Inawatda ken Gaffar ti kinapudno iti Biblia ket rimmuarda iti “Babilonia.”—Juan 17:17.

Inton madadael ti Babilonia a Dakkel, dinto maan-ano dagidiay nagtulnog a rimmuar kenkuana tapno ‘agdayaw iti Ama iti espiritu ken kinapudno.’ (Juan 4:23) Manamnamada nga agbiagdanto iti daga a ‘napno iti pannakaammo ken Jehova kas iti dandanum abbonganda ti baybay.’—Isaias 11:9.

Wen, sigurado nga agpatingganto ti ulbod a panagdaydayaw ken dagiti dakes nga imbungana ta ti Dios “saanna a mabalin ti agulbod.” (Tito 1:2) Ngem awanto ti patinggana ti irarang-ay ti pudno a panagdaydayaw!