Kĩlungu kĩĩ nĩkĩũkwonyʼa maũndũ ala waĩle kũmanya ĩũlũ wa

•  Ala waĩle kũtũmĩa mesengyi

•  Kĩla waĩle kũandĩka mesengyinĩ

•  Ĩla waĩle kũtũma mesengyi

Maũndũ angĩ me kĩlungunĩ kĩĩ:

•  Motao ĩũlũ wa kũtũmanĩa mesengyi

•  Makũlyo ĩũlũ wa kũtũmĩana mesengyi

 Andũ aingĩ ma mũika monaa kũtũmanĩa mesengyi yĩ nzĩa ya vata mũno ya kũneenanyʼa. Nũtonya kũtũmanĩa mesengyi na andũ onthe ala wĩ na namba syoo sya simũ, ate o asyai maku makaũvata.

 “Ĩthe-a-kwa ndendaa nyie na mwĩĩtu ũla tũsyaanĩwʼe tũineena na imwana simũnĩ. Endaa ethĩwa nĩtũkwĩka ũu, tũtũmĩe simũ ya vu mũsyĩ ĩla yĩthĩawa vandũ ithyonthe tũtonya kũtũmĩa, na tũyĩka ũu ala angĩ me vo.”​—Lenore.

 Ũndũ ũla waĩle kũlilikana: Ethĩwa ũkanengae kĩla mũndũ namba yaku, nũtonya kũlika thĩnanĩ.

 “Ethĩwa ndwĩ metho ĩũlũ wa nũũ waĩle kwĩthĩwa na namba yaku ya simũ, nũtonya kũtũmĩwa mesengyi kana visa itaĩle.”​—Scott.

 “Ethĩwa mwanake na mwĩĩtu nĩmatũmanĩaa mesengyi mavinda maingĩ, ndũũ yoo nĩtonya kũkamĩĩa na o mĩtukĩ mayambĩĩa kwendana.”​—Steven.

 Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũndũ wĩ kĩlĩko nĩwonaa ũthũku, na kwĩvitha.” (Nthimo 22:3) Nĩwaĩle kwĩthĩwa wĩ metho maũndũnĩ mana nĩ kana ndũkese kũlika thĩnanĩ.

 Ũndũ weekĩkie: “Ve mwanake ũmwe twaĩ ndũũ, na nĩtwatũmanĩaa mesengyi mũno. Noonaa waĩ o ũnyanya. Ndyaĩ naaĩsa kũsũanĩa ta ve ũndũ ũngĩ nginya ĩla wesie kũndavya kana nũkũmbenda. Navindĩĩsya ũndũ ũsu, yu no nasye kana ndyaaĩlĩte kũtindanyʼa nake na kũmũtũmĩa mesengyi mavinda maingĩ ũndũ neekaa.”​—Melinda.

 Sũanĩa ũndũ ũũ: Wĩona ũnyanya woo ta weethĩiwe ũilyĩ ata ĩtina wa Melinda kũmanya kana mwanake ũsu nĩwamwendaa?

 Andĩka ũndũ ũsu ĩngĩ! Melinda aaĩlĩte kwĩthĩwa eekie ata nĩ kana ũnyanya woo ndũkese kũkĩla mĩvaka?

 Wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kũtũma mesengyi, na nũtanĩaa kũisoma, ĩndĩ ũu no ũtume ũlwa kana andũ nĩmatonya kũelewa naĩ ndeto ila syĩ mesengyinĩ yaku.

 Ũndũ ũla waĩle kũlilikana: Ndeto ila ũũtũmĩa mesengyinĩ nitonya kũeleeka naĩ.

 “Mesengyi ndyonanasya ũndũ mũndũ ũkwĩwʼa ĩũlũ wa ndeto ila ũandĩkĩte o na ethĩwa nĩwĩkĩĩte tũvisa twa kwonanyʼa ũndũ ũkwĩwʼa kana kĩla ũkũsũanĩa. Kwoou nĩtonya kũeleeka naĩ.”​—Briana.

 “Nĩnĩsĩ eĩtu amwe meyanangĩĩte ĩsyĩtwa, makonekaa ta o eĩtũ ma kũthaũkĩa imwana nũndũ wa mesengyi ila matũmaa.”​—Laura.

 Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ngoo ya ũla mũlũngalu nĩsũanĩaa kũsũngĩa.” (Nthimo 15:​28) Ĩandĩko yĩĩ yĩũmanyĩsya kyaũ? Ũtanamba kũtũma mesengyi, mĩsome nesa!

 Ũitũmĩa kĩlĩko, no wĩyĩkĩĩe mĩvaka ya kũũtetheesya kũmanya nĩ ĩndĩĩ waĩle kũtũmĩana mesengyi.

 Ũndũ ũla waĩle kũlilikana: Waema kũmanya nesa nĩ ĩndĩĩ waĩle kũtũmĩana mesengyi, nũtonya kwoneka ta wĩ na kĩvũthya, na nũndũ wa ũu ũyasya anyanya maku vandũ va kũmendeesya.

 “Nĩ laisi ũkonanyʼa ndũũnenga ndaĩa ala mwĩ ĩmwe ĩla ũũtũmanĩa mesengyi. Ĩla ngũea ngewa na mũndũ kana ĩla twĩ mesanĩ tũiya, nĩsaa kwĩthĩa nĩkwetye kũtũmĩana mesengyi simũnĩ.”​—Allison

 “Ndwaĩle kũtũma mesengyi ũtwaĩte ngalĩ. Watwaa ngalĩ ũtasyaĩtye lelũnĩ, no ũkwatwe nĩ mũisyo.”​—Anne.

 Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Kwondũ wa kĩla kĩndũ ve ĩvinda, . . . ĩvinda ya kũvindya, na ĩvinda ya kũneena.” (Mũtavanʼya 3:1, 7) Ĩandĩko yĩu yĩonanyʼa kana o ũndũ ve ĩvinda ya kũneena, ve ĩvinda yaĩlĩte ya kũtũmĩana mesengyi simũnĩ.

Ala waĩle kũtũmĩaa mesengyi

•  ;-)Atĩĩa ũtao wa asyai maku.​—Akolosai 3:20.

•  ;-)Ti kĩla mũndũ waĩle kũmũnenga namba yaku ya simũ. Ĩla waelesya mũndũ kwa ndaĩa kana ndũkwenda kũmũtavya maũndũ maku ma kĩmbithĩ, o na namba yaku ya simũ, wĩthĩawa ũyĩmanyĩsya nguma ya vata ĩkaũtethya wĩ mũndũ mũima.

•  ;-)Ndũkethĩwe na kĩmanyĩo kya kũtũmanĩaa mesengyi sya kũvũanĩa ngũĩ na eĩtu kana anake. Waeka ndũũ yenyu ĩkĩle mĩvaka, ndũema kwĩsa kwĩlila nũndũ wa maũndũ ala makaũkwata.

 “Asyai makwa nĩmandĩkĩĩe vyũ, kwoou nĩmethĩawa mesĩ kana nĩngũnyuva nesa andũ ala ngũnenga namba yakwa ya simũ.”​—Briana.

Kĩla waĩle kũandĩka mesengyinĩ

•  ;-)Ũtanambĩĩa kũandĩka mesengyi, nĩwaĩle kwĩkũlya atĩĩ, ‘Mesengyi nĩyo nzĩa ĩla nzeo vyũ ndonya kũtũmĩa kũneenea ũndũ ũũ?’ Mavinda amwe nũseo ũkeka kũkũna simũ kana ũketeela mwĩneena mwenene.

•  ;-)Ndũkaandĩke mesengyinĩ yaku ndeto ũtesa kũineena na kanywʼa. Mwĩĩtu wĩtawa Sarah wĩ na myaka 23, aisye ũũ, “Ethĩwa nĩ ndeto itatamũkĩka, iyaĩle kũandĩkwa mesengyinĩ.”

 “Watũmĩwa visa itaĩle nĩ mũndũ, tavya asyai maku. Kwĩka ũu kũkaũsũvĩa, na kũituma asyai maku makũĩkĩĩa.”​—Sirvan.

Ĩla waĩle kũtũma mesengyi

•  ;-)Sũanĩa na ũitwʼa nĩ ĩndĩĩ ũtaĩle kũtũmĩa simũ. Mwĩĩtu wĩtawa Olivia aisye atĩĩ: “Ndyĩkalaa na simũ yakwa twĩ mesanĩ tũiya kana ĩla ngũsoma. Na ĩla twĩ maũmbanonĩ, yĩkalaa yĩ mbosye nĩ kana ndikese kũlwa nĩmĩsisye.”

•  ;-)Sũanĩa mũndũ ũla ũngĩ. (Avilivi 2:4) Ndũkatũme mesengyi ĩvinda yĩla ũkũea ngewa na mũndũ.

 “Nĩnĩyĩkĩĩe mĩvaka. Kwa ngelekanyʼo, ndĩtũmĩaa andũ mesengyi ĩla nĩ vamwe na anyanya makwa ate o ve kĩtumi kĩseo. O na ĩngĩ, ndyĩsa kũnenga mũndũ ndamwĩsĩ nesa namba yakwa ya simũ.”​—Janelly.