“Ngai nataĩwe kũu ĩũlũ mũno, na mũuo wĩthĩwe ĩũlũ wa nthĩ andũnĩ ala mamwendeeasya.”—Luka 2:14, Ũalyũlo wa Nthĩ Nzaũ wa Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto.

 “Nataĩwe Ngai e ĩtunĩ! Mũuo ĩũlũ wa nthĩ kwa onthe ala mamwendeeasya Ngai.”—Luka 2:14, Contemporary English Version.

 Ndeto isu sya kũmũkumya Ngai, ila syaneeniwe nĩ alaĩka ĩvinda ya kũsyawa kwa Yesũ, syonanasya kana ala mamũĩkĩĩaa Yesũ nĩmatonya kwĩtĩkĩlwa nĩ Ngai na maikwata mũuo.

 “Ngai nataĩwe kũu ĩũlũ mũno.” Kwĩsĩla ndeto isu, alaĩka makindĩlĩĩile kana Ngai nĩwaĩle kũnengwa nguma syonthe. O na ĩngĩ ndeto isu ikindĩlĩĩle ũwʼo wa kana kũsyawa kwa Yesũ, o vamwe na ũthũkũmi wake e vaa ĩũlũ wa nthĩ, waĩ ũtume Yeova a Ngai ataĩwa mũno. Kwa ngelekanyʼo, mavinda onthe Yesũ nĩwamũkumasya Ngai nũndũ wa kĩla wamanyĩasya, ta yĩla waisye atĩĩ: “Maũndũ ala nĩmanyĩasya ti makwa, ĩndĩ nĩ ma ũla wandũmie.” (Yoana 7:16-18) Yĩla Yesũ weekaa syama, mavinda maingĩ ala meethĩawa mamũsyaĩĩsye “[nĩmambĩĩaa] kũmũkumya Ngai.” (Luka 5:18, 24-26; Yoana 5:19) O na kĩkwʼũ kya Yesũ nĩkyatumie Ngai ataĩwa. Nĩkyatumie Ngai ethĩwa atonya kwĩanĩsya kĩeleelo kyake kĩnene kya nthĩ kwĩthĩwa yusĩe andũ alũngalu na mendete mũuo.—Mwambĩlĩlyo 1:28.

 “Mũuo wĩthĩwe ĩũlũ wa nthĩ.” Mũuo ũũ wonanasya maũndũ maingĩ eka o kwĩthĩwa kũte kaũ. Nĩ vamwe na ũuu wa ngoonĩ, ũla mũndũ wĩthĩawa nawʼo yĩla weetĩkĩlwa nĩ Yeova. Andũ nĩmatonya kwĩthĩwa na mũuo na ngwatanĩo nzeo vamwe na Ngai, nũndũ wa kĩla Yesũ watwĩkie. (Yakovo 4:8) Na e Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai, Yesũ akaete mũuo mwingĩ vyũ na wa tene na tene ĩũlũ wa nthĩ yonthe.—Savuli 37:11; Luka 1:32, 33.

 “[Andũ] ala mamwendeeasya.” Ndeto ii syonanasya andũ ala mamwendeeasya Ngai, kana metĩkĩlawa nĩwe, nũndũ wa mũĩkĩĩo wa wʼo ũla methĩawa nawʼo nthĩnĩ wake na ũla watũmie, nake nĩ Yesũ. Iyonanasya kana Ngai endeeawʼa nĩ andũ onthe ateũsisya mawoni na meko moo, o na iyonanasya ũseo ũla andũ matonya kwonanyʼa. Mbivilia imwe, ta King James Version, ialyũlĩte ndeto isu “kwendeewʼa nĩ andũ.” Ĩndĩ, mavuku ma tene ma Kĩkiliki ala makũangũ na makũĩkĩĩka mũnango, nĩmosanĩte na ũndũ ndeto isu ialyũlĩtwe nthĩnĩ wa New World Translation na Mbivilianĩ ingĩ mbingĩ sya matukũ aa ila syonanasya mũuo ũla wĩthĩawa katĩ wa andũ ala Ngai wĩtĩkĩlaa.

 Kĩlungu kya 2 kya Luka kĩeleetye ũndũ maũndũ mailye mwambĩĩonĩ wa thayũ wa Yesũ vaa ĩũlũ wa nthĩ. Amina kũsyawa oou, mũlaĩka nĩwaumĩlĩĩile aĩthi ala “mekalaa nza maisyaĩĩsya indo syoo ũtukũ.” b (Luka 2:4-8) Mũlaĩka nĩwatangaasie ‘ũvoo mũseo wa ũtanu mũnene.’ Eeie aĩthi asu atĩĩ: “Ũmũnthĩ ndũanĩ ya Ndaviti nĩkũsyaiwe mũtangĩĩi, nake nĩ Klĩsto ũla Mwĩaĩi.” (Luka 2:9-11) Aĩthi asu nĩmataviwʼe vala maĩ methĩe kana kau kaĩ kanasyawa, na ĩndĩ meeyonea nguthu nene ya alaĩka maimũtaĩa Ngai. Mavika Mbetheleemu, nĩmeethĩie Meli na Yosevu o vamwe na Yesũ. (Luka 2:12-16) Ĩtina wa kũelesya maũndũ ma kũsengyʼa ala maĩ manoona, aĩthi asu nĩmasyokie kũla kwaĩ ndĩthya yoo, “maimũkumya Ngai na kũmũtaĩa nũndũ wa maũndũ onthe ala meewie na kwona.”—Luka 2:17-20.

 Ĩloele vitio ĩĩ nguvĩ wone maelesyo makuvĩ ma ĩvuku ya Luka.