Mwana-a-asa wĩtawa Nicolas na mũka, Céline, nĩmakwatiwe nĩ thĩna wĩ kĩvathũkanyʼo. Ovisi wa ũvonge wa France nĩwamakũlilye maume kĩkundinĩ kĩla maĩ mathamĩĩe kĩngĩ. Maĩtye: “Mbeenĩ, ũndũ ũsu nĩwatũtanĩthisye mũno, ĩndĩ nĩtwambĩĩie kwĩwʼa tũikosa anyanya maitũ. Tũyakwatĩte anyanya kĩkundinĩ kĩu kyeũ.” a O na kau kũthamĩĩa kĩkundinĩ kĩngĩ kwĩ mawetu, nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũmanyĩe na ũyĩka maendeeo? Ala angĩ matonya kũũtetheesya ata? Na ũtonya ata kũthangaawʼa na ũkathangaasya angĩ kĩkundinĩ kĩla wathamĩĩa?

MYOLOOTO ĨNA ĨTONYA KŨŨTETHEESYA ŨMANYĨE KĨKUNDI KYEŨ

1. Mwĩkwatye Yeova. (Sav. 37:5) Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Kazumi, ũla wĩkalaa Japan, nĩwalasimĩkie kũtia kĩkundi kĩla wekalĩte kwa myaka 20 ĩtina wa mũũme kũtũmwa akathũkũme kĩsionĩ kĩngĩ. We ‘amwiĩie Yeova nzĩa yake’ ata? Aĩtye: “Nĩnamũtulũĩlaa Yeova ngoo yakwa ngamũtavya ũndũ ngwĩwʼa ndikĩa, ngwĩwʼa nĩ weka, na nĩmakĩĩte. Kĩla ĩvinda neeka ũu, nĩwambĩkĩaa vinya.”

Ũtonya kwĩka ata ũmwĩkwatye Yeova mũnango? O tondũ mũtĩ wendaa kĩwʼũ na vũũ nĩ kana wĩane, nowʼo o naitũ twaĩle kũĩthya mũĩkĩĩo witũ nĩ kana ũlũlũmĩĩle. Ũla Nicolas twĩĩ tũnamũweta eethĩie kana kũvindĩĩsya ngelekanyʼo sya aũme amwe meeyĩimie maũndũ maingĩ nĩ kana meke kwenda kwa Ngai, ta Avalaamu, Yesũ, na Vaũlo nĩkwatumie aĩkĩĩa kana Yeova nũkũmũtetheesya. Weethĩwa na mũvango wa kwĩmanyĩasya Mbivilia we mwene, kĩu kĩkaũtetheeasya kũmĩĩsya moalyũku ala ũtonya kũkwata thayũnĩ, o na ũkeemanyĩsya maũndũ ũtonya kũtũmĩa ũthangaasye angĩ kĩkundinĩ kĩla wathamĩĩa.

 2. Ndũkaelekanyʼe kĩkundi kyaku kya tene na kĩla kyeũ. (Mũta. 7:10) Mwana-a-asa wĩtawa Jules nĩwalasimĩkie kũmanyĩa kĩthĩo kĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na kyake yĩla waumie Benin athamĩĩa Amelika. Aĩtye, “Neewʼaa ta naĩle kũthi nĩtavĩtye kĩla mũndũ nakomana nake ĩũlũ wa thayũ wakwa.” Nũndũ wa ũu, nĩwambĩĩie kwĩvathana na kĩkundi. Ĩndĩ ĩtina wa kũmanyana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa nesanga, nĩwavĩndũie mawoni make. Aendeee kwasya: “Nĩsĩte kũmanya kana o na ethĩwa twĩkalaa va ĩũlũ wa nthĩ, ithyonthe twĩthĩawa twĩ kĩndũ kĩmwe. Tũkĩtĩte kwĩthĩwa tũneenaa na kwĩka maũndũ kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Nĩ ũndũ wa vata kĩla mũndũ akewʼaa e mũthasye.” Kwoou ĩsũvĩe ndũkaelekanyʼe maũndũ ma kĩkundi kĩla ũnaĩ na kĩla wĩĩ oyu. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe vainia wĩtawa Anne-Lise aisye: “Ndyaathama nĩ kana ngeke maũndũ ala natiie. Nathamie nũndũ nĩnendaa kwĩmanyĩsya maũndũ meũ.”

O namo atumĩa nĩmaĩlĩte kwĩsũvĩa maikaelekanyʼe kĩkundi kyoo kya tene na kĩla kyeũ. Kwĩka maũndũ kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo ti kũthũku. Kwoou nũseo ũkamanya maũndũ ma kĩkundi kĩu kyeũ ũtanaumya mawoni. (Mũta. 3:​1, 7b) Nĩ kavaa ũeke ngelekanyʼo yaku nzeo ĩmanyĩsye ana-a-asa vandũ va kũtata kũmathingʼĩĩsya maatĩĩe mawoni maku.—2 Ako. 1:24.

3. Ĩthĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka kĩkundinĩ kĩu kyeũ. (Avi. 1:27) Kũthama nĩkwendaa ĩvinda na vinya mwingĩ, ĩndĩ nĩ ũndũ wa vata kũĩkĩĩthasya kana nĩwathi maũmbanonĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ wamina kũthama oou. Na nĩwʼo nũndũ ethĩwa ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ kĩu kyeũ maikakwonaa kana makakwonaa o kwa mataĩla, makavota kũũtetheesya ata? Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Lucinda, ũla wathamĩĩie taoninĩ nene yĩ South Africa na twĩlĩtu twake twĩlĩ, aĩtye: “Nataiwe nĩthĩwe na maũndũ maingĩ ma kwĩka kĩkundinĩ, nĩtavanasye na ala angĩ, na ndyumasya maelesyo maũmbanonĩ. O na ĩngĩ, nĩtwakũlilye ana-a-asa makekĩaa ũmbano wa ũtavanyʼa mũsyĩ kwitũ.”

“Kwĩkĩa kĩthito mwĩ vamwe” na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maũndũnĩ ma Ũsumbĩ nĩ nzĩa nzeo ya kwĩthĩwa na “mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa ũvoo mũseo.” Ũla Anne-Lise twĩĩ tũnamũweta nĩweekĩiwe vinya nĩ atumĩa atate kũtavanyʼa na kĩla mũndũ kĩkundinĩ. Kwaendie ata? Aĩtye: “Nĩnamanyie na mĩtũkĩ kana ĩsu nĩ nzĩa nzeo mũno ya kũtetheesya mũndũ akewʼaa e mũthokye kĩkundinĩ. O na ĩngĩ, kwĩyumya ũtetheesye maũndũnĩ ta kũthesya na kũtũngĩĩa Nyũmba ya Ũsumbĩ nĩkwonanyʼa kana yu wĩona kĩu nĩkyo kĩkundi kyaku. O ũndũ waendeea kwĩyumya maũndũnĩ maingĩ, kĩu kĩkatuma ana-a-asa mewʼa me eanĩe me vamwe naku, naku ũkamonaa o ta andũ ma mũsyĩ.

4. Mantha anyanya eũ. (2 Ako. 6:​11-13) Kwendeewʼa nĩ angĩ nĩyo nzĩa ĩla nzeo ya kũmantha anyanya, kwoou thooa ĩvinda mbee na ĩtina wa maũmbano ũee ngewa namo na ũimamanya nesa. Ĩkĩa kĩthito ũmanye masyĩtwa moo. Yĩla walilikana masyĩtwa ma andũ na weethĩwa wĩ mũnyanya woo na ũtonya kũneena namo o nesa, o namo  makendaa kũũmanya na kĩu no kĩtume mũtwʼĩka anyanya aseo.

Vandũ va kũvitha ũndũ ũilye nĩ kana andũ makwende, eka ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu eũ maũmanye nesa. Kwoou vandũ va kũtindanyʼa namo yĩla mwĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ tu, mantha myanya ĩngĩ ya kũtindanyʼa namo. Ĩka o kĩĩ Lucinda ũwetete, “Yu twĩ na anyanya aseo nũndũ nĩtwoosie ĩtambya ya mbee ya kũthokya angĩ mũsyĩ kwitũ.”

“THOKANYʼAI INYWʼĨ KWA INYWʼĨ”

Amwe nĩmathĩnĩkaa mathi Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ vate mũndũ mesĩ. Kwoou ũtonya kwĩka ata ũtetheesye ala mathamĩĩa kĩkundinĩ kyenyu? Mũtũmwa Vaũlo atũthuthisye ũũ: “Thokanyʼai inywʼĩ kwa inywʼĩ o tondũ Klĩsto o nake wamũthokisye.” (Alo. 15:7) Atumĩa maatĩĩa ngelekanyʼo ya Klĩsto no matetheesye ala eũ mewʼe me athokye. (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “ Kĩla Kĩtonya Kũtuma Maũndũ Maku Mathi Nesa Wathama.”) O na vailye ũu, onthe kĩkundinĩ o vamwe na syana, no matetheesye ala eũ makewʼa me athokye.

No tũthokye angĩ mũsyĩ kwitũ kana o tũkamatethya kwa nzĩa ingĩ. Kwa ngelekanyʼo, mwĩĩtu-a-asa ũmwe nĩwathooie ĩvinda amũtembesya mwĩĩtu-a-asa ũngĩ taoninĩ ĩla waĩ anathamĩĩa na amwonyʼa vala ũtonya kwosea mbasi na ngalĩ ya mwaki. Kĩu nĩkyatanĩthisye mwĩĩtu-a-asa ũsu mũno na kyamũtetheesya eewʼa e mwĩanĩe e kũu.

MWANYA WA KWĨANA KĨ-VEVA

Ngie ĩtanaima, nĩyĩsyũlasya kĩkonde mavinda kauta nĩ kana nthwau syayo syĩthĩwe ĩtonya kũũlũka. O ta ũu, yĩla wathamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ, nĩwaĩlĩte kũmya nzika o na syĩva ila itonya kũtuma ũtaũlũka kwa nzĩa ya ngelekanyʼo ũthũkũminĩ wa Yeova. Nicolas na Céline, ala twamaweta, maĩtye: “Kũthamĩĩa kũngĩ nĩ nzĩa nzeo ya kwĩmanyĩsya. Yaĩ no nginya twĩthĩwe na nguma ingĩ nĩ kana tũmanyĩe mawĩthyũlũlũko me kĩvathũkanyʼo na andũ eũ.” Nake ũla Jean-Charles tũmũwetie nũwetete ũndũ mũsyĩ wake watethekie. Aĩtye: “Ũalyũku ũsu nĩwanengie syana sitũ mwanya mũseo wa kwĩka  maendeeo. Ĩtina wa myei mĩvũthũ, kelĩtu kaitũ nĩkambĩĩie kũmya ilungu ũmbanonĩ wa katĩkatĩ wa kyumwa, nako kamwana kaitũ katwʼĩka mũtavanyʼa ũte mũvatise.”

Nata ethĩwa maũndũ maku maiũkwĩtĩkĩlya kũthamĩĩa kũndũ kũngĩ, ta kwa ngelekanyʼo, kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa? Wĩona ata ũkatũmĩa maũndũ asu twaneenea wĩ o kĩkundinĩ kĩu wĩĩ? O ũendeee kũmwĩkwatya Yeova, ĩthĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka kĩkundinĩ kwa kwĩka mĩvango ũtavanasye na ana-a-asa me kĩvathũkanyʼo na ũimantha anyanya eũ, kana ũlũlũmĩĩlye ngwatanĩo yaku na anyanya ala wĩ namo. Wĩona ata ũkatetheesya ala eũ kana ala me na ũkwati mũnini? Nũndũ wendo nĩ ũvano wa Aklĩsto ma wʼo, kwĩka ũu kũkatuma wĩana kĩ-veva. (Yoa. 13:35) Ĩthĩwa ũte na nzika kana “Ngai nĩwendeeawʼa mũno nĩ nthembo ta isu.”—Aevl. 13:16.

O na kau ve mawetu ma kũthamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ, Aklĩsto aingĩ nĩmamanyĩĩte, na o naku no wĩke ũu. Ũla Anne-Lise aĩtye, “Kũthamĩĩa kĩkundinĩ kyeũ nĩkwandetheeisye navingũa ngoo yakwa vyũ.” Nake Kazumi yu nde na nzika kana wathama, “ũkoona Yeova aiũtetheesya kwa nzĩa o naku ũtaasũanĩa.” Nata nake Jules? Aĩtye: “Anyanya ala nakwatie nĩmandetheeasya ngewʼa ta nĩ mũsyĩ. Yu nĩwʼaa namanyĩie vyũ kĩkundi kyakwa kyeũ o na nĩwʼaa ve vinya kũthama.”