1, 2. (a) Inki ke ndimisa nde beto lenda lwata kimuntu ya mpa? (b) Inki bikalulu ya kimuntu ya mpa Bakolosai 3:10-14 ke tubila?

MBALULA ya Nsi-Ntoto ya Mpa ke tubila bangogo “kimuntu ya mpa” mbala zole. (Baefezo 4:24; Bakolosai 3:10) Kimuntu ya mpa kele kimuntu yina ‘Nzambi gangaka na kuwakana ti luzolo na yandi.’ Keti beto lenda lwata kimuntu ya mpa? Ee. Yehowa gangaka bantu na kifwani na yandi, yo yina bantu lenda landa mbandu ya bikalulu na yandi.—Kuyantika 1:26, 27; Baefezo 5:1.

² Ya kieleka beto bantu ya kukonda kukuka ke vandaka ti banzala ya mbi bantangu ya nkaka. Bantu yina ke zingaka ti beto lenda soba mpi kimuntu na beto. Kansi Yehowa lenda sadisa beto na kukuma ti bikalulu yina yandi ke zolaka. Inki ta sadisa beto na kulwata kimuntu ya mpa? Beto tubila ntete bikalulu yina ke sadisaka muntu na kulwata kimuntu ya mpa. (Tanga Bakolosai 3:10-14.) Na nima, beto ta tubila mutindu beto lenda monisa bikalulu yango na kisalu ya kusamuna.

3. Inki kele kikalulu mosi ya kimuntu ya mpa?

³ Polo monisaka nde kukonda kupona-pona kele kikalulu ya kimuntu ya mpa. Yandi tubaka nde: “Kele ve ti Mugreki to Muyuda, luyotisu to kukonda luyotisu, munzenza, muntu ya Sikite, mpika, to muntu yina kele na kimpwanza.” * Na dibundu ya Nzambi, mpangi mosi ve lenda yindula nde yandi me luta bampangi yankaka sambu na mpusu na yandi, insi na yandi to kisalu na yandi. Sambu na nki? Sambu balongoki yonso ya Kristu kele “muntu mosi.”—Bakolosai 3:11; Bagalatia 3:28.

4. (a) Inki mutindu bansadi ya Yehowa fwete tadila bantu ya nkaka? (b) Inki lenda bebisa bumosi na beto?

⁴ Kana beto me lwata kimuntu ya mpa, beto ta zitisa bantu yonso mpi ta pesa bo lukumu, yo vanda bantu ndombe to mindele, bantu ya lukumu to ve. (Baroma 2:11) Na bansi ya nkaka, yo kele mpasi na kuzitisa mpi kupesa bantu ya mitindu yonso lukumu. Mu mbandu, na bamvula me luta bamfumu ya luyalu na Afrique du Sud kabulaka bantu, bantu ndombe na lweka na bo mindele mpi na lweka na bo. Bantu mingi na Afrique du Sud mpi bampangi na beto ke landaka kuzinga na bisika yina bo pesaka bo. Nto-Kimvuka vandaka na mfunu nde bampangi ya Afrique du Sud kuzinga na bumosi. Yo yina na Oktobri 2013, Nto-Kimvuka bakaka ngidika mosi sambu bampangi yina kuzabana mbote.—2 Bakorinto 6:13, noti na nsi ya lutiti.

5, 6. (a) Inki ngidika bampangi bakaka na insi mosi sambu bansadi ya Nzambi kuzinga na bumosi? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.) (b) Inki mambote bampangi bakaka?

⁵ Bampangi bakaka lukanu nde na Mposo to na Lumingu, bampangi ya mabundu zole ya bantu ndombe mpi ya mindele to ya bandinga ya kuswaswana kulutisa ntangu kumosi. Bampangi ya mabundu zole samunaka kumosi, vukanaka na lukutakanu mpi kwendaka kutala banzo ya bampangi. Mabundu mingi sadilaka ngindu yai, na nima bo sonikilaka Betele mikanda mingi ya kiese. Yo yitukisaka bantu ya nkaka yina vandaka ve Bambangi ya Yehowa. Mu mbandu, pastere mosi tubaka nde: “Mu kele ve Mbangi ya Yehowa, kansi mu ke mona nde beno ke samunaka na ndonga mpi beno ke kabulaka ve bampusu.” Keti bampangi sepelaka na ngidika yina?

⁶ Na luyantiku, mpangi-nkento Noma ya dibundu ya ndinga Xhosa vandaka kuzola ve kubingisa bampangi ya dibundu ya Kingelesi na nzo na yandi, sambu nzo na yandi kele kitoko mingi ve. Kansi yandi samunaka ti bampangi ya mindele mpi kwendaka kutala bo na banzo na bo, yo pesaka yandi kiese mingi. Yandi ke tuba nde: “Bo kele bantu bonso beto!” Ntangu bampangi ya dibundu ya Kingelesi kwendaka kusamuna ti dibundu ya ndinga Xhosa, mpangi Noma bingisaka bampangi ya nkaka na kudia na nzo na yandi. Yandi yitukaka na kumona nkuluntu mosi ya mundele ke sepela kuvanda na kazune na yandi. Ngidika yai me sadisaka bampangi na kukuma banduku mpi na kuzabana ti bampangi ya mpusu ya nkaka.

7. Sambu na nki beto fwete wila bampangi mawa?

⁷ Bampasi ya bansadi ya Yehowa ta mana kaka ntangu nsi-ntoto ya Satana ta suka. Beto yonso lenda kutana ti bampasi ya mutindu na mutindu, mu mbandu kukonda kisalu, maladi ya ngolo, mbangika, bisumbula, to bantu ya mbi lenda baka bima na beto. Sambu na kusadisana na bampasi yai,  beto fwete wila kibeni bampangi mawa. Mawa ta pusa beto na kusadila bampangi mambu ya mbote. (Baefezo 4:32) Yai kele bikalulu ya kimuntu ya mpa. Yo ta sadisa beto na kulanda mbandu ya Nzambi mpi kupesa bampangi kikesa.—2 Bakorinto 1:3, 4.

8. Inki lenda salama kana beto ke wila bampangi mawa mpi ke sadila bo mambu ya mbote? Pesa mbandu.

⁸ Inki mutindu beto lenda monisila bampangi ya kele banzenza mpi bansukami ntima-mbote? Beto fwete yambaka bo, kukuma banduku na bo mpi kusadisa bo na kubakisa nde dibundu ke zolaka bo. (1 Bakorinto 12:22, 25) Mu mbandu, Dannykarl yina ke zingaka na Philippines kwendaka na Japon. Sambu yandi vandaka munzenza, na kisalu bo vandaka kusadila yandi mambu ya mbi. Na nima, yandi kwendaka na lukutakanu mosi ya Bambangi ya Yehowa. Dannykarl tubaka nde: “Ata bantu mingi na lukutakanu vandaka bantu ya Japon, bo yambaka mono mbote, bonso nde beto me zabanaka ntama.” Ntima-Mbote ya bampangi sadisaka yandi na kulanda kukwenda pene-pene na Yehowa. Na nima ya bantangu, Dannykarl bakaka mbotika, bubu yai yandi kele nkuluntu. Bankuluntu ya dibundu yina kele na kiese ya kuvanda dibundu mosi ti yandi mpi nkento na yandi Jennifer, bo ke tuba nde: “Bo kele ve ti luzingu ya mindondo, bo kele bapasudi-nzila, mpi ke pesaka mbandu ya mbote ya kutula Kimfumu na kisika ya ntete.”—Luka 12:31.

9, 10. Pesa bambandu ya ke monisa mambote yina beto ke bakaka kana beto ke wila bantu mawa na kisalu ya kusamuna.

⁹ Kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ke pesaka beto dibaku ya kusadila ‘bantu yonso mambu ya mbote.’ (Bagalatia 6:10) Bambangi mingi ke wilaka banzenza mawa mpi ke salaka ngolo na kulonguka ndinga na bo. (1 Bakorinto 9:23) Bikesa na bo me nataka mambote mingi. Mu mbandu, Tiffany mupasudi-nzila mosi na Australie longukaka Swahili sambu na kusadisa dibundu ya Swahili na mbanza Brisbane. Ata kulonguka ndinga vandaka mpasi, luzingu na yandi me kumaka ya kiese. Tiffany ke tuba nde: “Kana nge ke zola kuwa kiese na kisalu ya kusamuna, kwenda na dibundu ya ndinga ya nzenza. Nge ta kudiwa bonso nde nge me kwenda na insi ya nkaka. Nge ta bakisa kibeni kiese ya dibuta ya bampangi ya ntoto ya mvimba mpi nge ta mona pwelele bumosi yina kele na kati ya bampangi.”

¹⁰ Dibuta ya mpangi mosi na Japon kwendaka na dibundu ya ndinga ya nzenza. Mwana na bo ya nkento Sakiko ke tuba nde: “Mbala mingi na kisalu ya kusamuna, beto vandaka kukutana ti bantu ya Brésil.  Ntangu beto vandaka kusonga bo baverse na Biblia ya Kiportige, mu mbandu Kusonga 21:3, 4; mpi Nkunga 37:10, 11, 29, bo vandaka kutula dikebi, bankaka nkutu vandaka kudila.” Dibuta yina wilaka bantu yai mawa mpi vandaka na mfunu ya kulonga bo kieleka, yo yina dibuta ya mvimba longukaka Kiportige. Dibuta yai kangulaka dibundu ya Kiportige. Na nima ya bamvula, bo sadisaka banzenza mingi na kusadila Yehowa. Sakiko ke tuba nde: “Kulonguka Kiportige bakaka ntangu mingi, kansi yo me natilaka beto balusakumunu mingi. Beto ke tonda Yehowa mingi.”—Tanga Bisalu 10:34, 35.

11, 12. (a) Sambu na nki beto fwete lwata kimuntu ya mpa? (b) Inki ta sadisa beto na kuvanda bantu ya kudikulumusa?

¹¹ Beto ke lwataka kimuntu ya mpa sambu na kupesa Yehowa lukumu kansi ve sambu bantu kukumisa beto. Beto vila ve nde wanzio mosi kumaka lulendo mpi sumukaka. (Fwanisa ti Ezekiele 28:17.) Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, bantangu ya nkaka beto lenda sala mambu na lulendo. Ata mpidina, beto lenda kuma bantu ya kudikulumusa. Inki ta sadisa beto?

¹² Kutanga Ndinga ya Nzambi konso kilumbu mpi kuyindula mambu ya beto ke tanga ta sadisa beto na kuvanda bantu ya kudikulumusa. (Kulonga 17:18-20) Beto fwete yindula mingi malongi ya Yezu mpi mbandu na yandi ya kudikulumusa. (Matayo 20:28) Yezu vandaka kibeni muntu ya kudikulumusa, yo yina yandi yobisaka makulu ya bantumwa na yandi. (Yoane 13:12-17) Mpeve santu mpi lenda sadisa beto, yo yina beto fwete lomba Yehowa mpeve santu. Yo lenda sadisa beto na kununga mpeve ya kudimona nde beto me luta bantu ya nkaka.—Bagalatia 6:3, 4; Bafilipi 2:3.

13. Kudikulumusa ke nataka nki mambote?

¹³ Tanga Bingana 22:4. Yehowa ke lomba beto na kuvanda bantu ya kudikulumusa, yo ke nataka balusakumunu mingi. Kana beto ke kudikulumusa, dibundu ta vanda na ngemba mingi mpi na bumosi. Diaka, Yehowa ta monisila beto ntima ya mbote ya nene. Ntumwa Piere tubaka nde: “Beno yonso, beno lwata kudikulumusa na bangwisana na beno ti bankaka, sambu Nzambi kele mbeni ya bantu ya lulendo, kansi yandi ke monisaka ntima ya mbote ya nene na bantu ya kudikulumusa.”—1 Piere 5:5.

14. Nani kele mbandu ya kuluta mbote ya mawete mpi ntima-nda?

¹⁴ Bantu mingi ke yindulaka nde kana muntu kele mawete mpi ntima-nda yandi kele ngolo ve. Bo ke kudikusaka. Bikalulu yai ya mbote ke katukaka na Yehowa, Nzambi ya kuluta ngolo na ntoto ya mvimba ti na zulu. Yandi kele mbandu ya kuluta mbote ya mawete mpi ntima-nda. (2 Piere 3:9) Mu mbandu, yindula ntima-nda yina Yehowa monisilaka Abrahami ti Loti ntangu yandi pesaka bo mvutu na nzila ya bawanzio. (Kuyantika 18:22-33; 19:18-21) Yindula ntima-nda yina Yehowa monisilaka dikanda ya Izraele ya kukonda bulemfu na nsungi ya bamvula kuluta 1500.—Ezekiele 33:11.

15. Inki mbandu ya mawete mpi ya ntima-nda Yezu me bikilaka beto?

¹⁵ Yezu vandaka “mawete.” (Matayo 11:29) Yandi kangaka ntima na bifu ya balongoki na yandi. Ntangu yandi vandaka kusamuna, bantu vandaka kukusila yandi makambu mpi kufunda yandi. Kansi yandi vandaka mawete mpi ntima-nda tii na lufwa. Ntangu yandi vandaka kuniokwama ngolo na zulu ya nti ya mpasi, yandi  lombaka Tata na yandi na kulolula bantu yina fwaka yandi. Yandi tubaka nde: “Bo ke zaba ve mambu yina bo ke sala.” (Luka 23:34) Ata na bantangu ya mpasi, Yezu vandaka kaka mawete mpi ntima-nda.—Tanga 1 Piere 2:21-23.

16. Inki mutindu beto lenda monisa mawete mpi ntima-nda?

¹⁶ Polo tendulaka mutindu beto lenda monisa mawete mpi ntima-nda. Yandi tubaka nde: “Beno landa kukanga-ntima na mambu ya bantu ya nkaka mpi beno landa kulolulana na ntima ya mvimba ata muntu mosi kele na makambu ti muntu ya nkaka. Mutindu Yehowa lolulaka beno na ntima ya mvimba, beno fwete sala mpi mutindu mosi.” (Bakolosai 3:13) Mawete mpi ntima-nda ta sadisa beto na kulolula bantu, ebuna dibundu ta vanda na bumosi.

17. Sambu na nki mawete mpi ntima-nda kele mfunu?

¹⁷ Yehowa ke lomba beto na kuvanda mawete mpi ntima-nda. Bikalulu yai kele mfunu mingi kana beto ke zola kuzinga na nsi-ntoto ya mpa. (Matayo 5:5; Yakobo 1:21) Kana beto kele mawete mpi ntima-nda, beto ta pesa Yehowa lukumu mpi bantu ya nkaka ta landa mbandu na beto.—Bagalatia 6:1; 2 Timoteo 2:24, 25.

18. Inki kuwakana kele na kati ya zola ti kukonda kupona-pona?

¹⁸ Bikikalulu yonso ya beto me tubila kele na kuwakana ya nene ti zola. Mu mbandu, longoki Yakobo sungikaka bampangi yina vandaka kusadila bamvwama mambu mbote kuluta bansukami. Yandi tendulaka nde kikalulu yina ke wakana ve ti nsiku ya Nzambi ya kuzola “nkweno na nge bonso nge mosi.” Yandi yikaka nde: ‘Kana beno ke landa kupona-pona, beno ke sala disumu.’ (Yakobo 2:8, 9) Kana beto ke zola bantu, beto ta menga ve ata muntu mosi sambu na kimuntu na yandi, mpusu na yandi mpi kisalu na yandi. Beto fwete suka kaka ve na kutuba nde beto ke pona-ponaka ve, kansi yo fwete vanda kibeni kimuntu na beto.

19. Sambu na nki beto fwete vanda ti zola?

¹⁹ Diaka, zola kele “ntima-nda mpi ntima-mbote” mpi “yo ke fulukaka ve na lulendo.” (1 Bakorinto 13:4) Sambu na kulanda kulonga nsangu ya mbote, beto fwete vanda ntima-nda, ntima-mbote mpi bantu ya kudikulumusa. (Matayo 28:19) Bikalulu yai ke sadisaka beto na kuzinga mbote ti bampangi yonso. Kana beto yonso ke monisa zola, dibundu ta vanda na bumosi mpi beto ta pesa Yehowa lukumu. Bantu ya nkaka ta mona bumosi na beto mpi ta sepela kulonguka kieleka. Na yina me tala kimuntu ya mpa, Biblia ke sukisaka pwelele nde: “Katula mambu yai yonso, beno lwata zola, sambu yo ke vukisaka beto na mutindu ya kukuka.”—Bakolosai 3:14.

20. (a) Inki bangiufula beto fwete kudiyula, mpi sambu na nki? (b) Inki beto ke vingila na kiese yonso?

²⁰ Konso muntu fwete kudiyula nde: “Inki bikesa mono ke salaka sambu na kulosa kimuntu ya ntama mpi kulwata kimuntu ya mpa?’ Beto fwete samba Yehowa sambu yandi sadisa beto. Beto fwete yambula bangindu mpi mambu ya mbi sambu beto kota na “Kimfumu ya Nzambi.” (Bagalatia 5:19-21) Konso muntu fwete kudiyula mpi nde: ‘Keti mono ke landa kusoba mabanza na mono sambu na kusepedisa Yehowa?’ (Baefezo 4:23, 24) Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto fwete sala bikesa sambu na kulwata kimuntu ya mpa kimakulu. Yo ke bakaka ntangu. Luzingu ta vanda kitoko kibeni ntangu bantu yonso ta lwata kimuntu ya mpa mpi ta landa mbandu ya bikalulu ya Yehowa na mutindu ya kukuka!