1. Sambu na nki piloti fwete tadila mbote-mbote diambu mosi mosi ya kele na lisiti na yandi na ntwala ya kutambwisa avio?

NTANGU yonso yina bapiloti ke zolaka kutambwisa avio, bo ke tadilaka lisiti mosi ya ke vandaka ti mambu kiteso ya 30. Kana bo tadila ve diambu mosi mosi yina kele na lisiti yango, bo lenda sala bisumbula ya ngolo. Keti nge me zaba piloti yina fwete tadila lisiti yina? Yo kele piloti yina ke tambwisaka avio mbote-mbote! Kansi, piloti yai lenda bwa na mutambu mpi kuyindula nde sambu yandi me zaba mambu yonso yo kele mfunu ve na kutadila diambu mosi mosi ya lisiti yina.

2. Inki lisiti Mukristu fwete tadilaka?

² Kaka mutindu piloti ke vandaka ti lisiti yina yandi ke tadilaka, nge mpi kele ti lisiti ya mambu yina nge fwete tadila sambu na kuzikisa kana lukwikilu na nge ta bikala ngolo ntangu nge ta kutana ti bampasi. Yo vanda nge me katuka kubaka mbotika to nge ke sadilaka Nzambi tuka bamvula mingi, yo kele mfunu na kutadilaka mbala na mbala kana lukwikilu na nge kele ngolo mpi kana nge ke landa kudipesa na Yehowa Nzambi. Kana nge ke sala yo ve mbala na mbala mpi mbote-mbote, bangwisana na nge ti Yehowa lenda beba. Biblia ke kebisa beto nde: “Bika muntu yina ke yindula nde yandi kele ya kutelama yandi keba na mpila nde yandi bwa ve.”​—1 Bak. 10:12.

3. Yo lombaka nde Bakristu ya Galatia kusala inki?

³ Yo lombaka nde, Bakristu ya Galatia kutadila kana lukwikilu na bo vandaka ngolo mpi kubaka kimpwanza na bo ya kimpeve na mbalu. Na nsadisa ya kimenga na yandi, Yezu kangulaka nzila sambu nde bantu yina ta monisa lukwikilu na yandi kuzaba Nzambi na mutindu ya mbote mpenza mpi kukuma bana ya Nzambi! (Bag. 4:9) Sambu na kulanda kuvanda na bangwisana ya mbote ti Nzambi, yo lombaka nde Bagalatia kubuya malongi ya dibundu ya Bayuda, yina vandaka kulonga nde Bakristu fwete zitisa Nsiku ya Moize. Nkutu, Bantu ya Makanda yina vandaka ve ya kuyotisa ya kuvandaka na dibundu, vandaka ve ata fioti na nsi ya Nsiku ya Moize! Yo lombaka nde Bayuda mpi Bantu ya Makanda kuyela na kimpeve. Bakristu ya Galatia vandaka na  mfunu ya kundima nde, kuzitisa Nsiku ya Moize zolaka ve kukumisa bo bantu ya lunungu.

4, 5. Inki ndongisila Polo pesaka Bagalatia, mpi nki mutindu yo kele mfunu sambu na beto?

⁴ Ndongisila yina ntumwa Polo pesaka na Bagalatia vandaka sambu na kikuma mosi: kukebisa Bakristu ya kieleka ya bansungi yonso na kuyambula ve bimvwama ya kieleka ya Biblia mpi kuvutukila mambu yina bo me yambulaka. Na ngolo ya mpeve, Yehowa sadilaka ntumwa Polo sambu na kusiamisa Bakristu ya Galatia kaka ve, kansi bansadi na yandi yonso sambu na kubikala ya kwikama.

⁵ Yo ta vanda mbote nde, beto yonso kuvila ve mutindu yina beto me bakaka kimpwanza ya kimpeve mpi kukumaka Mbangi ya Yehowa. Yo yina, bika beto tadila bangiufula yai zole: Keti nge ke yibuka diaka bitambi yina nge salaka sambu na kulungisa mambu ya bo ke lombaka sambu na kubaka mbotika? Keti nge ke yibuka diaka mutindu nge zabaka Nzambi mpi yandi zabaka nge mpi na mutindu yina nge bakaka kimpwanza ya kieleka ya kimpeve?

6. Inki lisiti beto ta tadila na disolo yai?

⁶ Na luyantiku, beto salaka bitambi uvwa. Bitambi yina kele bonso lisiti ya mambu ya kimpeve yina beto fwete salaka ntangu yonso, yo kele na lupangu  “Bitambi Yina Ke Nataka na Mbotika mpi na Kulanda Kuyela.” Kana beto ke tadila mbala na mbala bitambi yina uvwa, yo ta pesa beto ngolo ya kubuya kuvutukila mambu yina beto me yambulaka na nsi-ntoto. Kaka mutindu piloti yina ke tambwisaka avio mbote-mbote ke landaka kutadila lisiti na yandi na ntwala ya kumata ya avio sambu na kusala ve bisumbula, nge mpi ta landa kusadila Yehowa na kwikama yonso kana nge ke tadila lisiti na nge ya mambu ya kimpeve.

7. Inki mbandu beto fwete landa, mpi sambu na nki?

⁷ Lisiti ya piloti ke yibusaka yandi nde kele ti mambu yina yandi fwete tadilaka mbala na mbala na dikebi yonso na ntwala ya kutambwisa avio. Beto mpi fwete kuditadilaka to kudifimpaka ntangu yonso sambu na kuzaba mambu yina beto ke salaka mbala na mbala tuka mbotika na beto. Polo sonikilaka Timoteo nde: “Landa na kusimba mbandu ya mambu ya mbote yina nge waka na mono ti lukwikilu mpi zola yina ke katukaka na bumosi ti Kristu Yezu.” (2 Tim. 1:13) “Mambu ya mbote” kele na kati ya Ndinga ya Nzambi. (1 Tim. 6:3) Kaka mutindu pula ya muntu yina ke salaka bifwanisu ke sadisaka beto na kuzaba mutindu kifwanisu yango ta vanda, ‘mbandu ya mambu ya kieleka’ ke sadisaka beto na kubakisa mambu yina Yehowa ke lombaka beto mpi kuzitisa yo. Yo yina, beto ta tadila ntangu yai bitambi yina nataka beto na mbotika mpi mutindu beto ke landaka mbote-mbote mbandu ya mambu ya kieleka.

8, 9. (a) Sambu na nki beto fwete landa kuyedisa nzayilu mpi lukwikilu na beto? (b) Pesa mbandu ya ke monisa mfunu ya kuyela na kimpeve mpi kikuma yina beto fwete landa kusala mpidina.

⁸ Kima ya ntete yina kele na lisiti na beto ya mambu ya kimpeve kele kubaka nzayilu. Na nima, beto fwete yedisa lukwikilu. Kansi, beto fwete landa kuyela na mambu yina zole. (2 Bate. 1:3) Kuyela ke lombaka kusala bansoba na mambu yina ke landana. ‘Kuyela’ ke tendula kutomisa, to kukumisa nene. Yo yina na nima ya kubaka mbotika, beto fwete landa kuyela na kimpeve na mpila nde kuyela na beto kutelama ve kisika mosi.

⁹ Beto lenda fwanisa kuyela na beto na kimpeve ti kuyela ya nti. Nti lenda yela mpi kukuma nene mpenza, mingi-mingi kana bansimbulu na yo me kota ngolo na nsi ya ntoto to me kwenda ntama. Mu mbandu, banti ya nkaka ya sedre ya Libani lenda kuma nda kiteso ya bametre 37, bansimbulu na yo ke kotaka ngolo na nsi ya ntoto mpi nene na yo lenda kuma tii na bametre 12. (Kit. 5:15) Na luyantiku, nti yango ke yelaka nswalu-nswalu mpi na nima yo ke landaka kuyela kansi kuyela yango ke monanaka diaka ve na meso. Mvula na mvula, kati-kati na yo ke kumaka nene, bansimbulu na yo ke kotaka ngolo na nsi ya ntoto, mpidina nti ke kumaka ngolo. Yo kele mutindu mosi ti kuyela na beto ya kimpeve.  Ntangu beto me yantika kulonguka Biblia, beto lenda yela nswalu-nswalu na kimpeve mpi na nima kubaka mbotika. Bampangi ya dibundu ke vandaka na kiese ya kumona kuyela na beto. Nkutu, beto lenda lungisa malombo sambu na kukuma mupasudi-nzila to kubaka mikumba ya nkaka na dibundu. Kansi na nima ya bamvula, ziku kuyela na beto ya kimpeve ta monana ve na meso ya bantu. Ata mpidina, beto fwete landa kuyedisa lukwikilu mpi nzayilu na beto bonso “muntu yina me yela kibeni, mpi kuyela na beto ta kuma kibeni kiteso mosi ti kuyela ya Kristu.” (Baef. 4:13) Yo yina, beto fwete yela tii na kukuma Bakristu ya kuyela, kaka mutindu nti ya fioti ke yelaka tii yo ke kumaka nti ya ngolo mpenza.

10. Sambu na nki ata Bakristu yina me yela na kimpeve fwete landa kuyela?

¹⁰ Kansi kuyela na beto fwete suka kaka pana ve. Nzayilu na beto fwete kuma ya mingi mpi lukwikilu na beto fwete kuma ngolo bonso bansimbulu ya nti. Mpidina beto ta kangama ngolo na ntoto ya Ndinga ya Nzambi. (Bing. 12:3) Na kati ya dibundu ya Bukristu, kele ti bampangi ya babakala mpi ya bankento yina me salaka mpidina. Mu mbandu mpangi-bakala mosi yina kele nkuluntu tuka bamvula 30 monaka nde, yandi ke landa kuyela na kimpeve. Yandi ke tuba nde: “Mono me kuma kubaka Biblia na mbalu mingi. Ntangu yonso, mono ke zwa mabaku ya mpa ya kusadila minsiku mpi bansiku ya Biblia na mambu ya kuswaswana. Kiese na mono na kisalu ya kusamuna ke landa kuyela.”

11. Inki mutindu beto lenda zaba Yehowa mbote-mbote na nima ya bamvula?

¹¹ Sambu beto landa kuyela, beto fwete kwenda mpi pene-pene na Yehowa, yina kele Nduku na beto mpi Tata na beto. Yandi ke zola nde beto kudiwa nde yandi ke ndimaka beto. Yandi ke zolaka nde beto zaba nde, yandi ke zolaka beto mpi ke taninaka beto kaka mutindu mwana-fioti ke kudiwaka ntangu kibuti na yandi ke yambaka yandi to mutindu beto ke kudiwaka ntangu beto ke vandaka kumosi ti nduku ya kieleka yina beto ke tudilaka ntima. Mutindu nge lenda mona yo, bangwisana ya mutindu yina ti Yehowa ke yelaka ve na kilumbu mosi. Yo ke lombaka ntangu mingi sambu na kuzaba Yehowa mpi kuzola yandi. Yo yina, sambu na kuzaba mbote-mbote Kimuntu ya Yehowa, baka lukanu ya kubumba ntangu sambu na kutangaka Ndinga na yandi konso kilumbu. Katula yo, tangaka banimero yonso ya Nzozulu ya Nkengi ti Réveillez-vous ! mpi mikanda ya nkaka yina ke tendulaka Biblia.

12. Inki beto fwete sala sambu Yehowa kuzaba beto?

¹² Bisambu ya masonga mpi kuvukana ti bantu ya mbote ke sadisaka banduku ya Nzambi na kuyela na kimpeve. (Tanga Malashi 3:16.) Makutu ya Yehowa “ke waka bisambu na bo.” (1 Pie. 3:12) Bonso kibuti ya zola, Yehowa ke tulaka dikebi ntangu beto ke didilaka yandi na  kisambu sambu na kulomba lusadisu. Yo yina, beto fwete “kwamina na kisambu.” (Bar. 12:12) Beto ta kuka ve kuvanda Bakristu ya kuyela kukonda lusadisu ya Nzambi. Beto ta kuka ve kukanga ntima na bampasi ya ngidika yai na ngolo na beto mosi. Kana beto yambula kukwamina na kisambu, beto ta kuka ve kubaka ngolo yina Nzambi ke ndimaka na kupesa beto ntangu yonso. Keti nge ke sepelaka na bisambu yina nge ke salaka to nge ke mona nde, nge kele na mfunu ya kuyela diaka na diambu yina?​—John 17:3

13. Sambu na nki kuvukana ti bampangi Bakristu kele mfunu sambu na kuyela na kimpeve?

¹³ Yehowa ke sepelaka na bantu yonso yina “ke kwisaka kutina na yandi.” Yo yina, ata na nima ya kuzaba Nzambi, beto fwete landa kuvukana mbala na mbala na dibundu ti bantu ya nkaka yina me zaba yandi. (Nah. 1:7) Na nsi-ntoto yai ya me fuluka ti mambu yina ke lembisaka nitu, yo kele mbote na kuvanda kumosi ti bampangi na beto ya babakala mpi ya bankento yina ke pesaka beto kikesa. Inki mambote beto ta baka? Na kati ya dibundu, nge ta kutana ti bampangi yina ta siamisa nge na ‘kumonisa zola mpi kusala bisalu ya mbote.’ (Baeb. 10:24, 25) Sambu na kumonisa zola yina ntumwa Polo sonikilaka Baebreo, dibundu fwete vanda, disongidila kimvuka ya bansambidi yina kele na mabanza ya kiteso mosi. Sambu na kumonisa zola ya mutindu yina, yo ke lombaka kuvukana ti Bakristu ya nkaka. Na lisiti ya mambu ya kimpeve yina nge fwete salaka mbala na mbala, kuvila ve kukwendaka mbala na mbala na balukutakanu mpi kupesa bakomantere.

14. Sambu na nki kubalula ntima mpi kusala bansoba kele mambu yina beto fwete salaka ntangu yonso?

¹⁴ Sambu na kukuma Mukristu, yo lombaka nde beto balula ntima mpi kubaluka, to kuyambula masumu na beto. Kansi, kubalula ntima kele diambu yina beto fwete salaka ntangu yonso. Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, disumu kele na kati na beto bonso nioka yina me kudisala nkata mpi ke vingila na kutatika muntu. (Bar. 3:9, 10; 6:12-14) Yo yina, beto fwete bikala meso ya kukangula mpi kukanga meso ve na bifu na beto. Diambu ya kiese kele nde, Yehowa ke monisilaka beto ntima nda ntangu beto ke salaka bikesa ya ngolo sambu na kununga kukonda kukuka na beto mpi ke salaka bansoba na mambu yina ke lomba nde beto soba. (Bafi. 2:12; 2 Pie. 3:9) Kusadila mbote-mbote ntangu na beto ti bima na beto ya kinsuni mpi kuyambula kusosa kaka mambote na beto mosi ta sadisa beto mingi. Mpangi-nkento mosi sonikaka nde: “Mono yelaka na dibuta ya Bakristu, ata mpidina mutindu na mono ya kutadila Yehowa vandaka ya kuswaswana ti ya bampangi mingi. Mono vandaka kumona nde, mono fwete vanda ti boma ya ngolo sambu na Yehowa mpi mono vandaka kuyindula nde mono lendaka ve kusepedisa yandi ata fioti.” Na nima ya mwa ntangu, mpangi-nkento yai “lembaka na kimpeve,” disongidila salaka bifu na luzingu na yandi sambu yandi kutanaka ti bampasi mingi. Yandi ke yika nde: “Yo kele ve nde mono vandaka ve kuzola Yehowa, kansi mono zabaka yandi mbote-mbote ve. Kansi, na nima ya kusala bisambu mingi ya mudindu mono yantikaka kusala bansoba.” Yandi ke landa kutuba nde: “Mono monaka nde Yehowa vandaka kutwadisa mono bonso mwana ya fioti, kusadisa mono ntangu yonso yina mono vandaka kukutana ti bampasi, mpi na mawete yonso yandi vandaka kusongisa mono mambu yina mono fwete sala.”

15. Yezu mpi Tata na yandi ke monaka nki?

¹⁵ “Beno landa kutubila bantu” na yina me tala nsangu ya mbote. Wanzio ya Nzambi zabisaka Piere ti bantumwa ya nkaka bangogo yai na nima ya kubasika na boloko na mutindu ya kuyituka. (Bis. 5:19-21) Ya kieleka, kusamuna konso mposo kele mosi ya mambu yina kele na lisiti na beto. Yezu mpi Tata na yandi ke tulaka dikebi na lukwikilu na beto mpi na kisalu na beto ya kusamuna. (Kus. 2:19) Bonso nkuluntu yina beto tubilaka na baparagrafe me luta monisaka yo: “Kisalu ya kusamuna kele kisalu na beto.”

16. Sambu na nki yo kele mfunu na kuyindula kudipesa na beto na Yehowa?

¹⁶ Yindulaka kudipesa na nge na Nzambi. Bangwisana na beto ti Yehowa kele diambu ya kuluta mfunu yina beto kele ti yo. Yandi ke zabaka  bantu na yandi. (Tanga Yezaya 44:5.) Tadilaka bangwisana na nge ti Yehowa mpi sambaka sambu na kulomba yandi lusadisu na mpila nde bangwisana yango kuvanda kaka ngolo. Katula yo, kuvila ve kilumbu ya mfunu yina nge bakaka mbotika. Yo ta yibusa nge mpi nde, kubaka mbotika kele lukanu ya kuluta mfunu yina nge bakaka.

17. Sambu na nki kukanga ntima kele mfunu sambu na kubikala pene-pene na Yehowa?

¹⁷ Ntangu yandi sonikilaka Bagalatia, Polo monisaka mfunu ya kukanga ntima. (Bag. 6:9) Yo kele mpi mfunu mingi sambu na Bakristu bubu yai. Nge ta kutana ti bampasi, kansi Yehowa ta sadisa nge. Landa kusamba sambu na kulomba yandi mpeve santu. Ntima na nge ta lembama ntangu yandi ta yingisa kiese na kisika ya bampasi, mpi ngemba na kisika ya mawa. (Mat. 7:7-11) Yindula diambu yai: Kana Yehowa ke lungisaka bampusa ya bandeke, keti nge ke mona ve nde yandi ta sala yo na mutindu ya kuluta sambu nge ke zolaka yandi mpi ke sadilaka yandi? (Mat. 10:29-31) Ata nge ke kutana ti bampasi ya nki mutindu kuvutuka ve nima, mpi kulemba nitu ve. Beto ke bakaka balusakumunu mingi mpenza sambu Yehowa me zabaka beto!

18. Sambu beto “me zaba Nzambi,” nki beto fwete sala ntangu yai?

¹⁸ Yo yina, kana nge me katuka kuzaba Nzambi mpi kubaka mbotika ntama mingi ve, nki nge fwete sala ntangu yai? Landa kusosa kuzaba Yehowa mbote-mbote mpi kuyela na kimpeve. Ebuna kana nge me bakaka mbotika tuka bamvula mingi, nki nge fwete sala ntangu yai? Nge mpi fwete landa kuyedisa nzayilu na nge sambu na Yehowa. Beto fwete yindula ve ata fioti nde, beto kele diaka ve na mfunu ya kutomisa bangwisana na beto ti yandi. Beto fwete tadilaka mbala na mbala lisiti na beto ya mambu ya kimpeve sambu na kuzikisa nde beto ke landa kuyedisa bangwisana na beto ti Yehowa yina kele Tata na beto ya zola, nduku na beto mpi Nzambi na beto.​—Tanga 2 Bakorinto 13:5, 6.