Inki Biblia Ke Tubaka na Yina Me Tala Kukeba Bibuti Yina Me Kuma Bambuta?
Mvutu ya Biblia
Bana ya kuyela kele ti mukumba ya mfunu ya kukeba bibuti na bo yina me kuma bambuta. Biblia ke tuba nde bana ya kuyela fwete monisa “kikalulu ya kukangama na Nzambi na nzo na bo mosi mpi bo pesa bibuti . . . , na bo bima yina me fwana na bo sambu yo kele mambu yina Nzambi ke ndimaka.” (1 Timoteo 5:4) Bana ya kuyela yina ke kebaka bibuti na na bo ya me kuma bambuta ke monisaka nde bo ke lemfuka na nsiku ya Biblia ya kukumisa bibuti.—Baefezo 6:2, 3.
Biblia ke tubilaka ve na siki-siki yonso mutindu ya kukeba bibuti yina me kuma bambuta. Kansi, yo kele ti bambandu ya babakala mpi bankento ya kwikama ya kebaka bibuti na bo yina kumaka bambuta. Biblia ke pesaka mpi bandongisila ya mfunu yina lenda sadisa bana yina ke kebaka bibuti na bo.
Na ntangu ya ntama, inki mutindu bantu ya dibuta vandaka kukeba bibuti na bo yina kumaka bambuta?
Bo vandaka kusala yo na mitindu mingi na kutadila mambu ya luzingu na bo.
Yozefi vandaka kuzinga ntama ti tata na yandi Yakobi, yina kumaka mbuta. Ntangu Yozefi kumaka ti bima ya kuzingila, yandi salaka na mpila nde tata na yandi Yakobi kukuma kuzinga pene-pene ti yandi. Na nima, Yozefi pesaka tata na yandi nzo, madia mpi taninaka yandi.—Kuyantika 45:9-11; 47:11, 12.
Ruti kwendaka kuzinga na insi ya bokilo na yandi ya nkento mpi yandi vandaka kusala ngolo sambu na kukeba yandi.—Ruti 1:16; 2:2, 17, 18, 23.
Yezu, bilumbu fioti na ntwala nde Yezu kufwa, yandi ponaka muntu mosi sambu na kukeba mama na yandi Maria. Ziku mama na yandi vandaka mufwidi.—Yoane 19:26, 27. a
Inki bandongisila ya Biblia lenda sadisa bana yina ke kebaka bibuti yina me kuma bambuta?
Biblia kele ti minsiku yina lenda sadisa bana yina ke kebaka bibuti yina me kuma bambuta na kunwana bantangu ya nkaka ti bampasi ya nitu, ya mabanza to bampasi ya nkaka yina bo lenda kutana ti yo ntangu bo ke keba bibuti na bo yina me kuma bambuta.
Kumisa bibuti na nge.
Mambu yina Biblia ke tuba: “Kumisa tata na nge ti mama na nge.”—Kubasika 20:12.
Mutindu ya kusadila munsiku yai: Bana ke kumisaka bibuti na bo ntangu bo ke landaka kupesa bibuti na bo nzila ya kusala mambu yina bibuti na bo me zola. Kana mpila kele, bika nde bo mosi kubaka balukanu ya me tala mutindu ya kukeba bo. Kaka na ntangu yina, nge ta monisa nde nge ke kumisa bo kana nge ke sala yonso yina nge lenda sala sambu na kusadisa bo.
Vanda ti kikalulu ya kubakisa mambu mpi ya kulolula.
Mambu yina Biblia ke tuba: “Mayele ya kubakisa mambu mbote-mbote ya muntu ke kulumusaka kibeni makasi na yandi, Mpi kitoko na yandi kele kulolula mbi ya bo me sala yandi.”—Bingana 19:11.
Mutindu ya kusadila munsiku yai: Kana kibuti yina me kuma mbuta me sala diambu mosi ya mbi mpi ke monisa ve ntonda na mutindu nge ke kebaka yandi, kudiyula nde, ‘Inki mono zolaka kusala kana mono muntu kutanaka ti mambu ya mutindu yai?’ Kana nge kele ti kikalulu ya kubakisa mambu mpi ya kulolula, yo ta sadisa nge na kubaka ve lukanu ya mbi.
Solula ti bantu ya nkaka.
Mambu yina Biblia ke tuba: “Mambu ya muntu ke zola kusala ke nungaka ve kana kusolula kele ve, Kansi mambu ke nungaka na nzila ya bandongisi mingi.”—Bingana 15:22.
Mutindu ya kusadila munsiku yai: Sala yonso sambu na kuzaba mutindu ya kukeba bibuti yina me kuma bambuta. Sosa kuzaba bima yina bantu ke sadilaka na kisika yina beno ke zingaka sambu yo sadisa nge na kukeba mbote bibuti na nge yina me kuma bambuta. Solula ti bantu ya nkaka yina ke kebaka bibuti na bo yina me kuma bambuta. Kana nge kele ti bampangi, beno vukana sambu na kutubila bampusa ya bibuti na beno yina me kuma bambuta, mutindu ya kukeba bo mpi mutindu ya kuyidika mambu sambu na kusadisa bo.
Vanda muntu ya kudikulumusa.
Mambu yina Biblia ke tuba: “Mayele ke vandaka ti bantu ya kudikulumusa.”—Bingana 11:2.
Mutindu ya kusadila munsiku yai: Zaba bandilu na nge. Mu mbandu, konso muntu ke vandaka ti bandilu na yina me tala ntangu mpi ngolo na yandi. Kuzaba bandilu na nge lenda sadisa nge na kuzaba mutindu ya kusadisa bibuti na nge yina me kuma bambuta. Kana yo me kumina nge mpasi na kukeba bibuti na nge yina me kuma bambuta, sosa lusadisu na bantu ya dibuta to na bantu yina ke kebaka dezia bibuti na bo yina me kuma bambuta.
Lungisa bampusa na nge.
Mambu yina Biblia ke tuba: “Ata muntu mosi ve ke mengaka nitu na yandi mosi, kansi yandi ke disaka yo mpi ke kebaka yo.”—Baefezo 5:29.
Mutindu ya kusadila munsiku yai: Ata nge kele ti mukumba ya kukeba bibuti na nge yina me kuma bambuta, nge fwete lungisa mpi bampusa na nge; kana nge me kwelaka, nge fwete lungisa mpi bampusa ya dibuta na nge. Nge fwete dia mbote. Nge fwete baka ntangu ya kupema mpi ya kulala mbote. (Longi 4:6) Nge fwete vanda ti ntangu ya kubaka mupepe kana mpila kele. Kana nge ke sala mutindu yina, nge ta vanda ti sante ya mbote na mabanza, na nitu mpi yo ta sadisa nge na kukeba mbote bibuti na nge yina me kuma bambuta.
Keti Biblia ke tubaka nde mwana fwete keba bibuti na yandi yina me kuma bambuta na nzo na yandi to na nzo ya bibuti?
Biblia ke tubilaka ve na siki-siki yonso mutindu bana lenda keba bibuti na bo yina me kuma bambuta na nzo. Bana ya nkaka ke sepelaka kukeba bibuti na bo yina me kuma bambuta na nzo kana mpila kele. Bana ya nkaka ke sepelaka kunata bibuti na bo yina me kuma bambuta na nzo yina bo ke kebaka minunu. Bantu ya dibuta fwete vukana sambu na kutadila lukanu mosi yina bo yonso ta ndima na yina me tala kukeba bibuti na bo yina me kuma bambuta.—Bagalatia 6:4, 5.
a Na kutadila disolo yai, muntu mosi ya mayele yina ke longukaka Biblia (The NIV Matthew Henry Commentary in One Volume, pages 428-429) ke tuba nde: “Mbala ya nkaka Yozefi [bakala ya Maria] vandaka dezia me fwa, yo yina Yezu vandaka kukeba Maria, ebuna, nani zolaka kukeba Maria na nima ya lufwa ya Yezu? . . . Kristu bikaka mbandu ya mbote na bana ya kuyela na kukeba bibuti na bo yina me kuma bambuta.”