Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ GĨA 15

Jesu nĩ ‘Ahandĩte Kĩhooto Thĩinĩ wa Thĩ’

Jesu nĩ ‘Ahandĩte Kĩhooto Thĩinĩ wa Thĩ’

1, 2. Nĩ hĩndĩ ĩrĩkũ Jesu aarakarire, na nĩ kĩĩ gĩatũmĩte arakare?

 JESU aarĩ mũrakaru mũno, na nĩ aarĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩka ũguo. No wone ta gũtangĩhoteka Jesu gũkorũo arĩ mũrakaru, tondũ aarĩ mũndũ mũhooreri. (Mathayo 21:5) Nĩ eegirĩrĩirie na njĩra nene, tondũ marakara make maarĩ ma ũthingu. a No hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ watũmĩte arakare ũguo na aarĩ mwendi thayũ? Nĩ kuona wagi mũnene wa kĩhooto.

2 Jesu nĩ aakenagio mũno nĩ hekarũ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu. Noyo tu thĩinĩ wa thĩ yothe yaamũrĩirũo ũthathaiya mũtheru wa Ithe. Ayahudi a kuuma mabũrũri ma kũraihu nĩ maathiaga kũu gũthathaiya. O na andũ a ndũrĩrĩ arĩa meetigĩrĩte Ngai nĩ maathiaga hekarũ-inĩ ĩyo, magaikara mwena ũrĩa maamũrĩirũo. Ĩndĩ kĩambĩrĩria-inĩ kĩa ũtungata wake, Jesu nĩ aaingĩrire thĩinĩ wa hekarũ na akĩona ũndũ warĩ wa kũmakania. Yagarũrĩtwo ĩkahaana thoko handũ ha gũkorũo ĩrĩ nyũmba ya kũhoera! Kwaiyũrĩte ahũũri biacara na arĩa maacenjanagia mbeca. No hihi wagi wa kĩhooto warĩ ũrĩkũ? Andũ acio maatuĩte nyũmba ya Ngai handũ ha kũhinyagĩrĩria andũ o na kũmatunya. Meekaga ũguo na njĩra ĩrĩkũ?—Johana 2:14.

3, 4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa kũhinyanĩrĩria wathiaga na mbere nyũmba-inĩ ya Ngai, na Jesu aaũrũngire atĩa?

3 Atongoria a ndini maathanĩte atĩ no mũthemba ũmwe tu wa thendi waagĩrĩire kũhũthĩrũo kũrĩha igooti rĩa hekarũ. No mũhaka ageni mangĩacenjirie mbeca ciao nĩguo magĩe thendi icio. Kwoguo arĩa maacenjanagia mbeca maaigĩte metha ciao thĩinĩ wa hekarũ, na haarĩ marĩhi maatinagia andũ thutha wa kũmacenjeria mbeca. Ningĩ biacara ya kwendia nyamũ nĩ yarĩ na baita nene mũno. Ageni arĩa meendaga kũruta magongona nĩ mangĩagũrire nyamũ iria cieendagio kũndũ kũngĩ itũũra-inĩ rĩu, no nĩ ingĩaregirũo nĩ anene a hekarũ moige atĩ ti njega cia kũrutwo magongona. No nyamũ iria ciagũragwo kũu thĩinĩ wa hekarũ nĩ cietĩkĩragwo. Kwoguo ahũũri biacara kaingĩ nĩ meendagia nyamũ icio goro mũno, tondũ nĩ maamenyaga atĩ gũtirĩ ũndũ ũngĩ andũ mangĩekire. b Ũndũ ũcio warĩ mũũru mũno tondũ warĩ o ta ũtunyani!

4 Jesu ndangĩakirĩrĩirie kuona wagi ta ũcio wa kĩhooto. Gĩtũmi nĩ tondũ hekarũ ĩyo yarĩ nyũmba ya Ithe! Ooire mĩkanda agĩthondeka kĩboko, akĩrutũrũra ngʼombe na ngʼondu iria cieendagĩrio kũu hekarũ-inĩ. Agĩcoka agĩthiĩ harĩ arĩa maacenjanagia mbeca, akĩngʼaũrania metha ciao. Ta hũũra mbica thendi icio ciothe iharaganĩte kũu thĩ guothe! Agĩcoka agĩatha arĩa meendagia ndutura akĩmeera: “Eheriai indo ici gũkũ!” (Johana 2:15, 16) Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wageririe kũregana na mũndũ ũcio warĩ na ũcamba.

“Eheriai indo ici gũkũ!”

Jesu Aatũkĩtie Ithe Biũ

5-7. (a) Ũtũũro wa Jesu atanoka gũkũ thĩ wamũteithirie atĩa kwenda kĩhooto, na tũngĩĩruta atĩa twecũrania igũrũ rĩgiĩ kĩonereria gĩake? (b) Jesu aateithĩrĩirie atĩa harĩ gũcokia thitango ĩgiĩ ũnene wa Jehova na rĩĩtwa rĩake, na ageeka ũguo atĩa ihinda-inĩ rĩũkĩte?

5 Ahũũri biacara acio nĩ maacokire hekarũ-inĩ rĩngĩ. Kĩndũ ta mĩaka ĩtatũ thutha ũcio, Jesu nĩ aarutũrũrire andũ acio rĩngĩ, na akĩgweta ciugo iria Jehova aahũthĩrĩte kũmenereria arĩa maatuĩte nyũmba Yake “ngurunga ya atunyani.” (Jeremia 7:11; Mathayo 21:13) Rĩrĩa Jesu oonire ũrĩa hekarũ ya Ngai yahũthagĩrũo ũũru na andũ makahinyĩrĩrio, aaiguire o ta ũrĩa Ithe aaiguaga. Na ũndũ ũcio ti wa kũmakania, tondũ kwa ihinda rĩa mĩaka milioni nyingĩ Jesu aatũũrĩte arutagwo nĩ Ithe kũrĩa igũrũ. Nĩ ũndũ ũcio, akĩĩruta kuonania kĩhooto o ta Jehova, akĩmũtũkia biũ o ta ũrĩa kaana gatũkagia ithe. Kwoguo, tũngĩenda gũtaũkĩrũo wega nĩ kĩhooto kĩa Jehova, nĩ wega twĩcũranie igũrũ rĩgiĩ kĩonereria kĩa Jesu Kristo.—Johana 14:9, 10.

6 Mũrũ wa mũmwe wa Ngai nĩ eeyoneire Shaitani akĩigĩrĩra Jehova Ngai atĩ nĩ mũheenania na atĩ wathani wake ti wa ũthingu. Macio maarĩ maheeni moru! Thutha ũcio ningĩ nĩ aaiguire Shaitani akiuga atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩtungatĩra Jehova nĩ ũndũ wa kũmwenda. No mũhaka Mũriũ ũcio wa Ngai akorũo nĩ aatuurirũo mũno tondũ nĩ endete ũthingu. No nginya akorũo nĩ aakenire mũno kũmenya atĩ nĩ angĩgaakorũo na itemi rĩa bata harĩ kũrũnga maũndũ macio mothe! (2 Akorintho 1:20) Hihi angĩamarũngire atĩa?

7 O ta ũrĩa twerutire thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 14, Jesu Kristo nĩ aacokirie na njĩra njega thitango ya Shaitani ĩgiĩ wĩkindĩru wa ciũmbe cia Jehova. Na njĩra ĩyo, Jesu akĩiga mũthingi wa gũtheria rĩĩtwa itheru rĩa Jehova kuumana na gĩko kĩrĩa rĩhakĩtwo, ta maheeni ma atĩ Jehova ndathanaga na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire. Tondũ Jesu nĩwe Mũtongoria Ũrĩa Mũnene ũthuurĩtwo nĩ Jehova, nĩ agaatũma igũrũ na thĩ kũiyũre kĩhooto. (Atũmwo 5:31) Ũtũũro wake arĩ gũkũ thĩ o naguo nĩ woonanirie atĩ nĩ endete kĩhooto. Jehova ooigire ũũ akĩaria igũrũ rĩgiĩ Jesu arĩ ndungata yake: “Nĩ ngeekĩra roho wakwa thĩinĩ wayo, nayo nĩ ĩkaamenyithia ndũrĩrĩ ũrĩa kĩhooto gĩtariĩ.” (Mathayo 12:18) Jesu aahingirie ciugo icio na njĩra ĩrĩkũ?

Jesu nĩ Amenyithanĩtie “Ũrĩa Kĩhooto Gĩtariĩ”

8-10. (a) Mawatho marĩa maaigĩtwo nĩ atongoria a ndini ya Kĩyahudi maahinyagĩrĩria andũ a ndũrĩrĩ na atumia na njĩra ĩrĩkũ? (b) Mawatho macio maatũmaga atĩa watho wa Jehova wĩgiĩ Thabatũ woneke ũrĩ mũritũ?

8 Jesu nĩ eendete Watho wa Jehova na nĩ aaũrũmagĩrĩra. No atongoria a ndini matukũ-inĩ macio nĩ moogomagia Watho na makaũhũthĩra ũũru. Jesu aameerire ũũ: “Kaĩ mũrĩ na haaro-ĩ, inyuĩ andĩki-watho na Afarisai, hinga ici! . . . Mũtitindanagĩra na maũndũ marĩa ma bata ma Watho, nĩmo kĩhooto na tha na wĩhokeku.” (Mathayo 23:23) Hatarĩ nganja, arutani acio a Watho wa Ngai matiamenyithanagia “ũrĩa kĩhooto gĩtariĩ.” Ithenya rĩa ũguo, maatũmaga andũ maage gũtaũkĩrũo nĩ kĩhooto. Na njĩra ĩrĩkũ? Reke twarĩrĩrie ngerekano cigana ũna.

9 Jehova aathĩte andũ ake maikarage meyamũranĩtie na ndũrĩrĩ iria ciamathiũrũrũkĩirie. (1 Athamaki 11:1, 2) No atongoria amwe a ndini meekĩraga andũ ngoro manyarare andũ othe arĩa mataarĩ Ayahudi. Mawatho ma Kĩyahudi o na nĩ mooigĩte ũũ: “Ngʼombe itiagĩrĩire gũtigwo mĩkawa-inĩ ya andũ a ndũrĩrĩ, tondũ nĩ mekũũagĩrũo gũkoma na nyamũ.” Rũmena rũu kwerekera andũ othe arĩa mataarĩ Ayahudi rũtiarĩ rwa kĩhooto, na rwarĩ mũgarũ mũno na ũrĩa Watho wa Musa woigĩte. (Maũndũ ma Alawii 19:34) Namo mawatho mangĩ marĩa andũ meetungĩire nĩ maahinyagĩrĩria atumia. Mooigĩte atĩ mũtumia ndagĩrĩire gũtwarana na mũthuriwe, no agĩrĩire gũthiĩ arĩ thutha wake. Mũthuri ndaagĩrĩire kwaranĩria na mũtumia handũ harĩ na andũ angĩ, o na angĩkorũo nĩ mũtumia wake. Atumia matietĩkĩrĩtio kũruta ũira igooti-inĩ, o ta ũrĩa ngombo iteetĩkĩrĩtio. O na harĩ ihoya arũme maahoyaga rĩa gũcokeria Ngai ngatho tondũ o ti atumia.

10 Atongoria acio a ndini maahithanĩtie Watho wa Ngai na mawatho mao maingĩ ma gwĩtungĩra. Kwa ngerekano, watho wĩgiĩ Thabatũ woigĩte gũtikarutwo wĩra mũthenya wa Thabatũ. Mũthenya ũcio warĩ wa ũthathaiya, maũndũ ma kĩĩroho, na kũhurũka. No Afarisai nĩ maaritũhĩtie watho ũcio. Nĩo mooigaga nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩtwo “wĩra.” Harĩ maũndũ 39 mooigĩte atĩ nĩ wĩra, na mamwe mamo nĩ kũgetha na kũhĩta. Ũndũ ũcio nĩ watũmaga andũ meyũrie ciũria ta ici: Hihi mũndũ angĩoragire thuya mũthenya wa Thabatũ-rĩ, angĩerirũo nĩ kũhĩta ekũhĩtaga? Hihi angĩatuire ngano athiĩ akĩrĩaga na njĩra-rĩ, angĩerirũo nĩ kũgetha ekũgethaga? Hihi angĩahonirie mũndũ mũrwaru-rĩ, angĩerirũo nĩ wĩra ekũrutaga? Nĩ kwaigĩtwo mawatho maingĩ mũno na maritũ megiĩ maũndũ macio.

11, 12. Jesu oonanirie atĩa atĩ morutani ma Afarisai matioimanĩte na Maandĩko?

11 Jesu angĩahotire atĩa gũteithia andũ mataũkĩrũo nĩ kĩhooto maũndũ matariĩ ũguo? Kũgerera morutani make na ũtũũro wake, nĩ aaguũririe morutani moru ma atongoria acio a ndini. Ta wĩcirie maũndũ mamwe marĩa aarutanire. Nĩ aamenereirie mawatho maingĩ marĩa meetungĩire, akĩmeera ũũ: “[Nĩ mwagithĩtie] kiugo kĩa Ngai kĩene nĩ ũndũ wa kĩrĩra kĩanyu kĩrĩa mũtiganagĩra.”—Mariko 7:13.

12 Jesu aarutanire na njĩra nene atĩ Afarisai nĩ maahĩtĩtie ũhoro-inĩ wĩgiĩ watho wa Thabatũ, na akĩonania atĩ matiataũkagĩrũo nĩ muoroto wa watho ũcio. Aataarĩirie atĩ Mesia nĩ “Mwathani wa Thabatũ,” na kwoguo nĩ aarĩ na kĩhooto gĩa kũhonia andũ mũthenya ũcio. (Mathayo 12:8) Nĩguo atĩtĩrithie ũndũ ũcio, nĩ aahonanirie mũthenya wa Thabatũ, andũ makĩĩyonagĩra. (Luka 6:7-10) Kũhonania kũu kuonanagia ũrĩa akaahonia andũ thĩinĩ wa thĩ yothe hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri. Ĩyo nĩyo ĩgaakorũo ĩrĩ Thabatũ ĩrĩa nene, rĩrĩa andũ arĩa othe ehokeku makaahurũkio kuuma harĩ mĩnyamaro ĩrĩa yumanaga na mehia na gĩkuũ.

13. Nĩ watho ũrĩkũ waambĩrĩirio thutha wa Jesu kũrĩkia ũtungata wake gũkũ thĩ, na warĩ na ngũrani ĩrĩkũ na ũrĩa warĩ ho hau kabere?

13 Jesu ningĩ nĩ aamenyithanirie ũrĩa kĩhooto gĩtariĩ rĩrĩa aaheanire “watho wa Kristo,” ũrĩa waambĩrĩirio thutha wake kũrĩkia ũtungata wake gũkũ thĩ. (Agalatia 6:2) Watho ũcio mwerũ wehocetie harĩ motaaro, ngũrani na Watho ũrĩa warĩ kuo mbere wa Musa, ũrĩa wehocetie harĩ maathani maandĩke. O na kũrĩ ũguo, watho ũcio nĩ warĩ na maathani mamwe ma ĩmwe kwa ĩmwe. Jesu eetire rĩmwe rĩamo “rĩathani rĩerũ.” Aarutire arũmĩrĩri ake othe mendanage o ta ũrĩa we aamendete. (Johana 13:34, 35) Kwoguo, wendo wa kwĩima nĩguo watuĩkire rũũri rwa gũkũũrana arĩa othe marũmagĩrĩra “watho wa Kristo.”

Nĩ Oonanirie Kĩhooto Ũtũũro-inĩ Wake

14, 15. Jesu oonanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ aamenyaga mĩhaka yake, na nĩkĩ ũndũ ũcio nĩ wa gũtwĩkĩra ngoro?

14 Nĩ harĩ ũndũ ũngĩ Jesu eekire, makĩria ma kũrutana ũhoro wĩgiĩ wendo. Nĩ aatũũrire kũringana na “watho wa Kristo.” Ũtũũro wake nĩ woonanirie ũguo. Reke twarĩrĩrie njĩra ithatũ iria aamenyithanirie nacio ũrĩa kĩhooto gĩtariĩ kũgerera kĩonereria gĩake.

15 Wa mbere, Jesu nĩ eerutanĩirie mũno kwaga gwĩka ũndũ o na ũmwe ũtarĩ wa kĩhooto. No gũkorũo nĩ wonete atĩ maũndũ maingĩ matarĩ ma kĩhooto monekaga rĩrĩa andũ matarĩ akinyanĩru makũria mwĩtĩo na mahũthĩra wathani wao ũũru. No Jesu ndaigana gwĩka ũguo. Hĩndĩ ĩmwe harĩ mũndũ wathiire harĩ we akĩmwĩra ũũ: “Mũrutani, ĩra mũrũ wa maitũ tũgayane igai ritũ.” No Jesu akĩmũcokeria, “Mũndũ ũyũ, nũũ ũnduĩte mũtuanĩri ciira kana mũtuithania wanyu inyuerĩ?” (Luka 12:13, 14) Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa? Ũũgĩ wa Jesu, ũhoti wake wa gũtuithania ciira, na wathani mũnene ũrĩa aahetwo nĩ Ngai wakĩrĩte wa mũndũ ũngĩ o wothe. O na kũrĩ ũguo, nĩ eethemire gũtuithania ciira ũcio tondũ ndaahetwo watho wa gwĩka ũguo. Hĩndĩ ciothe Jesu nĩ eethemaga gũkĩra mĩhaka, o na rĩrĩa aatũũraga kũrĩa igũrũ ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. (Judasi 9) Gũkorũo atĩ Jesu nĩ eehokaga Jehova harĩ gũtua ũndũ ũrĩa mwagĩrĩru, nĩ gũtũteithagia kuona ngumo njega ĩrĩa aarĩ nayo.

16, 17. (a) Jesu oonanirie kĩhooto na njĩra ĩrĩkũ akĩhunjia ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai? (b) Jesu oonanirie atĩa atĩ nĩ aakoragwo na tha akĩonania kĩhooto?

16 Wa kerĩ, Jesu nĩ oonanirie kĩhooto kũgerera ũrĩa aahunjagĩria andũ ũhoro mwega wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai. Ndaarĩ na mũthutũkanio. Handũ ha ũguo, eerutanagĩria gũkinyĩra andũ a mĩthemba yothe, arĩa atongu o na arĩa athĩni. Ngũrani nake, Afarisai maanyararaga andũ arĩa athĩni, a kĩrathi gĩa thĩ, makameta ʽam-ha·ʼaʹrets, kana “andũ matarĩ kĩene.” Jesu aarũngire wagi ũcio wa kĩhooto arĩ na ũcamba. Rĩrĩa aarutaga andũ ũhoro mwega, akarĩanĩra nao, akamahe irio, akamahonia, o na kana akamariũkia, eegerekanagia biũ na Ngai ũrĩ kĩhooto, ũrĩa wendaga kũhonokia “andũ a mĩthemba yothe.” c1 Timotheo 2:4.

17 Wa gatatũ, Jesu akĩonania kĩhooto, eekaga ũguo arĩ na tha nyingĩ. Nĩ eerutanagĩria mũno gũteithia andũ ehia. (Mathayo 9:11-13) Nĩ aateithagia andũ arĩa mataarĩ na ũhoti wa kwĩgitĩra. Kwa ngerekano, ndaanyitanĩire na atongoria a ndini harĩ kũmenereria andũ a ndũrĩrĩ. Handũ ha ũguo, nĩ aateithirie amwe ao na akĩmaruta arĩ na tha, o na gũtuĩka wĩra wake mũnene warĩ gũteithia Ayahudi. Nĩ eetĩkĩrire kũringa kĩama nĩ ũndũ wa mũnene ũmwe wa thigari cia Aroma, na akiuga ũũ: “Ndirĩ ndona mũndũ ũrĩ na wĩtĩkio mũnene ta ũyũ thĩinĩ wa Isiraeli.”—Mathayo 8:5-13.

18, 19. (a) Jesu oonanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ aatĩĩte atumia? (b) Kĩonereria kĩa Jesu gĩtũteithagia atĩa kuona ũrĩa kĩhooto kĩhutanĩtie na ũcamba?

18 Ningĩ Jesu ndaanyitaga mbaru mawoni marĩa maarĩ na andũ megiĩ atumia. Ithenya rĩa ũguo, eekaga ũrĩa kwagĩrĩire arĩ na ũcamba. Atumia Asamaria moonagwo matarĩ atheru o ta andũ a ndũrĩrĩ. O na kũrĩ ũguo, Jesu ndaagire kũhunjĩria mũtumia Mũsamaria gĩthima-inĩ gĩa Sukaru. Mũtumia ũcio o na nĩwe Jesu aambire kũmenyithia atĩ we nĩwe Mesia ũrĩa weranĩirũo. (Johana 4:6, 25, 26) Afarisai mooigaga atĩ atumia matiagĩrĩire kũrutwo Watho wa Ngai, no Jesu nĩ aahũthĩrire ihinda na hinya wake mũingĩ akĩruta atumia. (Luka 10:38-42) Ningĩ o na gũtuĩka ũndũire woigĩte atĩ ũira wa atumia ndũngĩĩhokeka, Jesu nĩ oonirie atumia amwe gĩtĩo rĩrĩa aamaheire mweke wa gũkorũo marĩ a mbere kũmuona thutha wa kũriũkio. Agĩcoka akĩmeera mathiĩ makamenyithie arutwo ake, arĩa maarĩ arũme, ũndũ ũcio wa bata!—Mathayo 28:1-10.

19 Hatarĩ nganja, Jesu nĩ aamenyithirie andũ a ndũrĩrĩ ciothe ũrĩa kĩhooto gĩtariĩ. Kaingĩ nĩ aaingĩragia muoyo wake ũgwati-inĩ agĩka ũguo. Kĩonereria kĩa Jesu gĩtũteithagia kuona atĩ kuonania kĩhooto kĩa ma nĩ kũbataraga ũcamba. Nĩkĩo ciugo “Mũrũthi ũrĩa wa mũhĩrĩga wa Juda” imwagĩrĩire. (Kũguũrĩrio 5:5) Ririkana atĩ mũrũthi nĩ ũhũthagĩrũo kũrũgamĩrĩra kĩhooto tondũ nĩ ũrĩ ũcamba. Nĩ ũndũ ũcio, ica ikuhĩ Jesu nĩ arĩonania kĩhooto na njĩra nene makĩria, rĩrĩa akaahanda “kĩhooto thĩinĩ wa thĩ.”—Isaia 42:4.

Mũthamaki wa Kĩĩmesia nĩ ‘Akaahanda Kĩhooto Thĩinĩ wa Thĩ’

20, 21. Mũthamaki wa Kĩĩmesia akoretwo agĩteithĩrĩria kũrehe kĩhooto thĩinĩ wa thĩ na thĩinĩ wa kĩũngano na njĩra irĩkũ mahinda-inĩ maya?

20 Jesu nĩ akoretwo akĩĩrutanĩria kũrehe kĩhooto gũkũ thĩ, kuuma rĩrĩa aatuĩkire Mũthamaki wa Kĩĩmesia mwaka-inĩ wa 1914. Na njĩra ĩrĩkũ? Nĩ ateithagĩrĩria harĩ kũhinga kwa ũrathi ũrĩa aarathĩte thĩinĩ wa Mathayo 24:14. Arũmĩrĩri a Jesu nĩ marutaga andũ a ndũrĩrĩ ciothe ũhoro wa ma wĩgiĩ Ũthamaki wa Jehova. Mahunjagia o ta Jesu mategũthutũkania na makĩonanagia kĩhooto, muoroto wao ũrĩ wa gũteithia andũ othe, ethĩ kana akũrũ, atongu kana athĩni, athuri kana atumia, kũmenya Jehova, Ngai wa kĩhooto.

21 Ningĩ Jesu arĩ we Mũtwe wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano, nĩ akoretwo agĩtigĩrĩra atĩ kũrĩ na kĩhooto kĩũngano-inĩ. O ta ũrĩa kwarathĩtwo, nĩ aheanĩte “arũme marĩ ta iheo,” athuri Akristiano ehokeku arĩa mehokeirũo ciũngano. (Aefeso 4:8-12) Marũmagĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu Kristo gĩa kuonania kĩhooto rĩrĩa mararĩithia rũũru rwa Ngai. Hingo ciothe nĩ maririkanaga atĩ Jesu endaga andũ ake marĩithio na njĩra ya kĩhooto, gũtekũmakania kana nĩ a kĩrathi kĩa igũrũ kana gĩa thĩ, igweta rĩao, kana indo iria marĩ nacio.

22. Jehova aiguaga atĩa igũrũ rĩgiĩ wagi mũingĩ wa kĩhooto ũrĩa ũrĩ kuo ũmũthĩ, na amũrĩte Mũrũwe eke atĩa ũndũ-inĩ ũcio?

22 Ica ikuhĩ, Jesu nĩ arĩhanda kĩhooto thĩinĩ wa thĩ na njĩra nene makĩria. Wagi wa kĩhooto nĩ mũingĩ mũno thĩinĩ wa thĩ ĩno njũru. Ti ũndũ wa kĩhooto harĩ mwana o wothe gũkua nĩ ũndũ wa ngʼaragu, na hĩndĩ o ĩyo mabũrũri marahũthĩra mbeca nyingĩ gũthondeka matharaita, na andũ meyendete makahũthĩra mbeca nyingĩ maũndũ-inĩ matagĩrĩire ma gwĩkenia. Andũ milioni nyingĩ nĩ makuaga o mwaka nĩ ũndũ wa mathĩna mangĩĩthemwo. Ikuũ ta icio na wagi ũngĩ mũingĩ wa kĩhooto, nĩ maũndũ matũmaga Jehova arakare. Kwoguo, nĩ amũrĩte Mũrũ wake arũe mbaara ya ũthingu kwerekera mũtabarĩre ũyũ mũũru, na aniine wagi wothe wa kĩhooto kaimana.—Kũguũrĩrio 16:14, 16; 19:11-15.

23. Kristo agaatũma kũgĩe na kĩhooto tene na tene na njĩra ĩrĩkũ thutha wa Hari–Magedoni?

23 O na kũrĩ ũguo, kũniina andũ arĩa aganu toguo ũndũ ũrĩa Jehova ageeka kuonania kĩhooto. Nĩ amũrĩte Mũrũwe athamake arĩ we “Mũnene wa Thayũ.” Thutha wa mbaara ya Hari–Magedoni, wathani wa Jesu nĩ ũkaarehe thayũ thĩinĩ wa thĩ yothe, na agaathana “kũgerera kĩhooto.” (Isaia 9:6, 7) Hĩndĩ ĩyo Jesu nĩ agaakenera kũniina wagi wothe wa kĩhooto ũrĩa ũtũmĩte kũgĩe na mĩnyamaro mĩingĩ mũno thĩinĩ wa thĩ. Akoonania kĩhooto kĩa Jehova arĩ mwĩhokeku tene na tene. Nĩ ũndũ ũcio, harĩ bata twĩgerekanagie na Jehova harĩ kuonania kĩhooto mahinda-inĩ maya. Reke tuone ũrĩa tũngĩka ũguo.

a Rĩrĩa Jesu aarakaraga nĩ ũndũ wa ũthingu, aakoragwo akĩĩgerekania na Jehova, ũrĩa ũkoragwo “ehaarĩirie kuonania mangʼũrĩ make” nĩ ũndũ wa waganu. (Nahumu 1:2) Kwa ngerekano, thutha wa Jehova kwĩra andũ ake aremi atĩ maatuĩte nyũmba yake “ngurunga ya atunyani,” aacokire akiuga ũũ: “Marakara makwa na mangʼũrĩ makwa nĩ magaaitwo kũndũ gũkũ.”—Jeremia 7:11, 20.

b Mabuku ma mĩtugo na mawatho ma Kĩyahudi metagwo Mishnah, moigĩte atĩ andũ nĩ maarũrũnganire mĩaka mĩnini thutha ũcio nĩ ũndũ wa thogora mũnene wa ndutura iria cieendagio hekarũ-inĩ. Thogora ũcio ũkĩgũithio na gĩcunjĩ kĩa 99 harĩ igana! Nĩ a maagunĩkaga makĩria nĩ biacara ĩyo? Athomi amwe a historĩ moigaga atĩ biacara icio ciahũũragĩrũo hekarũ-inĩ ciarĩ cia andũ a nyũmba ya Mũthĩnjĩri-Ngai Mũnene wetagwo Anasi, na nĩcio ciatũmĩte famĩlĩ ĩyo ĩtonge mũno.—Johana 18:13.

c Afarisai moonaga andũ athĩni arĩa mataamenyaga Watho marĩ andũ ‘arume.’ (Johana 7:49) Mooigaga atĩ mũndũ ndagĩrĩirũo kũruta andũ ta acio, kũhũũra biacara nao, kũrĩanĩra nao, kana kũhoya hamwe nao. Mũndũ angĩetĩkĩririe mũirĩtu wake ahikio nĩ andũ ta acio, woonagwo ũrĩ ũndũ mũũru gũkĩra kũmũheana kũrĩ nyamũ ndĩani. O na meetĩkĩtie atĩ andũ ta acio matiarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkaariũkio.