Kĩndũ mĩaka 2,600 mĩthiru, Ayahudi nĩ maatahirũo, magĩtwarũo ithamĩrio-inĩ Babuloni kũrĩa maatũũrire kĩndũ mĩaka 70. Kũringana na Bibilia, Ngai nĩ aarathĩte mamwe ma maũndũ marĩa mangĩgekĩka ũtũũro-inĩ wa Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio-inĩ Babuloni. Ooigĩte ũũ: “Akai nyũmba na mũtũũre thĩinĩ wacio. Handai mĩgũnda na mũrĩe maciaro mayo. Mwĩgĩrei na atumia na mũciare anake na airĩtu. . . . Na mũcaragie thayũ thĩinĩ wa itũũra rĩu ndamũthamĩirie.” (Jeremia 29:1, 4-7) Hihi maũndũ macio nĩ maahanĩkire harĩ Ayahudi?

 Athuthuria nĩ mathuthurĩtie ihengere makĩria ma 100 cia rĩũmba iria cionekaga ta ciarĩ cia Babuloni ya tene kana kũndũ gũkuhĩ na kũu. Ihengere icio cionanagia atĩ Ayahudi aingĩ arĩa maarĩ ithamĩrio-inĩ no maathiire na mbere na ũndũire wao o hamwe na ndini yao o makĩĩnyihagĩria wathani wa Ababuloni marĩ na thayũ. Ihengere icio iria ikoragwo irĩ cia mwaka wa 572 nginya 477 Mbere ya Mahinda Maitũ, ikoragwo na maũndũ megiĩ ngirimiti ciĩgiĩ gũkombanĩra indo, mĩbango ya kĩĩbiacara, marũa marĩa andũ maandĩkanagĩra megiĩ kũrĩhana thiirĩ, na maũndũ mangĩ megiĩ mbeca. Ibuku rĩmwe riugaga ũũ: “Maũndũ macio matũrutaga atĩ andũ acio maarĩ ithamĩrio maatũũraga ũtũũro o ta ũrĩa ũikaragwo nĩ andũ arĩa maikaraga mĩgũnda-inĩ, makarĩma mĩgũnda na magaka nyũmba, makarĩha magooti, na magatungatĩra mũthamaki.”

 Ihengere icio cia bata ningĩ nĩ ciguũragia atĩ nĩ kwarĩ na Ayahudi aingĩ maaikaraga kũndũ gwĩtagwo Al Yahudu, kana Judahtown. Marĩĩtwa ma njiarũa inya cia Ayahudi makoragwo mandĩkĩtwo ihengere-inĩ icio na mamwe mandĩkĩtwo na ndemwa cia tene cia Kĩhibirania. Ihengere icio itanoneka, athomi matioĩ maũndũ maingĩ megiĩ ũtũũro wa Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio Babuloni. Dr. Filip Vukosavović, ũmwe wa arũgamĩrĩri a Israel Antiquities Authority, ooigire ũũ: “Kũgerera gũthoma ihengere icio, nĩ tũhotaga kũmenya maũndũ makĩria megiĩ andũ acio maarĩ ithamĩrio, tũkamenya marĩĩtwa mao, kũrĩa maaikaraga, ihinda rĩrĩa maatũũraga, na wĩra ũrĩa maarutaga.”

 Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio Babuloni, nĩ maakenagĩra wĩyathi na gĩkĩro kĩna wa kuuma handũ hamwe gũthiĩ harĩa hangĩ. Vukosavović ooigire ũũ: Matiaikaraga “o Al-Yahudu gwiki no nĩ maaikaraga matũũra-inĩ mangĩ maingĩ. Amwe ao nĩ maamenyire mawĩra matiganĩte marĩa maamateithirie thutha-inĩ hĩndĩ ya gwakwo rĩngĩ kwa Jerusalemu. (Nehemia 3:8, 31, 32) Ningĩ ihengere icio cia Al-Yahudu nĩ cionanagia atĩ Ayahudi aingĩ maathuurire gũthiĩ na mbere gũikara Babuloni o na thutha wao kũrekererio. Ũndũ ũcio wonanagia atĩ nĩ maakenagĩra thayũ marĩ kũu Babuloni, o ta ũrĩa Kiugo kĩa Ngai kĩoonanĩtie.