O ũrĩa mĩaka ĩrathiĩ, wendo gatagatĩ ka andũ amwe mahikanĩtie nĩ ũthiaga ũkĩnyihaga. Angĩkorũo ũndũ ũcio nĩ ũrekĩka thĩinĩ wa kĩhiko gĩaku-rĩ, hihi nĩ wagĩrĩirũo kũmakio nĩ ũndũ ũcio?

•  Maũndũ marĩa wagĩrĩirũo kũmenya

•  Ũrĩa ũngĩka

 Wendo nĩ wa bata nĩguo kĩhiko gĩkorũo na hinya. O ta ũrĩa kũrĩa irio na kũnyua maĩ tũtegũtĩĩrĩria gũtũmaga mwĩrĩ ũkorũo na hinya na ũgima mwega, noguo gũthiĩ na mbere kuonania wendo gũtũmaga kĩhiko gĩkorũo kĩrĩ kĩega na kĩrĩ na hinya. O na thutha wa gũkorũo kĩhiko-inĩ mĩaka mĩingĩ, athuri na atumia nĩ mabataraga gũikara makĩonagio atĩ nĩ mendetwo mũno na nĩ marũmbũyagio nĩ arĩa mahikanĩtie nao.

 Wendo wa ma ndũrĩ mwĩyendo. Ũcaragia gĩkeno kĩa mũndũ ũcio ũngĩ. Kwoguo, handũ ha kuonania wendo o rĩrĩa tu mũndũ aigua merirĩria ma gwĩka ũguo, mũndũ wĩciragia ũhoro wa mũndũ ũrĩa mahikanĩtie nake nĩ amenyaga mabataro make ma kuonio wendo na akerutanĩria kũmahingia.

 Atumia nĩ mabataraga kuonio wendo makĩria gũkĩra ũrĩa athuri mabataraga. Mũthuri no akorũo endete mũtumia wake mũno. No angĩonanagia wendo ũcio o rũcinĩ na hwaĩ-inĩ kana rĩrĩa marakomania, mũtumia no akorũo na nganja kana mũthuri wake nĩ amũrũmbũyagia biũ. Nĩ wega makĩria kuonanagia wendo maita maingĩ o mũthenya.

 Onania wendo kũgerera ciugo. Ciugo ta “Nĩ ngwendete” kana “Ũrĩ wa bata mũno harĩ niĩ” no itũme mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake aigue endetwo mũno.

 Ũtaaro wa Bibilia: “Kanua karagia kĩrĩa kĩiyũire ngoro.”—Mathayo 12:34.

 Geria ũũ: Ndũrabatara kuonanagia wendo kũgerera o ciugo tu. No wandĩke ciugo cia kuonania wendo kandi-inĩ, kũgerera e-mail, kana ndũmĩrĩri ya thimũ.

 Onania wendo kũgerera ciĩko. Kũhĩmbĩria, kũmumunya, kana kũnyita mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake guoko no kuonanie atĩ nĩ ũraria ma rĩrĩa ũramwĩra “Nĩ ngwendete.” Ningĩ no wonanie atĩ nĩ ũmũrũmbũyagia biũ kũgerera kũmũhutia na njĩra ya wororo, kũmũrora na njĩra ya wendo, na kũmũheaga kĩheo. Ningĩ no wĩke ũguo kũgerera gwĩka maũndũ ma gũteithia mũtumia waku ta kũmũkuuĩra mũhuko, kũmũhingũrĩra mũrango, gũthambia indo, kũhũũra nguo, kana kũruga. Harĩ atumia aingĩ, gwĩka ũguo nĩ makĩria ma kũmateithia, nĩ kuonania wendo kũgerera ciĩko!

 Ũtaaro wa Bibilia: “Tũtiagĩrĩirũo kwendana [o] na ciugo kana na kanua, ĩndĩ twagĩrĩirũo kwendana na ciĩko.”—1 Johana 3:18.

 Geria ũũ: Onagia mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake wendo o ta ũrĩa wekaga hĩndĩ ĩrĩa mwatumaga ndũgũ.

 Caragiai mahinda ma gũkorũo hamwe. Kũhũthagĩra mahinda mũrĩ hamwe inyuiki nĩ gwĩkĩraga kĩhiko kĩanyu hinya na gũkonia mũndũ ũcio mũhikanĩtie nake atĩ nĩ ũkenagĩra gũkorũo hamwe nake. No akorũo atarĩ ũndũ mũhũthũ kũbanga mahinda ma gũkorũo mũrĩ hamwe inyuiki angĩkorũo mũrĩ na ciana kana angĩkorũo mũrĩ na maũndũ maingĩ ma kũhingia o mũthenya. Hihi no mũbange kaũndũ kahũthũ ta gũthiaga kũnogora magũrũ kaingĩ mũrĩ o inyuiki.

 Ũtaaro wa Bibilia: “Mũkũũranage maũndũ marĩa ma bata makĩria.”—Afilipi 1:10.

 Geria ũũ: Andũ amwe mahikanĩtie arĩa makoragwo na mĩhangʼo mĩingĩ nĩ mabangaga mĩthenya ya kuumagara ũtukũ kana wikendi nĩguo makorũo hamwe marĩ o erĩ.

 Menya mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake. O mũndũ akoragwo arĩ ngũrani harĩ ũrĩa abataraga kuonio wendo. Arĩrĩriai mũrĩ hamwe ũrĩa o mũndũ angĩenda kuonagio wendo na kana nĩ mũrabatara gwĩka makĩria. Ũcoke wĩrutanĩrie kũhingia mabataro ma mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake. Ririkana atĩ wendo nĩ wa bata nĩguo kĩhiko gĩkorũo na hinya.

 Ũtaaro wa Bibilia: “Wendo . . . ndũcaragia ũrĩa ũngĩĩguna guo mwene.”—1 Akorintho 13:4, 5.

 Geria ũũ: Handũ ha kuuga wonio wendo, wĩyũrie ũũ, ‘Ingĩka atĩa nĩguo mũndũ ũrĩa tũhikanĩtie nake anyende makĩria?’