دۇرىس پا، بۇرىس پا؟ كادەگە جارار كەڭەستەر
ميلليونداعان ادام كيەلى كىتاپتا جازىلعان اقىل-كەڭەستەرگە قۇلاق اسىپ، سونىڭ پايداسىن كورگەن. قازىر ٶمىردىڭ ٴتورت سالاسىنا قاتىستى كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىن قاراستىرايىق.
1. نەكە
ادامداردىڭ نەكەگە قاتىستى، ونى نە باقىتتى ەتەتىنىنە قاتىستى كوزقاراستارى ٵرتۇرلى.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «ٴارقايسىسىڭ ايەلىڭدى ٶزىڭدى سۇيگەندەي ٴسۇي. ايەل بولسا كۇيەۋىنە زور قۇرمەت كورسەتسىن» (ەفەستىكتەرگە 5:33).
ٴمانى: نەكەگە باستاما بەرگەن قۇدايدىڭ ٶزى. سوندىقتان ول ەرلى-زايىپتىلارعا باقىتتى بولۋ ٷشىن نە كەرەك ەكەنىن جاقسى بىلەدى (مارقا 10:6—9). ەگەر كۇيەۋى دە، ايەلى دە ٶز قارا باستارىن ەمەس، ٴبىر-ٴبىرىن ويلايتىن بولسا، ولاردىڭ نەكەلەرى باياندى بولادى. كۇيەۋى ايەلىنە جاقسى قاراسا، ايالاسا، ونى سۇيەتىنىن كورسەتەدى. ال ايەلى كۇيەۋىن قۇرمەتتەيتىنىن سوزىمەن دە، ىسىمەن دە كورسەتەدى.
پايداسى: ۆەتنامدا تۇراتىن كۆان مەن تي ەسىمدى ەرلى-زايىپتى ەشقاشان باقىتتى بولمايمىز دەپ ويلاعان. كۆان دورەكى بولاتىن. ول بىلاي دەيدى: «ماعان ايەلىمنىڭ سەزىمدەرىنە ٴبارىبىر بولاتىن. وعان نەبىر قورلىق سوزدەر ايتاتىنمىن». سوندىقتان تي اجىراسقىسى كەلەدى. ول بىلاي دەيدى: «مەن كۇيەۋىمدى قۇرمەتتەي دە المادىم، وعان سەنە دە المادىم».
كەيىن ەكەۋى كيەلى كىتاپ جايلى بىلەدى جانە ەفەستىكتەرگە 5:33 تەگى كەڭەستى وقىپ، ومىرلەرىندە ۇستانادى. «وسى تارماقتى وقىپ، مەن ايەلىمدى ايالاپ، وعان مەيىرىممەن قاراۋىم كەرەكتىگىن، ونىڭ ماتەريالدىق، ەموسيالىق، تاندىك قاجەتتىلىكتەرىنە بەيجاي قاراماۋىم كەرەك ەكەنىن ٴتۇسىندىم. وسىلاي ەتۋىممەن ايەلىمنىڭ قۇرمەتى مەن ماحابباتىن جاۋلاپ الدىم»،— دەيدى كۆان. ال تي بىلاي دەپ قوستى: «ەفەستىكتەرگە 5:33 تە ايتىلعانداي ىستەپ، كۇيەۋىمدى قۇرمەتتەگەندە، ول مەنى ودان بەتەر جاقسى كورىپ كەتتى. قازىر جانىم تىنىش، سەبەبى كۇيەۋىم مەنى قامقورلايدى، قورعايدى».
نەكە تۋرالى كوبىرەك بىلگىڭىز كەلسە، jw.org تور بەكەتىنەن «وتباسى جاراسىمىنىڭ 12 قۇپياسى» دەپ اتالاتىن «ويانىڭدار!» (2-ٴنومىر، 2018) جۋرنالىن وقىپ كورىڭىز.
2. ادامدارمەن قارىم-قاتىناس
ادامدار ٴجيى وزگەلەردى ناسىلىنە، ۇلتىنا، سىرت كورىنىسىنە، دىنىنە نە جىنىستىق وريەنتاسياسىنا قاراپ جاقتىرمايدى.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «اركىمگە ٴتيىستى قۇرمەت كورسەتىڭدەر» (پەتىردىڭ 1-حاتى 2:17).
ٴمانى: كيەلى كىتاپ ٴراسيزمدى، گوموفوبيانى نە كسەنوفوبيانى قۇپتامايدى. كەرىسىنشە، ادامنىڭ ۇلتى، ٴناسىلى، تۇرمىستىق جاعدايى قانداي بولماسىن، بارلىعىن قۇرمەتتەۋگە ۇيرەتەدى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 10:34). ٴتىپتى ولاردىڭ كوزقاراستارىمەن، وزدەرىن قالاي ۇستايتىندارىمەن كەلىسپەسەك تە، ولارعا مەيىرىممەن، قۇرمەتپەن قاراي الامىز (ماتاي 7:12).
پايداسى: دەنيەل ازياتتاردى ٶز ەلى ٷشىن قاۋىپتى ادامدار دەپ ساناعان. ول بارلىق ازياتتاردى جەك كورەتىن جانە ەلدىڭ كوزىنشە ولارعا قورلىق سوزدەر ايتاتىن. دەنيەل بىلاي دەيدى: «مەن ٶزىمدى ناعىز پاتريوتپىن، ەلىمدى قورعاپ جاتىرمىن دەپ ويلايتىنمىن. ىستەپ جاتقانىم دۇرىس ەمەس ەكەنى ويىما كىرىپ تە شىقپاپتى».
ۋاقىت وتە دەنيەل كيەلى كىتاپپەن تانىسادى. «كيەلى كىتاپ مەنىڭ ويىمدى توڭكەرىپ جىبەردى»،— دەيدى ول. «مەن ادامدارعا قۇداي سياقتى قاراۋىم كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىم. سەبەبى ٴناسىلىمىز، ۇلتىمىز قانداي بولماسىن، ٴبارىمىز قۇدايدىڭ الدىندا بىردەي ەكەنبىز». ول قازىر باسقا ۇلتتىڭ ادامدارىن كورگەندە، نە سەزىنەتىنىن ايتىپ، بىلاي دەپ قوستى: «مەن قازىر ادامنىڭ ۇلتىنا ٴمان بەرمەيمىن. قازىر بارلىق ادامداردى جاقسى كورەمىن جانە مەنىڭ ٴتۇرلى ۇلتتان شىققان دوستارىم بار».
كوبىرەك ٴبىلۋ ٷشىن jw.org تور بەكەتىنەن «الالاۋدى الىپ جىعار ەم بار ما؟» دەپ اتالاتىن «ويانىڭدار!» (3-ٴنومىر، 2020) جۋرنالىن وقىڭىز.
3. اقشا
كوپ ادام «باي بولسام، باقىتتى بولامىن، بولاشاعىم جارقىن بولادى» دەپ ويلايدى.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «اقشا ادامدى قورعايتىنداي، دانالىق تا ونى قورعايدى. ٴبىراق دانالىق پەن ٴبىلىمنىڭ ارتىقشىلىعى — ٶز يەسىنىڭ ٶمىرىن ساقتايدى» (ۋاعىزداۋشى 7:12).
ٴمانى: ٴيا، بىزگە اقشا كەرەك، ٴبىراق ول ٴبىزدىڭ باقىتتى بولاتىنىمىزعا، ەرتەڭگى كۇنىمىز ەش الاڭسىز بولاتىنىنا كەپىلدىك بەرمەيدى (ناقىل سوزدەر 18:11؛ 23:4، 5). ويتكەنى كيەلى كىتاپتاعى قۇدايدىڭ دانالىعىنا قۇلاق اسقاندا عانا ٴبىز شىنايى باقىت پەن الاڭسىز بولاشاققا قول جەتكىزە الامىز (تىموتەگە 1-حات 6:17—19).
پايداسى: يندونەزيادا تۇراتىن كاردو بايلىقتىڭ سوڭىنان قۋعان بولاتىن. «كوپ ادام ارمانداعان نارسەلەردىڭ ٴبارى مەندە بولدى»،— دەيدى ول. «مەن شالقىپ ٶمىر ٴسۇردىم. نەشە ٴتۇرلى ماشينالارىم، ٴزاۋلىم-ٴزاۋلىم ۇيلەرىم بولدى. قالاعان كەزىمدە دۇنيەنىڭ كەز كەلگەن جەرىنە بارا الاتىنمىن». ٴبىراق ٴبىر كۇنى كاردو دىمسىز قالدى. ول بىلاي دەيدى: «بىرەۋ مەنى الداپ كەتىپ، جىلدار بويى ماڭداي تەرىممەن تاپقان بار اقشامنان ٴبىر ساتتە ايىرىلىپ قالدىم. بۇكىل ٶمىرىمدى بايلىق جيناۋعا ارناپ ەدىم، ٴبىراق اقىر سوڭىندا ٴبارى دالاعا كەتتى. مەن ٶزىمدى دارمەنسىز سەزىنىپ، ومىردەن ٴتۇڭىلىپ كەتتىم».
كاردو كيەلى كىتاپتىڭ اقشاعا قاتىستى كەڭەسىن ۇستانا باستايدى. ول بۇدان بىلاي بايلىقتىڭ سوڭىنان قۋماي، ٶمىرىن قاراپايىم ەتۋدى تاڭدايدى. «قازىر مەن ناعىز باي اداممىن، سەبەبى قۇدايمەن دوس بولدىم. ۇيقىم تىنىش ٵرى شىن باقىتتىمىن»،— دەيدى ول.
كيەلى كىتاپتا اقشا تۋرالى نە دەلىنگەنىن ٴبىلۋ ٷشىن jw.org تور بەكەتىندەگى «ٴبىلىم مەن بايلىق كەمەل كەلەشەكتىڭ كەپىلى مە؟» («كۇزەت مۇناراسى» جۋرنالى، 3-ٴنومىر، 2021) دەگەن ماقالانى وقىپ كورىڭىز.
4. جىنىستىق قاتىناس
جىنىستىق قاتىناسقا كەلگەندە، نە دۇرىس، نە بۇرىس ەكەنىنە قاتىستى مىنا دۇنيەدە مىڭ سان پىكىر بار.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «ازعىندىقتان اۋلاق بولىڭدار؛ ٴارقايسىسىڭ ٶز ٴتانىڭدى قاسيەتتى ساقتاپ، قادىرلەپ، جۇگەندەي بىلىڭدەر، قۇدايدى بىلمەيتىن حالىقتار سياقتى اشكوزدىككە، ٴناپسىقۇمارلىققا سالىنباڭدار» (سالونيكالىقتارعا 1-حات 4:3—5).
ٴمانى: كيەلى كىتاپ سەكسۋالدى قالاۋلارىمىزدى تىزگىندەۋىمىز كەرەكتىگىن ايتادى. ازعىن ىستەرگە زايىبىنىڭ كوزىنە ٴشوپ سالۋ، جەزوكشەلىك، نەكەدەن تىس جىنىستىق قاتىناس، گوموسەكسۋاليزم جانە مالمەن جىنىستىق قاتىناستا بولۋ جاتادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 6:9، 10). نەگىزىندە، جىنىستىق قاتىناس — قۇدايدىڭ بەرگەن سيى. ول ونى نەكەگە تۇرعان ەرلى زايىپتىلارعا عانا بەردى (ناقىل سوزدەر 5:18، 19).
پايداسى: اۆستراليادا تۇراتىن كايلي دەگەن قىز بىلاي دەيدى: «بويداق كەزىمدە بىرەۋمەن جىنىستىق قاتىناسقا تۇسسەم، سول ادام مەنى جاقسى كورەدى، مەنى قورعايدى دەپ ويلايتىنمىن. ٴبىراق ٴبارى كەرىسىنشە بولىپ شىقتى. مەنى تاستاپ كەتتى، جۇرەگىمدى جارالادى».
كەيىن كايلي كيەلى كىتاپتا جىنىستىق قاتىناس تۋرالى نە دەلىنگەنىن بىلەدى. سوسىن، بىلگەنىن ومىرىندە ۇستانا باستايدى. «قۇدايدىڭ جازىپ قالدىرعان نورمالارى بويىنشا ٶمىر سۇرسەك، باسىمىز كوپ پالەدەن امان قالادى ەكەن»،— دەيدى ول. «ەحوبا دۇرىس دەگەندى ىستەگەندىكتەن، قازىر كۇيەۋىمنىڭ ماحابباتى مەن قامقورلىعىنا بولەنىپ ٴجۇرمىن. كيەلى كىتاپتىڭ اقىل-كەڭەستەرى مەنى كوپ قاتەردەن ساقتاپ قالدى»،— دەپ تۇيىندەدى كايلي.
كوبىرەك ٴبىلۋ ٷشىن jw.org تور بەكەتىنەن «نەكەلەسپەي بىرگە تۇرۋ جايلى كيەلى كىتاپتا نە ايتىلعان؟» دەگەن ماقالانى وقىپ كورىڭىز.
جاراتۋشىمىز بىزگە دۇرىس پەن بۇرىس جولدى اجىراتۋعا كومەكتەسەدى. ارينە، ونىڭ ايتقان جولىمەن ٴجۇرۋ ٵردايىم وڭاي ەمەس. ٴبىراق ول قالاي ايتسا، سولاي ىستەيتىن بولساق، تۇبىندە بۇل جول شىنايى باقىتقا جەتكىزەدى.
