كيەلى كىتاپتا يسا پايعامباردىڭ ولىمىنەن كەيىن ونىڭ ٸزىن قۋعان العاشقى ماسىحشىلەردىڭ اراسىنان جالعان ۇستازداردىڭ شىعاتىنى جانە ولاردىڭ كيەلى كىتاپ شىندىقتارىن بۇرمالايتىنى الدىن الا ايتىلعان ەدى (‏ەلشىلەردىڭ ىستەرى 20:‏29،‏ 30‏)‏.‏ ۋاقىت وتە كەلە ٴ‌دال سولاي بولدى.‏ جولدان تايعان بۇل ۇستازدار يسانىڭ ىلىمدەرىن جالعان ىلىمدەرمەن ارالاستىرىپ جىبەردى.‏ وسىلايشا جالعان ماسىحشىلەردىڭ ٴ‌دىنى پايدا بولدى (‏تىموتەگە 2-‏حات 4:‏3،‏ 4‏)‏.‏ ال ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كيەلى كىتاپ ىلىمدەرىن دۇرىس تۇسىنەتىنىن قايدان بىلەمىز؟‏

ەحوبا قۇدايدىڭ شىندىقتى اشاتىن ۋاقىتى كەلدى.‏ ەحوبا زاماننىڭ اقىرى تاياعان ۋاقىتتا «شىنايى ٴ‌بىلىم مولايا تۇسەتىنىن» الدىن الا ايتقان (‏دانيال 12:‏4‏)‏.‏ 1870-‏جىلى شىندىققا سۋساعان ادامداردىڭ شاعىن توبى كوپتەگەن شىركەۋ ىلىمدەرىنىڭ كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلمەگەنىن ٴ‌تۇسىندى.‏ سول سەبەپتى ولار كيەلى جازبالاردىڭ شىن مانىندە نەگە ۇيرەتەتىنىن زەرتتەي باستادى.‏ ال ەحوبا ولارعا رۋحاني تۇسىنىك بەرىپ،‏ باتاسىن توكتى.‏

اقجۇرەك ادامداردىڭ شاعىن توبى كيەلى كىتاپتى مۇقيات زەرتتەي باستادى.‏ ەحوبا كۋاگەرلەرىنە جول اشقان وسى ىنتالى زەرتتەۋشىلەر كيەلى كىتاپتى بەلگىلى ٴ‌بىر تاقىرىپتار بويىنشا قاراستىرۋدى ٴ‌جون كوردى.‏ بۇل ٵدىس ٴ‌بىزدىڭ كۇنىمىزگە دەيىن قولدانىلىپ كەلەدى.‏ زەرتتەۋشىلەر قانداي دا ٴ‌بىر تارماقتى تۇسىنبەگەن كەزدەرى ونى ايقىنداي تۇسەتىن باسقا تارماقتاردى قاراستىراتىن.‏ سوسىن،‏ كيەلى جازبالاردىڭ بارلىق بولىگىمەن ۇيلەسەتىن قانداي دا ٴ‌بىر قورىتىندى جاساپ،‏ ونى جازىپ الاتىن.‏ وسىلايشا ولار كيەلى كىتاپتىڭ ٶزىن-‏ٶزى تۇسىندىرۋىنە جول بەرەتىن.‏ ناتيجەسىندە،‏ قۇدايدىڭ ەسىمى مەن پاتشالىعى،‏ ونىڭ ادامزات پەن جەرگە قاتىستى نيەتى‏،‏ قايتا تىرىلۋگە دەگەن ٷمىت پەن ولگەن ادامداردىڭ كۇيى جايلى شىندىقتار قايتا جانداندى‏.‏ مۇنداي ىزدەنىستەر ولاردى كوپتەگەن جالعان ىلىمدەر مەن ادەت-‏عۇرىپتاردان ازات ەتتى (‏جوحان 8:‏31،‏ 32‏)‏.‏

1879-‏جىلى كيەلى كىتاپ زەرتتەۋشىلەرى شىندىقتى قالىڭ جۇرتقا پاش ەتەتىن ۋاقىتتىڭ كەلگەنىن ٴ‌تۇسىندى.‏ سوندىقتان ولار سول جىلدان باستاپ «كۇزەت مۇناراسى ەحوبا قۇدايدىڭ پاتشالىعىن جاريالايدى» جۋرنالىن باسىپ شىعارا باستادى.‏ بۇل باسىلىم بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جارىق كورۋدە.‏ ٴ‌بىز كيەلى كىتاپ شىندىقتارىن 240 ەلدە 900 دەن اسا تىلدە جاريالاپ ٴ‌جۇرمىز.‏ شىنايى ٴ‌بىلىم بۇرىن-‏سوڭدى ەشقاشان وسىنشالىقتى مول بولعان ەمەس!‏

• يسا ٴ‌ماسىحتىڭ ولىمىنەن كەيىن كيەلى كىتاپتاعى شىندىقپەن نە بولدى؟‏

• قۇداي سوزىندەگى شىندىقتى قايتا جانداندىرۋعا بىزگە نە كومەكتەستى؟‏