اتا-انانى قۇرمەتتەۋگە نە جاتادى؟
كيەلى كىتاپتىڭ جاۋابى
كيەلى كىتاپتا «اكە-شەشەڭدى قۇرمەتتە» دەگەن وسيەت ٴجيى كەلتىرىلەدى (مۇسانىڭ 2-جازباسى 20:12؛ مۇسانىڭ 5-جازباسى 5:16؛ ماتاي 15:4؛ ەفەستىكتەرگە 6:2، 3). قازىر اتا-انانى قۇرمەتتەۋدىڭ نەگىزگى ٴتورت جولىن قاراستىرايىق.
باعالاۋ. اتا-انامىزدىڭ ٴبىز ٷشىن جاساعان بارلىق جاقسىلىعىن باعالاساق، ولاردى قۇرمەتتەيتىن بولامىز. بۇعان ولاردىڭ بەرگەن اقىل-كەڭەسىنە ريزاشىلىق ٴبىلدىرۋ دە جاتادى (ناقىل سوزدەر 7:1، 2؛ 23:26). كيەلى كىتاپ ٴبىزدى اتا-انامىزدى ماقتان تۇتۋعا شاقىرادى (ناقىل سوزدەر 17:6).
ٴتىلىن الۋ. اسىرەسە جاس كەزىمىزدە، قۇدايدىڭ اتا-اناعا قۇزىر بەرگەنىن مويىندايتىن بولساق، ولاردى قۇرمەتتەيتىنىمىزدى كورسەتەمىز. كيەلى كىتاپتا جاستارعا قاتىستى: «بالالار، ٵردايىم اتا-انالارىڭا مويىنسۇنىڭدار، ويتكەنى بۇل يەمىزگە ۇنايدى»،— دەگەن سوزدەر بار (قولوستىقتارعا 3:20). ٴتىپتى يسا پايعامباردىڭ ٶزى بالا كەزىندە اتا-اناسىنا مويىنسۇنعان (لۇقا 2:51).
قادىرلەۋ (مۇسانىڭ 3-جازباسى 19:3؛ ەۆرەيلەرگە 12:9). بۇل ٴجيى ٴبىزدىڭ ولارعا نە ايتاتىنىمىزدان جانە قالاي ايتاتىنىمىزدان كورىنەدى. راس، كەيدە اتا-انامىزدىڭ كەيبىر ارەكەتىنەن ولاردى قۇرمەتتەۋ قيىنداۋ بولاتىن شىعار. ٴبىراق ونداي جاعدايدا دا، دورەكى سوزدەن نە ورەسكەل ارەكەتتەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك (ناقىل سوزدەر 30:17). كيەلى كىتاپ اكە-شەشەگە ٴتىل تيگىزۋ اۋىر كۇنا ەكەنىن ايتادى (ماتاي 15:4).
قامىن جاساۋ. اتا-انا قارتايعان كەزدە كومەككە ٴزارۋ بولادى. وسىندايدا مەيلىنشە قامدارىن جاسايتىن بولساق، ولاردى قۇرمەت تۇتاتىنىمىزدى كورسەتەمىز (تىموتەگە 1-حات 5:4، 8). مىسالى، يسا پايعامبار دا قايتىس بولارىنىڭ الدىندا اناسىنىڭ قامىن جاساپ كەتكەن (جوحان 19:25—27).
اتا-انانى قۇرمەتتەۋگە قاتىستى قاتە پىكىرلەر
قاتە پىكىر: ادام اتا-اناسىنا ٶز وتباسىنىڭ ىسىنە ارالاسۋلارىنا جول بەرسە، ولاردى قۇرمەتتەگەنى.
شىندىق: كيەلى كىتاپ بويىنشا، نەكە وداعى كەز كەلگەن تۋىستىق قارىم-قاتىناستان جوعارى. وندا: «ەركەك اكە-شەشەسىن قالدىرىپ، ايەلىنە قوسىلادى»،— دەلىنگەن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:24؛ ماتاي 19:4، 5). ارينە، نەكە قۇرعان ەكى ادام اتا-انالارى مەن اتا-ەنەلەرىنىڭ اقىلىنا جۇگىنە الادى (ناقىل سوزدەر 23:22). ٴبىراق ولار تۋعان-تۋىستارى نەكەلەرىنە قانشالىقتى ارالاسا الاتىنىن شەشىپ، قانداي دا ٴبىر شەكتەۋ قويا الادى (ماتاي 19:6).
قاتە پىكىر: اتا-انانىڭ بارلىق جەردە قۇزىرى جۇرەدى.
شىندىق: قۇداي اتا-انالارعا وتباسىلارىنا قۇزىرى جۇرەتىندەي بيلىك بەرگەنى راس. ٴبىراق ادامنىڭ قولىنا تيگەن بارلىق بيلىكتىڭ شەگى بار. ولاردىڭ ەشقايسىسى قۇدايدىڭ بيلىگىنەن اسىپ تۇسە المايدى. يسا پايعامباردىڭ شاكىرتتەرى جوعارعى سوتتىڭ الدىندا تۇرعاندا، ولارعا قۇدايدىڭ زاڭىنا قايشى كەلەتىن بۇيرىق بەرىلەدى. سوندا ولار: «بيلەۋشى رەتىندە ٴبىرىنشى كەزەكتە ادامعا ەمەس، قۇدايعا مويىنسۇنۋىمىز كەرەك»،— دەپ جاۋاپ بەرەدى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 5:27—29). سول سياقتى، بالالار دا «قۇدايدىڭ ەركىنە ساي» بولعاندا، ياعني قۇدايدىڭ زاڭدارىنا قايشى كەلمەيتىن كەزدىڭ بارىندە اتا-انالارىنا مويىنسۇنادى (ەفەستىكتەرگە 6:1).
قاتە پىكىر: اتا-اناسىنا قۇرمەت كورسەتەتىن ادام ولاردىڭ ٴدىنىن دە ۇستانادى.
شىندىق: كيەلى كىتاپ ەستىپ بىلگەن نارسەلەرىمىزدى تەكسەرىپ، راستىعىنا كوز جەتكىزۋگە شاقىرادى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 17:11؛ جوحاننىڭ 1-حاتى 4:1). وسىلاي ەتكەن ادام اقىرىندا اتا-اناسىنىكىنەن وزگە ٴدىندى تاڭداۋى مۇمكىن. كيەلى كىتاپ جازىلعان زاماندا قۇدايعا قىزمەت ەتكەن كەيبىر ادامدار اتا-اناسىنىڭ ٴدىنىن ۇستانباعان. سولاردىڭ اراسىندا ىبىرايىم پايعامبار، رۋت دەگەن ايەل جانە يسا پايعامباردىڭ ەلشىسى پاۋىل بار (ەشۋا 24:2، 14، 15؛ رۋت 1:15، 16؛ عالاتتىقتارعا 1:14—16، 22—24).
قاتە پىكىر: اتا-اناسىن قۇرمەت تۇتاتىن ادام اتا-بابا ارۋاعىنا سيىنۋعا مىندەتتى.
شىندىق: قۇداي ٴسوزى كيەلى كىتاپتا: «ەحوبا قۇدايىڭا عيبادات ەتىپ، تەك سوعان عانا قىزمەت ەت»،— دەلىنگەن (لۇقا 4:8). اتا-بابا ارۋاعىنا سيىناتىن ادامدى قۇداي جاراتپايدى. ونىڭ ۇستىنە، كيەلى كىتاپتا «ولگەندەردىڭ ەشتەڭە بىلمەيتىنى» ايتىلعان. ولار وزدەرىنە قۇرمەت كورسەتىلىپ جاتقانىنان مۇلدەم بەيحابار. ال ٴتىرى ادامدارعا ولار جاقسىلىق تا، جاماندىق تا جاساي المايدى (ۋاعىزداۋشى 9:5، 10؛ يشايا 8:19).