1. Һьнә кәс дәрһәԛа жийина һʹәта-һʹәтайе чь дьфькьрьн?

 ГӘЛӘК мәрьв бона сьһʹәт-ԛәԝата хԝә хԝарьна баш дьжберьн у спортева мьжул дьбьн. Диса жи әԝана заньн, кӧ әв йәк ԝе али ԝан нәкә, ԝәки тʹьме щаһьл бьминьн у нәмьрьн. Әԝана дьԛәԝьмә дьфькьрьн кӧ жийина һʹәта-һʹәтайе тьштәки нәбуйи йә. Ле Йуһʹәнна 3:16 у 5:24-да, Иса гот кӧ «жийина һʹәта-һʹәтайе» реали йә.

 2. Кʹьтеба Йуһʹәнна сәре 6 дәрһәԛа жийина һʹәта-һʹәтайе чь дьбежә? (Йуһʹәнна 6:39, 40)

² Рʹожәке Иса бь сайа кʹәрәмәтәке бь һʹәзара жьн, мер у зарʹ пе нан у мәʹсийа тʹер кьр. a Мәрьв сәр ве кʹәрәмәте әʹщебмайи ман, ле тьштед кӧ әԝи рʹожәк шунда готьн, һе әʹщебмайи бун. Мәрьв пәй ԝи чунә Кәпәрнаһуме, незики Щәлиле. Ԝедәре әԝи ԝанрʹа гот, кӧ мәрьв дькарьн жь мьрьне бенә рʹакьрьне у жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн (Бьхунә Йуһʹәнна 6:39, 40). Бьфькьрә кӧ әԝ йәк бона һәвал у мәрьвед тәйә һʹәзкьри, йед кӧ мьрьнә, чь те һʹәсабе. Гьлийед Иса нишан дькьн, кӧ гәләк кәс ԝе жь мьрьне бенә рʹакьрьне, у һьм тӧ һьм жи һʹәзкьрийед тә, дькарьн һʹәта-һʹәтайе бьжин. Ле паше Иса тьштәки дьн жи гот, у гәләк кәса  готьнед ԝи фәʹм нәкьрьн. Һʹәта иро жи, гәләк мәрьв ван гьлийа фәʹм накьн. Ԝәрә әм бьньһерʹьн кӧ әԝи чь готьбу.

 3. Ль гора Йуһʹәнна 6:51, Иса дәрһәԛа хԝә чь гот?

³ Мәрьвед Кәпәрнаһумеда һәвгьредана нане кӧ Иса дабу ԝан у мана, кӧ Йаһоԝа дабу кал-бавед ԝан, дитьн. Кʹьтеба Пирозда мана те навкьрьне нане «жь әʹзмен» (Зәбур 105:40; Йуһʹәнна 6:31). Сәр һʹиме ве йәке, Иса һьнә тьштед фәрз әԝана һин кьрьн. Рʹаст ә мана кʹәрәмәта жь Хԝәде бу, ле кәсед кӧ әв мана дьхԝарьн, ахьрийеда диса жи дьмьрьн (Йуһʹәнна 6:49). Ле Иса хԝә нав кьр ча «нане рʹаст жь әʹзмен», «нане Хԝәде» у «нане жийине» (Йуһʹәнна 6:32, 33, 35). Иса дина гӧһдара кʹьшандә сәр фьрԛийа мәзьнә ортʹа хԝә у манайе, йа кӧ Хԝәде дабу Исраелийа. Әԝи гот: «Нане кӧ жь әʹзмен һатийә хԝаре у жийине дьдә, әз ьм. Һәрге кәсәк ви нани бьхԝә, әԝе һʹәта-һʹәтайе бьжи» (Бьхунә Йуһʹәнна 6:51). Щьһуйа фәʹм нәкьр кӧ Иса чьрʹа хԝә нав кьр «нане» жь әʹзмен у чьрʹа әԝ жь манайа кӧ Хԝәде дабу кал-бавед ԝан, четьр ә. Һьнге Иса ӧса гот: «Әв нан бәдәна мьн ә, йа кӧ әзе бьдьм ԝәки дьнйа бьжи». Гәло әв гьли чь тенә һʹәсабе? Гәләк фәрз ә ԝәки әм ԝан гьлийед Иса рʹьнд фәʹм бькьн, чьмки ӧса әме бьзаньбьн кӧ ча дькарьн жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн. Ԝәрә әм ньһа дәрһәԛа ве йәке шеԝьр кьн.

НАНЕ КӦ ЖИЙИНЕ ДЬДӘ У БӘДӘНА ИСА

 4. Һьнә мәрьв чьрʹа сәр гьлийед Иса әʹщебмайи ман?

⁴ Гава Иса гот кӧ әԝе бәдәна хԝә бәрва бьдә, «ԝәки дьнйа бьжи», гӧһдаред ԝи әʹщебмайи ман. Әԝана дьбәкә дьфькьрин, кӧ Иса ԝе рʹастә-рʹаст бәдәна хԝә ча хԝарьн бьдә ԝан (Йуһʹәнна 6:52). Сәрда жи Иса ӧса гот: «Әз рʹаст ԝәрʹа дьбежьм, һәрге һун жь бәдәна Кӧрʹе инсен нәхԝьн у хуна ԝи вәнәхԝьн, һуне жийине нәстиньн» (Йуһʹәнна 6:53).

 5. Әм жь кʹӧ заньн кӧ Иса нәдьхԝәст бьгота, ԝәки мәрьв гәрәке рʹастә-рʹаст хуна ԝи вәхԝьн?

⁵ Рʹожед Нӧһда, Хԝәде вәхԝарьна хуне ԛәдәхә кьрьбу (Дәстпебун 9:3, 4). Йаһоԝа әԝ ԛәдәха дәрһәԛа хуне ве Ԛанунеда жи ԝәкʹьланд, йа кӧ әԝи дабу мьләте Исраеле, у щәзайа тʹәрʹьбандьна ве ԛануне, мьрьн бу (Ԛануна Кʹаһинтийе 7:27). Иса жи мәрьварʹа дьгот, ԝәки әԝана хԝә ль Ԛануне бьгьрьн (Мәтта 5:17-19). Ләма жи готьна Иса нәдьһатә һʹәсабе, кӧ әԝана гәрәке рʹастә-рʹаст бәдәна ԝи бьхԝьн йан хуна ԝи вәхԝьн. Бь рʹасти Иса бь ван гьлийа дьхԝәст мәрьв һин кьрана, кӧ әԝана ча дькарьн «жийина һʹәта-һʹәтайе» бьстиньн (Йуһʹәнна 6:54).

 6. Әм жь кʹӧ заньн кӧ гьлийед Иса дәрһәԛа хԝарьна бәдәна ԝи у вәхԝарьна хуна ԝи бь симболик бун?

⁶ Әшкәрә йә, ԝәки Иса әв гьли бь симболик дьготьн, нә кӧ рʹастә-рʹаст. Әԝ йәк ӧса жи те кʹьфше жь хәбәрдана Исайә тʹәви жьнькәкә Самәри. Әԝи жерʹа готьбу: «Кʹи кӧ жь ԝе аве вәхԝә йа кӧ әзе бьдьме, ԝе тʹӧ щар тʹи нәбә. Әԝ ав ԝе нав ԝида бьбә каникә кӧ жийина һʹәта-һʹәтайе дьдә» (Йуһʹәнна 4:7, 14). b Иса һәмьки нәдьхԝәст  бьгота кӧ бона ԛазанщкьрьна жийина һʹәта-һʹәтайе, тʹәне лазьм ә кӧ кʹӧлфәта Самәри авәке вәхԝә. Чаԝа кӧ әв гьлийед Иса бь симболик бун, гьлийед ԝийә Кәпәрнаһумеда жи бь симболик бун. Әԝи мәрьварʹа нәдьгот кӧ бона жийина һʹәта-һʹәтайе, әԝана гәрәке рʹастә-рʹаст бәдәна ԝи бьхԝьн у хуна ԝи вәхԝьн.

ФЬРԚИЙА ОРТʹА ДӦ ДӘРӘЩАДА

 7. Һьнә мәрьв дәрһәԛа гьлийед Иса жь Йуһʹәнна 6:53 чь дьбежьн?

⁷ Һьнә мәрьвед религи дьбежьн, кӧ Йуһʹәнна 6:53-да, Иса дайә кʹьфше, ԝәки мәрьв гәрәке ԝәʹде Шива Хӧдан чь бькьн, чьмки тьштед кӧ Иса ԝәʹде Биранине готьн, мина гьлийед ԝийә бәре бун (Мәтта 26:26-28). Ләма жи әԝана дьбежьн, ԝәки һәр кәсе кӧ те Биранине, гәрәке жь нан у шәрава кӧ те дәрбазкьрьне, бьхԝьн. Ле гәло әв йәк рʹаст ә? Һәр сал бь милйона мәрьв тʹәви мә бона Биранина Мьрьна Иса тʹоп дьбьн, ләма жи фәрз ә ԝәки әм щаба ве пьрсе бьзаньбьн. Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә чәнд фьрԛийед ортʹа гьлийед жь Йуһʹәнна 6:53 у гьлийед Иса дәрһәԛа Шива Хӧдан.

 8. Һьнә фьрԛийед ортʹа дӧ дәрәщада чь нә? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

⁸ Ԝәрә әм дина хԝә бьдьнә дӧ фьрԛийед ортʹа ван дәрәщада. Йа  йәке, кʹәнге у кʹидәре Иса гьлийед кӧ Йуһʹәнна 6:53-56-да ньвисар ьн, гот? Әԝи сала 32 Д.М.-да, Щәлиледа тʹәви Щьһуйа хәбәр дьда, демәк ԝәкә саләк пешийа кӧ әԝи Шива Хӧдан щара пешьн Оршәлимеда дәрбаз кьр. Йа дӧда, әԝи кʹерʹа хәбәр дьда? Нета гәләк гӧһдаред ԝийә Щәлиледа, әв нибу кӧ дәрһәԛа Йаһоԝа у Пʹадшатийа ԝи һе зедә һин бьн, ле әв бу кӧ жь Иса нан бьстиньн (Йуһʹәнна 6:26). Сәрда жи, гава ԝана гьлийед Иса фәʹм нәкьр, әԝана чун у ида гӧһ нәданә ԝи. Һәла һе һьнә шагьртед ԝи жи әԝ һиштьн чун (Йуһʹәнна 6:14, 36, 42, 60, 64, 66). Ԝәкә саләк шунда, сала 33 Д.М.-да, гава Иса Шива Хӧдан щара пешьн дәрбаз кьр, дәрәщә ӧса нибу. Һьнге 11 шандийед ԝийә амьн тʹәви ԝи бун. Рʹаст ә ԝана жи һьнә тьштед кӧ Иса дьготьн, фәʹм нәдькьрьн, ле диса жи мина гәләк мәрьвед Щәлиледа нәкьрьн. Әԝана баԝәр бун, кӧ Иса Кӧрʹе Хԝәде йә, йе кӧ жь әʹзмен бу (Мәтта 16:16). Ләма жи Иса пʹайе ԝан да у гот: «Йед кӧ тәнгасийед мьнда тʹәви мьн манә, һун ьн» (Луԛа 22:28). Жь ван дӧ фьрԛийа зәлал те фәʹмкьрьне, кӧ Иса Йуһʹәнна 6:53-да нәдьгот, ԝәки ԝәʹде Шива Хӧдан гәрәке чь бе кьрьне. Хенщи ве йәке, избаткьрьнед дьн жи һәнә.

ГЬЛИЙЕД ИСА БОНА ТӘ ЧЬ ТЕНӘ ҺʹӘСАБЕ?

 9. Ԝәʹде Шива Хӧдан Иса дәрһәԛа кʹижан кʹоме хәбәр да?

⁹ Ԝәʹде Шива Хӧдан, Иса нане бе һәвиртьрʹшк да шандийед хԝә у ԝанрʹа гот, кӧ әв нан бь симболик те һʹәсабе бәдәна ԝи. Паше әԝи шәрав да ԝан у гот кӧ әв шәрав бь симболик те һʹәсабе ‹хуна пәймане› (Маркос 14:22-25; Луԛа 22:20; 1 Корьнтʹи 11:24). Гьлийед Иса дәрһәԛа пәймане гәләк фәрз ьн. Пәймана тʹәзә нә кӧ тʹәви һʹәму инсанәте һатә гьредане, ле тʹәне тʹәви мала Исраела рʹӧһʹани, йа кӧ ԝе бькʹәвә Пʹадшатийа Хԝәде (Ибрани 8:6, 10; 9:15). Һьнге шандийа әв йәк фәʹм нәдькьрьн, ле гәләк ԝәхт дәрбаз нәбу кӧ әԝана бь рʹӧһʹе пироз һатьнә бьжартьне у кʹәтьнә нава пәймана тʹәзә, йа кӧ рʹе вәкьр ԝәки әԝана ль әʹзмана тʹәви Иса бьн (Йуһʹәнна 14:2, 3).

10. Гьлийед Иса йед кӧ әԝи ль Щәлиле готьбун у гьлийед ԝийи ԝәʹде Шива Хӧдан, чьда щӧдә дьбьн? (Бьньһерʹә ӧса жи шькьл.)

¹⁰ Ԝәʹде Шива Хӧдан, Иса бәʹса «кәрийе бьчʹук» кьр. Кәсед пешьн, йед кӧ бунә пʹара ве кʹома бьчʹук, шандийед ԝи бун, йед кӧ ԝе одеда тʹәви ԝи бун (Луԛа 12:32). Шанди у кәсед дьнә ве кʹомеда гәрәке нан бьхԝьн у шәраве вәхԝьн. Әԝана ԝе ль әʹзмана кʹеләка Иса бьн. Ча те кʹьфше, тьштед кӧ Иса шандийед хԝәрʹа готьбун, жь тьштед кӧ әԝи мәрьвед Щәлилерʹа готьбун, щӧдә бун. Гьлийед ԝийи ԝәʹде Шива Хӧдан тʹәне ве кʹома бьчʹук дькʹәвьн, ле гьлийед ԝи, йед кӧ әԝи мәрьвед Щәлилерʹа готьбун, һәр кәси дькʹәвьн.

11. Иса Щәлиледа чь гот, кӧ дьдә кʹьфше ԝәки әԝи һьнге бәʹса кʹомәкә бьчʹук нәдькьр?

¹¹ Гава Иса сала 32 Д.М.-да, ль Щәлиле бу, һʹәчʹи зәʹф мәрьвед кӧ гӧһ дьданә ԝи жь ԝи нан дьхԝәстьн. Ле Иса дина ԝан кʹьшандә сәр тьштәки дьн, чь кӧ жь нан фәрзтьр ә. Әԝи ԝанрʹа гот, кӧ әԝана ча дькарьн жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн. Ӧса жи әԝи гот, ԝәки кәсед кӧ дьмьрьн дькарьн рʹожа хьлазийе жь мьрьне бенә рʹакьрьне у һʹәта-һʹәтайе  бьжин. Ԝәʹде Шива Хӧдан әԝи тʹәне бәʹса һьнә кәсед бьжарти кьр, ле ль Щәлиле әԝи бәʹса кʹәрәмәкә ӧса кьр, йа кӧ һәр кәс дькарә бьстинә. Әԝи гот: «Әв нан бәдәна мьн ә, йа кӧ әзе бьдьм ԝәки дьнйа бьжи» (Йуһʹәнна 6:51).

12. Сәва кӧ мәрьв ве кʹәрәме бьстинә, дәрһәԛа кʹижани кӧ Иса готьбу, әԝ гәрәке чь бькә?

¹² Иса Щьһуйед ль Щәлилерʹа нәгот, ԝәки һәр кәсе кӧ бе буйине, ԝе бе кʹәрәмкьрьне. Тʹәне йед кӧ ‹ви нани бьхԝьн›, демәк йед кӧ баԝәрийа хԝә Иса тиньн, ԝе әве кʹәрәме бьстиньн. Иро гәләк мәрьв дьбежьн, ԝәки әԝана Иса баԝәр дькьн, у ԝи ча хьлазкʹаре хԝә һʹәсаб дькьн (Йуһʹәнна 6:29). Ле әв йәк бәс нинә. Рʹожед Исада жи гәләк мәрьва ԝи баԝәр дькьрьн, ле паше ԝана әԝ һиштьн у чун. Гәло чьрʹа?

13. Сәва кӧ кәсәк бь рʹасти бьбә шагьрте Иса, әԝ гәрәке чь бькә?

¹³ Гәләк мәрьв пәй Иса дьчун, чьмки әԝи хԝәстьнед ԝан дьанин сери. Ԝана дьхԝәст ԝәки Иса бь кʹәрәмәти ԝана ԛәнщ кә, бе пʹәрә хԝарьне бьдә ԝан у ԝана ль гора дьле ԝан һин кә. Ле сәва кӧ кәсәк бь рʹасти бьбә шагьрте ԝи, әв йәк бәс нинә. Нета һатьна Иса нә тʹәне әв бу, кӧ хԝәстьнед ԝан бинә сери. Әԝана гәрәке ‹бьчуна щәм ԝи›, демәк һʹәму гьлийед ԝи ԛәбул кьрана у гӧһдарийа ԝи бькьрана (Йуһʹәнна 5:40; 6:44).

14. Сәва кӧ әм жь бәдән у хуна Иса кʹаре бьстиньн, әм гәрәке чь бькьн?

¹⁴ Иса һин дькьр кӧ әԝе бәдән у хуна хԝә ԛӧрбан кә у ӧса рʹийа жийина һʹәта-һʹәтайе вәкә. Мәрьва гәрәке әв  рʹасти баԝәр кьрана (Йуһʹәнна 6:40). Сәва кӧ әм ль гора Йуһʹәнна 6:53 жь бәдән у хуна Иса Мәсиһ кʹаре бьстиньн, әм гәрәке баԝәрийа хԝә ԛӧрбана ԝи биньн. Бәле, һәр кәс дькарә жь ве ԛӧрбане кʹаре бьстинә (Әфәси 1:7).

15-16. Әм жь кʹьтеба Йуһʹәнна сәре 6 чь һин дьбьн?

¹⁵ Гьлийед жь кʹьтеба Йуһʹәнна сәре 6 бона мә у бона мәрьвед мәйә һʹәзкьри гәләк ԛимәт ьн. Жь ви сәри әм дьвиньн, кӧ Иса мәрьва һʹәз дькә. Гава әԝ ль Щәлиле бу, әԝи кәсед нәхԝәш ԛәнщ дькьрьн, мьзгинийа Пʹадшатийа Хԝәде бәла дькьр у бона һʹәԝщед мәрьвайә сәрәкә хәм дькьр (Луԛа 9:11; Йуһʹәнна 6:2, 11, 12). Йа һәрә фәрз, әԝи мәрьв һин дькьрьн, кӧ әԝ ә «нане жийине» (Йуһʹәнна 6:35, 48).

¹⁶ Кәсед кӧ Иса әԝ ча «пәзед дьн» нав дькьрьн, гәрәке жь нан у шәрава ль Шива Хӧдан нәхԝьн, йа кӧ һәр сал те дәрбазкьрьне (Йуһʹәнна 10:16). Әԝана баԝәрийа хԝә ԛимәта ԛӧрбана Иса тиньн, ләма жи жь бәдән у хуна ԝи кʹаре дьстиньн (Йуһʹәнна 6:53). Жь алийе дьнва жи, кәсед кӧ гәрәке нан у шәраве бьхԝьн, нишан дькьн кӧ әԝана кʹәтьнә пәймана тʹәзә, йа кӧ рʹе вәкьрийә, ԝәки әԝана Пʹадшатийа әʹзмана ԝар бьн. Ләма жи, фьрԛи тʹӧнә кӧ әм кәсед бьжарти нә, йан пәзед дьн ьн, әм гәрәке нета гьлийед жь кʹьтеба Йуһʹәнна сәре 6 рʹьнд фәʹм бькьн. Әв сәри нишани мә дькә, ԝәки сәва кӧ әм жийина һʹәта-һʹәтайе бьстиньн, әм гәрәке баԝәрийа хԝә ԛӧрбане биньн.