Нава сала 1990 һʹәта 2015, Дәԝләтед Йәкбуйида нава мәрьвед 50 салида у һе зедә, һәвԛәтандьн дӧ щара зедә буйә, ле нава мәрьвед 65 салида һʹәта се щара зедә буйә. Ле чьрʹа әԝ щурʹә һәвԛәтандьн ӧса бәлабуйи йә? Тӧ чь дькари бьки ԝәки зәԝаща хԝә жь ве йәке хԝәй ки?

Ве готареда

•  Жь бо кʹижан мәʹнийа жь һәв дьԛәтьн?

•  Тӧ чь дькари бьки

•  Пьрсед бона шеԝьркьрьне

•    Гәләк щар, мәрьвед әʹмьрда мәзьн жь һәв дьԛәтьн, чьмки пешийа ве йәке һеди-һеди һәләԛәтийа ортʹа ԝан сар дьбу. Нава салада, чьԛас дьчә һʹәԝаса һьнә жьн у мера сәр щурʹә-щурʹә тьшта жь һәв щӧдә дьбә, у ӧса те кʹьфше, те бежи һьндьк тьшт һәнә, чь кӧ һәрда хԝәш те, ԝәки тʹәвайи бькьн. Йан гава зарʹ щьһе дьбьн, жьн-мер дьбәкә ида бир дькьн кӧ жьнти-мерти чь йә, чьмки нава гәләк салада әԝана рола де-бавада бунә.

•    Ван дәһәсалийед пашԝәхтийеда мәрьвед кӧ експертед зәԝаще тенә һʹәсабе, готьнә ԝәки дина жьн йан мер гәрәке сәр һʹәԝщед ԝийә шәхси бә. Әԝана ширәте дьдьн ԝәки мер у жьн ԝан пьрса бьдьнә хԝә: «Гәло әз зәԝаща хԝәда бәхтәԝар ьм?», «Зәԝащ мьн дькә мәрьвәки гәләк баш?», «Гәло һәвалзәԝаще мьн ӧса дькә, ԝәки әз тʹәхмин кьм, кӧ һежайи һʹәзкьрьне мә?» У әԝана дьбежьн, кӧ һәрге щаба тә сәр ԝан пьрса «на» йә, һьнге ԝе йәке бькә, чь кӧ ԝе дьһа баш бә сәва тә, демәк жь һәвалзәԝаще хԝә бьԛәтә у жийина тʹәзә дәстпекә.

•    Мәрьв һәвԛәтандьне ида һʹәсаб накьн ча тьштәкә хьраб. Сосиоложистәк наве кʹижани Ерик Клиненберг ә ӧса дьбежә: «Бәре, һәрге кәсәки жь мер йан жьна хԝә ләзәт нәдита у бьхԝәста жь һәвалзәԝаще хԝә бьԛәтә, гәрәке мәʹнийед һежа бьанийа, кӧ сафикьрьна хԝә һәԛ дәрхьста. Ле иро ида щурʹәки дьн ә: Һәрге тӧ жь зәԝаща хԝә ләзәте навини, гәрәке мәʹнийед һежа бьвини, кӧ чьрʹа гәрәке зәԝащеда бьмини. Чьмки иро гәләк мәрьв һʹәсаб дькьн, ԝәки йа лапә фәрз әԝ ә, кӧ ӧса бьки, чаԝа ԝе бона тә дьһа баш бә». a

 Рʹаст ә чахе мәрьв жь һәв дьԛәтьн, әԝана жь һьнә проблема аза дьбьн, ле дәԝсе рʹасти проблемед тʹәзә тен. Мәсәлә, ль гора лекʹолинәке һатә кʹьфше, ԝәки «һәвԛәтандьн гәләк щар проблемед мәзьнә економикийева гьредайи, пешда тинә, илаһи бона жьна».

 Ле тьштәк һәйә кӧ гәрәке сәр бьфькьрьн. Кʹьтебәк ӧса дьбежә: «Һәрге тӧ жийина хԝә дьгӧһези, йәкә тӧ диса әԝ мәрьв и. Тә чь кьрийә ԝәки стила хәбәрдана хԝә бьгӧһези, кʹижан кӧ зәԝаща тәрʹа зьрар анийә? Тә чь кьрийә ԝәки ԝәʹде һәвнәфәʹмкьрьне хԝә рʹаст бьди кʹьфше?» b (Don’t Divorce)

•   Гӧһастьна ԛәбул кә. Тʹӧ һәләԛәти бе гӧһастьн наминә. Һәләԛәтийа тә тʹәви һәвалзәԝаще тә, дькарә бе гӧһастьне, чьмки зарʹед ԝә дькарьн щьһе бьн, йан жи ньһерʹандьна ԝә сәр щурʹә-щурʹә тьшта дькарә жь һәв щӧдә бә. Дәԝса кӧ һʹьзрәта рʹожед бәре би, бьфькьрә кӧ тӧ чь дькари бьки сәва кӧ тьштәки алийе башда бьгӧһези.

   Принсипа Кʹьтеба Пироз: «Нәпьрсә: ‹Чьма рʹожед бәре жь йед ньһа четьр бун?› Чьмки әв пьрс нә бь шәһрәзайи йә» (Ԝаиз 7:10, ИМ).

•   Тʹьме һәвалзәԝаще хԝәрʹа бьбә һәвале незик. Тӧ дькари ӧса бьки ԝәки тьштед кӧ һәвалзәԝаще тә хԝәш тен, тә жи хԝәш бен. Йан жи али ԝи бькә ԝәки чь кӧ тә хԝәш тен, ԝи жи хԝәш бен? Тӧ дькари тьштәки тʹәзә бьвини, чь кӧ һун тʹәвайи бькьн йан һин бьн, кӧ ԝә һәрда жи хԝәш бе? Нета тә гәрәке әԝ бә кӧ һун тʹәвайи ԝәʹдә дәрбаз кьн, у ԝәки һун һәрд жи тʹәхмин кьн, кӧ һун һәвалзәԝащ ьн, нә кӧ щинаред һәв ьн, йед кӧ отʹахәкеда дьжин.

   Принсипа Кʹьтеба Пироз: «Нәбә кӧ йәк кʹара хԝә бьгәрʹә, ле йа һәвале хԝә» (1 Корьнтʹи 10:24).

•   Һьндава һәвда ԛәдьр бьдьнә кʹьфше. Ԛәдьргьртьна ԝә бьра тʹәне жь бо ԝе йәке нибә, кӧ һун гәләк ԝәхт тʹәви һәв зәԝащеда ньн. Һәвалзәԝаще хԝәрʹа бь ԛәдьр хәбәр дә, у бьхәбьтә кӧ хԝә ӧса бьди кʹьфше, чаԝа кӧ тӧ ԝәʹде һәвнаскьрьне тʹәви ԝи йан ԝе буйи. Бежә «жь кʹәрәма хԝә» у «зәʹф рʹази мә». Һәр рʹож һәвалзәԝаще хԝәрʹа бьдә кʹьфше, ԝәки тӧ ԝи йан ԝе һʹәз дьки, у рʹазибуна хԝә жи бьдә кʹьфше бона тьштед кӧ һәвалзәԝаще тә бона тә дькә.

   Принсипа Кʹьтеба Пироз: «Һәврʹа ширьн у дьлшәԝат бьн» (Әфәси 4:32).

•   Ԝәʹде ԝәйә баш бькә бира хԝә. Албома хԝәйә дәʹԝате, йан жи шькьлед хԝәйә кӧ ԝә тʹәвайи ԝәʹдә дәрбаз кьрийә, тʹәвайи бьньһерʹьн. Әв йәк дькарә али тә бькә, ԝәки һʹәзкьрьне у ԛәдьр зәԝащеда хԝәй кьн.

   Принсипа Кʹьтеба Пироз: «Жь ԝә һәр кәс жи бьра жьна хԝә һʹьз бькә чаԝа хԝә у жьн жи ԛәдьре мере хԝә бьгьрә» (Әфәси 5:33, ДТʹ).