ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သံကွၢ်
တၢ်ကတိၤ “ပိာ်မုၣ်” ဖဲယၡါယၤ ၆၀:၁ န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲ ဘၣ်ဃးဒီး မနုၤလဲၣ် ဒီးပိာ်မုၣ်အံၤ အ “ဂဲၤဆၢထၢၣ်” ဒီး “ကပီၤထီၣ်” ဒ်လဲၣ်.
ယၡါယၤ ၆၀:၁ တဲဝဲလၢ “အိ ပိာ်မုၣ်ဧၢ, နတၢ်ကပီၤ ဟဲလံ အဃိ ဂဲၤဆၢထၢၣ် ကပီၤထီၣ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ အလၤကပီၤ ဆဲးကပီၤလီၤ လၢနလိၤလီၤ.” တၢ်ဂ့ၢ်အလီၢ်ခံမဲာ်ညါ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “ပိာ်မုၣ်” အံၤ လံာ်စီဆှံဒိလီၤဝဲ လၢအမ့ၢ် ဝ့ၢ်စံယိၣ် မ့တမ့ၢ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢအကဲဝဲ ကီၢ်ယူဒၤအဝ့ၢ်ခိၣ် လၢအခါဖဲန့ၣ်. a (ၡါ ၆၀:၁၄; ၆၂:၁, ၂) ဒီးဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ဒီတကလုာ်. အဃိ ဘၣ်ဃးဒီး ဝံယၡါယၤ အတၢ်ကတိၤအံၤ ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် တၢ်သံကွၢ်ခံဖျၢၣ် အတၢ်စံးဆၢ. တၢ, ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် “ဂဲၤဆၢထၢၣ်” ဒီးကပီၤထီၣ်က့ၤ လၢနီၢ်သးတခီဒ်လဲၣ် ဒီးလၢအခါဖဲလဲၣ်. ခံ, ဝံယၡါယၤ အတၢ်ကတိၤအံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ပစိၤခဲအံၤ ဒီးလၢခါဆူညါ စ့ၢ်ကီးဧါ.
ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် “ဂဲၤဆၢထၢၣ်” ဒီးကပီၤထီၣ်က့ၤ လၢနီၢ်သးတခီဒ်လဲၣ် ဒီးလၢအခါဖဲလဲၣ်. ဖဲပှၤက့ၤဖီၣ် ပှၤယူဒၤဖိလၢ ဘၤဘူၤလိၣ် အနံၣ် ၇၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ် အိၣ်လီၤပှီၢ်ဝဲ ဒီးတၢ်အိၣ်သး တဂ့ၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲမၤဒဲ ဒီးဖၢၡၢၣ် မၤနၢၤကွံာ် ဘၤဘူၤလိၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲး လၢဘၤဘူၤလိၣ် အဘီမုၢ်ပူၤန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကက့ၤကဒါလၢ အထံအကီၢ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စီဆှံ. (ဧ့ ၁:၁-၄) စးထီၣ်ဖဲ ချ.ခ.န ၅၃၇ န့ၣ် ပှၤသးတီလၢ အအိၣ်တ့ၢ်စှၤဂၤ လၢပှၤ ၁၂ ဒူၣ်အကျါန့ၣ် က့ၤကဒါလၢ အထံအကီၢ်. (ၡါ ၆၀:၄) အဝဲသ့ၣ် စးထီၣ် လုၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်, မၤဝဲ ဘူၣ်ပွဲတဖၣ် ဒီးတ့ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်. (ဧ့ ၃:၁-၄, ၇-၁၁; ၆:၁၆-၂၂) အဃိ ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ အလၤကပီၤ ဆဲးကပီၤလီၤဘၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢအအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အလၤကပီၤ ဆဲးကပီၤလီၤလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အလိၤ လၢအသီတဘျီကဒီးလံ. ဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်ကပီၤလၢ ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢ အတသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤဘၣ် အဂီၢ်.
သနာ်က့ ဝံယၡါယၤ အတၢ်စံးပာ်အံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ထဲတနီၤလီၤ. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အါတက့ၢ်န့ၣ် တဆဲးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ဘၣ်. (ဃ့ ၁၃:၂၇; မၤ ၁:၆-၈; ၂:၁၃, ၁၄; မး ၁၅:၇-၉) ဒီးလၢခံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တတူၢ်လိာ်စ့ၢ်ကီး မ့းၡံအၤ လၢအမ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်ဘၣ်. (မး ၂၇:၁, ၂) အဃိ ဖဲ ခ.န ၇၀ န့ၣ် ပှၤမၤဟးဂီၤကွံာ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးအတၢ်လုၢ်ဟံၣ် လၢအသီတဘျီ.
ယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒ်အံၤ. (ဒၤ ၉:၂၄-၂၇) အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တတိာ်ပာ်ဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်ဖဲ ယၡါယၤ အဆၢဒိၣ် ၆၀ န့ၣ် ကဘၣ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ် ကိးခါဒဲး ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် အစိၤဘၣ်.
ဝံယၡါယၤ အတၢ်ကတိၤအံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ပစိၤခဲအံၤ ဒီးလၢခါဆူညါ စ့ၢ်ကီးဧါ. ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ. ဘၣ်ဆၣ် အဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ပိာ်မုၣ်အဂၤတဂၤ လၢလံာ်စီဆှံ ဒိလီၤအီၤလၢ “ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢထး.” ဘၣ်ဃးဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲလၢ အ “မ့ၢ်ဝဲ ပမိၢ်.” (ကလၤ ၄:၂၆) ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢထးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ လၢမူခိၣ် လၢအအိၣ်ထဲ ပှၤနီၢ်သးဖိလၢ အသးတီ. ဒီးပိာ်မုၣ်အံၤ အဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲယ့ၣ်ၡူး ဒီးခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ ၁၄၄,၀၀၀ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကအိၣ်ဘၣ် လၢမူခိၣ် ဒ်စီၤပီလူးအသိး. ပှၤတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ဝဲ “ပှၤစီဆှံတကလုာ်” လၢအမ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤ အအံၣ်စရ့လး.”—၁ ပ့း ၂:၉; ကလၤ ၆:၁၆.
ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢထး “ဂဲၤဆၢထၢၣ်” ဒီး “ကပီၤထီၣ်” ဒ်လဲၣ်. အဂဲၤဆၢထၢၣ် ဒီးကပီၤထီၣ် ခီဖျိအဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢတဖၣ်. အဖိတဖၣ်အံၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်သးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်ဖဲ ယၡါယၤ အဆၢဒိၣ် ၆၀ ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကထိၣ်သတြီၤကွၢ်.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ် “ဂဲၤဆၢထၢၣ်” လဲၣ်. ဖဲတၢ်မၢဖိတဖၣ် သံဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ်တၢ်နာ် ရၤလီၤသး အါမးအဃိ ဖဲန့ၣ်အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် အိၣ်လၢ တၢ်ခံးကျါ လၢနီၢ်သးတခီ. (မး ၁၃:၃၇-၄၃) ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်န့ၣ် ဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်. ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအအိၣ်တ့ၢ်ဒံး စှၤဂၤအံၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ် ဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ် တုၤလီၤလၢ “တၢ်အစိၤလၢ အလီၢ်ခံကတၢၢ်” လၢအစးထီၣ်အသးဖဲ ၁၉၁၄. (မး ၁၃:၃၉, ၄၀) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ခံးကျါ လၢနီၢ်သးတခီ ဒီးကပီၤထီၣ်က့ၤ လၢနီၢ်သးတခီ ခီဖျိ အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် လၢတၢ်သးဆူၣ်အပူၤ. b လၢအနံၣ်တဖၣ်အနံၣ်န့ၣ် ပှၤကလုာ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီး ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ လၢအအိၣ်တ့ၢ်ဒံး စှၤဂၤ လၢအပၣ်ဃုာ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အအံၣ်စရ့လးအကျါ လၢအမ့ၢ် “စီၤပၤတဖၣ်” လၢယၡါယၤ ၆၀:၃ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ် လဲၤတၢ်လၢ တၢ်ကပီၤအံၤအပူၤ.—လီၣ် ၅:၉, ၁၀.
ခါဆူညါန့ၣ် ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ကကပီၤထီၣ် လၢနီၢ်သးတခီ အါန့ၢ်ခဲအံၤဒံး. အဝဲသ့ၣ် ကကပီၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် သံလၢဟီၣ်ခိၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်လၢ “ယရူၤၡလ့ၣ်အသီ” လၢအမ့ၢ် ခရံာ်အတလးမူးပိာ်မုၣ် လၢအကဲဝဲ ပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ လၢကကဲထီၣ် စီၤပၤတဖၣ် ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်ဒိၣ်တဖၣ်.—လီၣ် ၁၄:၁; ၂၁:၁, ၂, ၂၄; ၂၂:၃-၅.
ယရူၤၡလ့ၣ်အသီအံၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ဖဲ ယၡါယၤ ၆၀:၁ ဒီဒူၣ်ညါ. (ထိၣ်သတြီၤ ယၡါယၤ ၆၀:၁, ၃, ၅, ၁၁, ၁၉, ၂၀ ဒီး လီၣ်ဖျါ ၂၁:၂, ၉-၁၁, ၂၂-၂၆.) လၢညါ ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအစိၤန့ၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြး အဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်အသီ ဃုာ်ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်န့ၣ် ကပၢတၢ်လၢ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသီအပူၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယရူၤၡလ့ၣ်အသီ လၢအအိၣ်လၢ “ကစၢ်ယွၤအိၣ်တၢ်အလီၢ် လၢမူခိၣ်န့ၣ် [ဟဲလီၤဝဲ]” ဒ်လဲၣ်. အဟဲလီၤဝဲခီဖျိ အတၢ်မၤတဖၣ်လၢ ကကဲဘျုးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဂီၢ်အဃိ ပှၤကလုာ်တဖၣ် လၢအပျံၤ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် “ကလဲၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်အံၤအတၢ်ကပီၤ.” ဒီးခါဆူညါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်သံစ့ၢ်ကီး. (လီၣ် ၂၁:၃, ၄, ၂၄) လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ဒ်ဝံယၡါယၤ ဒီးဝံအဂၤတဖၣ် တဲပာ်စၢၤဝဲအသိး “တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်ခဲလၢာ် အဆၢကတီၢ်” ကဘၣ်ဝဲ. (မၤတၢ် ၃:၂၁) တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်ခဲလၢာ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် စးထီၣ်အသးဖဲ ခရံာ်ကဲထီၣ်စီၤပၤ ဒီးကကတၢၢ်ဝဲဖဲ အပၢတၢ် အနံၣ်တကထိ ဝံၤအလီၢ်ခံ.
a ဖဲ ယၡါယၤ ၆၀:၁ န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ တသူဝဲ တၢ်ကတိၤ “ဝ့ၢ်စံယိၣ်” မ့တမ့ၢ် “ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်” ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် သူဝဲလၢ “ပိာ်မုၣ်.” ခီဖျိလၢ ဧ့ၤဘြံၤ အတၢ်ကတိၤ လၢပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤလၢ “ဂဲၤဆၢထၢၣ်,” “ကပီၤထီၣ်” ဒီး “န” န့ၣ် အဘၣ်ထွဲဒီး ပိာ်မုၣ်အဃိ.
b ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စီဆှံ ဟဲအိၣ်ထီၣ်က့ၤဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် ယဃ့းစက့လး ၃၇:၁-၁၄ ဒီး လီၣ်ဖျါ ၁၁:၇-၁၂ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲ အဂ့ၢ်စ့ၢ်ကီး. ဝံယဃ့းစက့လး တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤခဲလၢာ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ခံးကျါ လၢနီၢ်သးတခီ ဖးယံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စီဆှံ ဟဲအိၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲ. မ့မ့ၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ဖဲ လီၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ် တဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ အကရူၢ် ဆံးဆံးဖိတကရူၢ် လၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်န့ၣ် ပှၤပၢနုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ တန့ၢ်ဘၣ်တတီၤဖိညါ. သနာ်က့ လၢခံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်က့ၤ နီၢ်သးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ. ဒီးဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးပာ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒ် “ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့.”—မး ၂၄:၄၅; ကွၢ် လံာ်လၢအမ့ၢ် Pure Worship of Jehovah—Restored At Last!, p. 118.
