က၄
ကစၢ်ယွၤအမံၤ လၢလံာ်စီဆှံ လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ် တကတြူၢ်အပူၤ
လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်မိၢ်ပှၢ် လွံၢ်ဖျၢၣ် (יהוה) အံၤမ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်ဒီး မံၤအံၤအိၣ်ဝဲအဘျီ ၇,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်လၢ လံာ်စီဆှံ လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ်အပူၤလီၤ. လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်မိၢ်ပှၢ်လွံၢ်ဖျၢၣ် လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ တထြၢ်ကြၢ်မတၣ် (Tetragrammaton) အံၤ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံတနီၤ ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤဝဲလၢ “ယဟိဝၤ” လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ မံၤအံၤ အိၣ်ဝဲအဘျီ အါန့ၢ်ဒံး မံၤလၢအဂၤတဖၣ် စၢၢ်တလၢၢ်လီၤ. ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံတဖၣ် ကွဲးလီၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ မံၤလၤသၣ်ကပီၤ ဒ်သိးဒီး “သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်,” “တၢ်ထီကတၢၢ်ကစၢ်” ဒီး “ကစၢ်” စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်သူဝဲ တထြၢ်ကြၢ်မတၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံဖိတဖၣ်လၢ ကသူအမံၤလီၤ. အဒိ, ကစၢ်ယွၤ အသးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ဝံယိၤအ့လးလၢ ကကွဲးဝဲလၢ “ပှၤလၢ အကိးထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအမံၤ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်ကတုၤလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလီၤ.” (ယိၤအ့လး ၂:၃၂) ဒီးကစၢ်ယွၤထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤတဂၤအသးလၢ ကကွဲးဝဲလၢ “မ်ပှၤကသ့ၣ်ညါလၢ နမံၤမ့ၢ် ယဟိဝၤ ဒီးပှၤလၢ အထီကတၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ အဖီခိၣ်န့ၣ် အိၣ်ထဲနၤတဂၤလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈) ထဲလၢ လံာ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ အပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤအိၣ်ဝဲအဘျီ ၇၀၀ ဘျဲၣ်ညါ. ဒီးလံာ်စံးထီၣ်ပတြၢၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲထါတဖၣ်လၢ ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် သးဝံၣ်ဝဲဒီးရူးဝဲလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် လၢတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ အါဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤအမံၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်အံၤ သူဝဲ ကစၢ်ယွၤအမံၤ “ယဟိဝၤ” လဲၣ်. ဒီးကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.
လၢတၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ အါဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤအမံၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်လဲၣ်. လၢတၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအဃိလီၤ. အဒိ, ပှၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် ပှၤတလိၣ်ကိးထီၣ်အီၤလၢ အမံၤလီၤလီၤဆီဆီတဖျၢၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် ပှၤယူဒၤဖိအလုၢ်အလၢ်လၢ တဘၣ်ကိးထီၣ်ကစၢ်ယွၤ အမံၤဘၣ် ဒိၣ်စိလၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် ပျံၤဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ကိးထီၣ်ကစၢ်ယွၤအမံၤန့ၣ် ကမၤစှၤလီၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၤသၣ်ကပီၤလီၤ. ဒီးပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ ပှၤဖးသီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပှၤတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်အဃိ ပမ့ၢ်သူထဲဒၣ် အမံၤလၤ
သၣ်ကပီၤ ဒ်သိးဒီး “ကစၢ်” မ့တမ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤ” န့ၣ်ဂ့ၤဒိၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတၢ်ထံၣ်သၢခါအံၤ တကြၢးတဘၣ်ဘၣ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢလာ်တဖၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ.-
ပှၤလၢအတဲလၢ ပှၤတလိၣ်ကိးထီၣ် သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်ယွၤလၢ အမံၤလီၤလီၤဆီဆီတဖျၢၣ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်ကပာ်ကွံာ် တၢ်အုၣ်အသး လၢအမ့ၢ် တၢ်ကွဲးကူက့ၤလံာ်စီဆှံလၢပျၢၤ လၢအအိၣ်ဒီး ကစၢ်ယွၤအမံၤလီၤ. တၢ်ကွဲးကူက့ၤလံာ်စီဆှံတနီၤန့ၣ် ပှၤကွဲးတ့ၢ်အီၤ တချုးလၢယ့ၣ်ၡူးအစိၤဒံးဘၣ်လံ. ဒ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အခီၣ်ထံးအသိး ကစၢ်ယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံဖိတဖၣ်လၢ ကကွဲးထၢနုာ် အမံၤလၢလံာ်စီဆှံပူၤ အဘျီ ၇,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်လီၤ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကသ့ၣ်ညါအမံၤဒီး သူအမံၤလီၤ.
-
ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ အထုးထီၣ်ကွံာ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ ခီဖျိ အမၤထွဲပှၤယူဒၤဖိ အလုၢ်အလၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် အဝဲသ့ၣ်တတူၢ်လိာ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တခါအံၤဘၣ်. ယူဒၤ အပှၤကွဲးလံာ်ဖိတနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တကိးထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤဘၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်တထုးထီၣ်ကွံာ် ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ လံာ်စီဆှံလၢ အဝဲသ့ၣ်ကွဲးကူဝဲတဖၣ် အပူၤဘၣ်. အဒိ, ပှၤထံၣ်န့ၢ် လံာ်ထူလၢပျၢၤတဖၣ်လၢ တၢ်လီၢ် ခူ(မ်)ရ့း (Qumran) လၢအအိၣ်ဘူးဒီး ပီၣ်လဲၣ်အံသၣ် ဒီးကစၢ်ယွၤအမံၤအိၣ်ဝဲလၢ လံာ်ထူလၢပျၢၤတဖၣ်အံၤအပူၤ အါတီၤလီၤ. ပှၤကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံတနီၤ သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်ကွဲးအသးလၢ အခီၣ်ထံးတဖၣ်အပူၤ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ထုးထီၣ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးကွဲးက့ၤဝဲလၢ “ကစၢ်” (LORD) လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံတဖၣ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤ အိၣ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤ အဘျီလၢ အကထိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ထုးထီၣ်ကွံာ် ကစၢ်ယွၤအမံၤလဲၣ်. မတဂၤ ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်အခွဲးလၢ ကမၤဝဲဒ်အံၤလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် ဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢလီၤ.
-
ပှၤတနီၤတဲဝဲလၢ ပှၤဖးသီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်အဃိ ပတကြၢးသူအီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးအမံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သူဝဲထီဘိလီၤ. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ ဒီးခရံာ်ဖိလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကိးဝဲယ့ၣ်ၡူးအမံၤန့ၣ် အသီၣ်လီၤဆီလိာ်သးလီၤ. ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကကိးသီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအမံၤလၢ ယဲၡဝၤ လီၤ. ဒီးမံၤလၤသၣ်ကပီၤလၢအမ့ၢ် “ခရံာ်” န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကကိးဝဲလၢ မၤၡံအး မ့တမ့ၢ် “မ့းၡံအၤ” လီၤ. မ့မ့ၢ် ခရံာ်ဖိလၢ အတဲကြံးကျိာ်တဖၣ်န့ၣ် ကကိးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢ အံၤအံစူး ခရံာ်စထီး ဒီးခရံာ်ဖိလၢ အတဲလးတ့ၣ်ကျိာ်တဖၣ်န့ၣ် ကကိးသီၣ်ဝဲလၢ အံၤအ့စူး ခရံာ်စတူး လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲသးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤသးလၢ ကကွဲးဝဲ လံာ်စီဆှံအခါ အဝဲသ့ၣ် ကွဲးလီၤဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအမံၤ ဒ်ပှၤတဲယ့ၣ်ၡူးအမံၤလၢ ကြံးကျိာ်အသိးလီၤ. အဃိ ခရံာ်ဖိလၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် သူဝဲမံၤအံၤလၢကြံးကျိာ် ဒ်ပှၤအါတက့ၢ် တဲသီၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ ကမံးတံာ် ထံၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤန့ၣ် ပှၤကိးသီၣ်အီၤလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်လၢပျၢၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်သူအမံၤ “ယဟိဝၤ” န့ၣ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလီၤ.
יהוה) န့ၣ်လၢကီၤလၤဝါကျိာ် ပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ YHWH လီၤ. ဒ်ပှၤကွဲးလံာ်လၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်လၢပျၢၤအသိးန့ၣ် တထြၢ်ကြၢ်မတၣ် တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်တဖၣ် (vowels) တပၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိလၢပျၢၤတဖၣ် သ့ၣ်ညါပာ်စၢၤဝဲ တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်တဖၣ်အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖးလံာ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ဖးသီၣ်ဝဲဘၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤလၢအကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်အံၤ ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ “ယဟိဝၤ” လဲၣ်. လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်မိၢ်ပှၢ် လွံၢ်ဖျၢၣ် လၢအမ့ၢ် တထြၢ်ကြၢ်မတၣ် (ဖဲပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်တကတြူၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အနံၣ်တကထိဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ပှၤယူဒၤဖိအပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ပနီၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤပှၤဖးလံာ်ဖိလၢ အဝဲသ့ၣ် ကသူဝဲတၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်လၢ ကဖးဧ့ၤဘြံၤကျိာ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤယူဒၤဖိအါဂၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဒုၣ်တၢ်ထုလၢ ပှၤတကြၢးကိးသီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအမံၤဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ်ကိးက့ၤအီၤလၢ အမံၤလၤသၣ်ကပီၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးဖဲပှၤကွဲးကူဝဲ တထြၢ်ကြၢ်မတၣ် အခါ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်ဝဲ လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်မိၢ်ပှၢ်လွံၢ်ဖျၢၣ်အံၤဃုာ်ဒီး တၢ်သီၣ်မိၢ်ပှၢ်တဖၣ်လၢ ပှၤသူဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၤသၣ်ကပီၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဃိ ပှၤဖးသီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဖးသီၣ်ဝဲလၢ “ယၤဝ့” ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အတၢ်ထံၣ်တဒ်သိးဘၣ်. လၢပီၣ်လဲၣ်အံသၣ် အလံာ်ထူတဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးလံာ် ၃ မိၤၡ့ တတီၤလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤလၢကြံးကျိာ် ဒီးဖဲန့ၣ် ပှၤကွဲးထီၣ်ခိ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ lao လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကြံးအပှၤကွဲးလံာ်ဖိလၢပျၢၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဖးသီၣ်ဝဲလၢ ယၤအဲ, ယၤဘဲ, မ့တမ့ၢ် ယၤအူဝဲလီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပတလိၣ် ဆိကမိၣ်လၢ ပတၢ်ထံၣ်ဘၣ်တခီတၢၤဘၣ်. ပမ့ၢ်တဲလိၤလိၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ် ကိးသီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်ဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၁၃:၄; ၂ မိၤၡ့ ၃:၁၅) ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲကစၢ်ယွၤတဲတၢ်ဒီး အခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ်အခါ အသူအမံၤတလီၢ်လီၢ်လီၤ. ဒီးအခ့အပှၤတဖၣ်န့ၣ် ကိးဝဲကစၢ်ယွၤလၢအမံၤ ဒီးသူဝဲအမံၤ ဖဲအဝဲသ့ၣ် တဲသကိးတၢ်ဒီးပှၤဂၤအခါလီၤ.—၂ မိၤၡ့ ၆:၂; ၁ စီၤပၤ ၈:၂၃; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၉:၉.
မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံတဘ့ၣ်အံၤ သူဝဲမံၤလၢအမ့ၢ် “ယဟိဝၤ” လဲၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအမံၤန့ၣ် ပှၤသူတ့ၢ်အီၤလၢ ကညီကျိာ် ဖးယံာ်လံအဃိလီၤ.
ကျိာ်တကျိာ်ဒီးတကျိာ်န့ၣ် ပှၤကိးသီၣ်ကစၢ်ယွၤအမံၤ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး ပှၤကိးသီၣ်ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ကျိာ်အါကျိာ်န့ၣ် တဒ်သိးဒီး လၢညါလၢၤဘၣ်. အဒိ, ဖဲ ၁၅၃၀ နံၣ်န့ၣ် ဝ့လံၤယၢၤ(မ်) တ့ၣ်တ့ (William Tyndale) ကွဲးကျိာ်ထံဝဲ လံာ်တၢမိၤၡ့ တုၤလၢ လံာ်ယဲၢ်မိၤၡ့လၢ ကီၤလၤဝါကျိာ် ဒီးဖဲန့ၣ်အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ကီၤလၤဝါလံာ်စီဆှံ အဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ “Iehouah” လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ ကီၤလၤဝါကျိာ်လၢ “Jehovah” ဒီးမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ အါတက့ၢ်ပှၤကိးဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ.
လၢကညီစှီၤကျိာ်န့ၣ် ပှၤသူကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤ ဖးယံာ်လံ. အဒိ, ကညီစှီၤလံာ်စီဆှံလၢ သရၣ်မ့ၤစံၣ် ကွဲးကျိာ်ထံဝဲ ဖဲ ၁၈၅၃ နံၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤ အိၣ်ဝဲလွံၢ်ဘျီလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကညီမိၢ်ထံးလံာ်စီဆှံလၢ သရၣ်ဘရ့ၣ်တၣ် ကွဲးကျိာ်ထံဝဲန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအမံၤ “ယဟိဝၩ” အိၣ်ဝဲအဘျီလၢ အကထိအဃိ လီၤဂာ်လိာ်အသးဒီး တၢ်ကွဲးအသးလၢ အခီၣ်ထံးလီၤ.
ကစၢ်ယွၤအမံၤ ယဟိဝၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်န့ၣ် မံၤလၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤအံၤ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ ဟဲလၢ ဝီၢ် (verb) လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ
“ကဲထီၣ်” လီၤ. အဃိ ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ ကမံးတံာ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤအခီပညီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “အဝဲဒုးကဲထီၣ်တၢ်” လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် အတၢ်ထံၣ်လီၤဆီလိာ်သးအဃိ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤအမံၤ အခီပညီန့ၣ် ပဆိကမိၣ်လၢ ပတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲတခီတၢၤ တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မံၤအံၤအခီပညီန့ၣ် ကြၢးဝဲဒီး ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်လၢအဝဲမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ် ဒီးကစၢ်လၢအမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ်အဃိလီၤ. လၢညါ ကစၢ်ယွၤဒုးကဲထီၣ် မူခိၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, ပှၤကညီ ဒီးမူခိၣ်ကလူးတဖၣ် တကးဒံးဘၣ် တုၤခဲအံၤ အဝဲဆဲးမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ် ဒ်အတၢ်ဘၣ်သး အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ.
မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအမံၤ အခီပညီ တဘၣ်ဃးထဲဒၣ် ဝီၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီး အမံၤ ဖဲ ၂ မိၤၡ့ ၃:၁၄ လၢအတဲဝဲ “ယကကဲထီၣ် တၢ်လၢယအဲၣ်ဒိး ကဲထီၣ်” ဘၣ်. တၢ်ကတိၤတထံၣ်အံၤန့ၣ် တပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအမံၤ အခီပညီ ခဲလၢာ်ခဲဆ့ဒံးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် တၢ်ကတိၤတထံၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လၢတၢ်အိၣ်သး တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤအပူၤ ဒ်သိးကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် အဝဲကကဲထီၣ်တၢ်လၢ အကဘၣ်ကဲထီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤအမံၤ အခီပညီ တဘၣ်ဃးထဲဒၣ် တၢ်လၢကစၢ်ယွၤအနီၢ်ကစၢ် ကကဲထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဘၣ်. မံၤအံၤပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ဒ်သိးကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ် ကလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် အကဒုးကဲထီၣ်အတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ် ဒ်အအဲၣ်ဒိး ဒုးကဲထီၣ်ဝဲအသိးလီၤ.