1. Aweyi Yave kemonanga mu kuma kia selo yandi?

 ADIEYI obenze Yave kemonanga vava ketalanga e selo yandi ova ntoto? Ntangwa zawonso Yave ozayanga wo vava tukalanga mu kiese ye vava tukalanga mu mpasi. (Nku. 37:18) Vava kemonanga vo tuvanganga mawonso tulenda muna kunsadila kanele vo tunuananga ye mambu mekututwasilanga lukendalalu, otoma yangalalanga! Vana ntandu, una ye luzolo lwa kutusadisa ye kutufiaulwisa.

2. Adieyi Yave kevanganga mu kuma kia wantu ana babudika e ntima? Aweyi tulenda vuila e nluta mia lusadisu lwandi?

² E sono kia Nkunga 147:3 kivovanga vo Yave owukanga e mputa za wantu ana babudika e ntima. Muna Nkunga wau, Yave oyikilwanga nze nkwa luzolo lwambote ona otoma lunga-lunganga muntu ankaka ona wabudika o ntima mu kuma kia lukendalalu lwasaka. Adieyi tufwete vanga muna vua e nluta mia lusadisu lwa Yave? Yindula e nona eki: O muntu una ye mputa muna vua e nluta mia lusadisu lwa dotolo kafwete landa tuludiku twa dotolo. Diau dimosi mpe, tufwete landanga luludiku lwa Yave kimana twawukwa e mputa zeto za ntima. Mu longi diadi, tumona mana Yave kevovanga muna Bibila mu kuma kia wantu ana babudika e ntima. Tumona mpe una tulenda landila malongi mana Yave kekutuvananga kuna zola kwawonso.

OYETO MFUNU KIKILU TWINA KUNA KWA YAVE

3. Ekuma akaka bekuyimwenanga vo ke bena mfunu ko?

³ Mu nza yakondwa o zola tuzingilanga. O wantu ke bezolananga ko. Wantu ayingi bevanganga akaka e mbi yo kubafila mu kuyimwena vo ke bena mfunu ko. Mpangi mosi ankento una ye nkumbu Helen, a  wavova vo: “Muna nzo ina yasansukila ke twasonganga zola ko kwa muntu yo nkwandi. O papa nkwa nsoki kakala, ntangwa zawonso watuvovesanga vo ke tuna mfunu ko.” Nze Helen dilenda kala vo ngeye mpe mpasi wamweswa, nkumbu miayingi vezwa wavezwanga ye wayindulanga vo ke vakala muntu ko wazolanga. Avo i diadi diabwila, dilenda kala diampasi kwa ngeye mu kwikila vo vena yo muntu otokanenanga e wete diaku.

4. Landila Nkunga 34:18, Yave nkia lusikidisu kekutuvananga?

⁴ Kana nkutu vo wamweswa kala e mpasi kwa akaka yo vezwa, kala ye ziku vo Yave okuzolanga ye mfunu kekuvuanga. Yave “ofinamene awana bawudika e ntima.” (Tanga Nkunga 34:18.) Avo ‘lukendalalu’ o kalanga lwau, sungamena wo vo Yave diambu diambote kamona muna ntim’aku ye watunta kwa yandi. (Yoa. 6:44) Ntangwa zawonso Yave wakubama kekalanga muna kusadisa, kadi kuna kwa yandi mfunu kikilu wina.

5. Adieyi tulenda longoka muna mpila o Yesu kakadilanga ye awana bavezwanga kwa akaka?

⁵ Muna toma bakula e ngindu za Yave tufwete longoka e mbandu a Yesu. Vava kakala ova ntoto, Yesu watoma sianga e sungididi kwa awana bavezwanga kwa akaka yo lembi songwa o zola. (Mat. 9:9-12) Kasikil’owu, vava nkento mosi ona wayelanga kimbevo kiampasi kasimba o mvuatu andi ye vuvu kia sia vo osasuka, Yesu wamfiaulwisa yo kunsanisina muna lukwikilu kasonga. (Maku 5:25-34) Kieleka, wau vo Yesu watanginina kiwuntu kia Yave mu mpila yalunga, olenda kala ye ziku vo Yave okadila yaku wauna Yesu kakadila yo nkento ndiona. (Yoa. 14:9) Yave oyangalelanga fu yaku yambote, kumosi yo lukwikilu lwaku yo zola okunsonganga.

6. Adieyi o muntu kalenda vanga avo okuyimwenanga vo kena mfunu ko?

⁶ Adieyi olenda vanga avo kukwikilanga ko vo mfunu kikilu wina kuna kwa Yave? Tanga e sono  ya Bibila isonganga vo Yave mfunu kikilu kekuvuanga yo vaula e ntangwa muna toma badika e sono yayi. b (Nku. 94:19) Avo kulendele lungisa e kani diaku ko yovo wakendalala wau vo kulendanga vanga mayingi ko nze wantu ankaka, kuyindula mambu maviokele e tezo ko. Yeto tuyindulanga mambu maviokele tezo, kansi ke Yave ko. Edi kaka kazolele vo twavanga mana tulenda. (Nku. 103:13, 14) Avo diambu diambi wavangwa kwa muntu, nze wandwa, kendelekwa yovo lekwa mu kingolo, kuyitumbi ko. Kieleka, kwafwana vangwa diambu dia mpila yayi ko. Kuna kwa Yave, o muntu ona wavanga e mbi yandi i nkwa kuma, kansi ke ngeye ko. (1 Pet. 3:12) Sandra ona wawandwanga vava kakala kindende, wavova vo: “Ntangwa zawonso isambanga kwa Yave kimana kansadisa ya kibadikila muna mpila ina yandi kekumbandikilanga.”

7. O mambu mana twawanana mau muna zingu, aweyi malenda kutusadisila muna salu kieto kwa Yave?

⁷ Kukadinge ye lukatikisu ko vo Yave olenda kusadila muna sadisa akaka. Yave wasonga o luzitu vava kavana e lau dia sala yandi kumosi muna salu kia samuna e nsangu zambote. (1 Kor. 3:9) O mambu mana wawanana mau muna zingu, malenda kusadisa muna kuyisianga va fulu kia akaka yo toma bakula una bemonanga awana bena mu mpasi. Muna kuma kiaki, o ngeye olenda vanga mayingi muna kubasadisa. Mpangi Helen ona oyikilu kala, watambula lusadisu lwa Yave ye lwa ampangi, owau yandi mpe olendanga sadisa akaka. Wavova vo: “Yamonanga vo kiakala kwame mfunu ko, kansi muna lusadisu lwa Yave, owau ikuyimwenanga vo mfunu kikilu ngina. O wantu ankaka bekunzolanga.” O mpangi Helen owau osalanga se mviti a nzila ye kiese kiawonso.

TAMBULWILA LULOLOKO LWA YAVE

8. Adieyi o Yave kekutusikidisanga muna Yesaya 1:18?

⁸ Akaka muna selo ya Yave bakinu yo lukendalalu yo ntelamw’a moyo mu kuma kia masumu mana bavola muna mvu miavioka vitila bavubwa yovo kuna nim’a luvubu. Kansi, diambote mu sungamenanga vo Yave muna kuma kia zola kwandi muna yeto wavana kimenga kia lukûlu. Yave ozolele vo twatambulwila o lukau lwalu. Okutuvovesanga vo avo ‘tusingikidi o mambu’ c yo yandi, okutuloloka emvimba. (Tanga Yesaya 1:18.) Ekwe nzola yampwena o Yave kekutusonganga wau vo ovilakananga masumu twavola mu mvu miavioka! Vana ntandu, okutuvovesanga mpe vo ke singa vilakana ko mambu mambote mana tuvanganga.—Nku. 103:9, 12; Ayib. 6:10.

9. Nki kilenda kutusadisa muna lembi sianga e sungididi muna vilwa twavanga mu mvu miavioka?

⁹ Avo wakinu yo lukendalalu mu kuma kia mambu wavanga muna mvu miavioka, vanga mana olenda muna sia e sungididi mu mana ovanganga owau ye mana ovanga kuna sentu. Badika e mbandu a Paulu wa ntumwa. Wabangikanga Akristu mu mpila isundidi o bi. Kalukatikisu ko vo wayibanzanga mu kuma kia dina kavanga. Kansi, wazaya wo vo Yave wanloloka kala. (1 Tim. 1:12-15) Nga wakwamanana yindula masumu mana kavola mu mvu miavioka? Ve. Kakwamanana mpe yindula ko mawonso kavanga vava kakala Mfarisi ona watoma zitiswanga. (Fili. 3:4-8, 13-15) Kansi vana fulu kia kwamanana yindula mambu mama, Paulu wakivana emvimba muna salu kia samuna e nsangu zambote yo tala kuna ntwala. Nze Paulu, kulendi soba mana wavanga ko muna mvu miavioka, kansi olenda vana nkembo kwa Yave muna mana ovanganga owau yo tala kuna ntwala yo yindula e nsilu mina Yave katusila.

10. Adieyi tulenda vanga kele vo mambu twavanga makendeleka akaka?

¹⁰ Nanga okendalalanga mu kuma kia mambu wavanga muna mvu miavioka mana makendeleka akaka. Nkia diambu dilenda kusadisa? Vanga mawonso olenda muna singika o mambu, ubalomba  ndoloki yo songa vo wakendalala muna mana wavanga. (2 Kor. 7:11) Vana ntandu, lomba kwa Yave kasadisa wantu ana bamona mpasi mu kuma kia mavangu maku. Kalukatikisu ko vo, Yave okusadisa kumosi ye awana wakendeleka kimana nuakwamanana zindalala yo kala ye luvuvamu lwa ntima.

11. Adieyi tulenda longoka muna nona kia Yona wa ngunza? (Tala mpe fwaniswa.)

¹¹ Longoka diambu muna bi wavanga yo yambula vo Yave kasadila mu mpila ina kazolele. Tala dina diabwila Yona wa ngunza. Vana fulu kia kwenda kuna Ninive kuna Yave kantuma, Yona wayenda ku fulu kiankaka. Yave watumba Yona ye Yona walongoka diambu muna vilwa wandi. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yave kabembola Yona ko. Wamvana diaka e lau dia kwenda kuna Ninive ye mu nkumbu wau, Yona walemvoka vana vau. Dialudi vo Yona wakendalala mu kuma kia vilwa kavanga, kansi kayambula ko vo ediadi diansima mu tambulwila e salu kina Yave kamvana.—Yona 3:1-3.

YAVE OSADILANGA MWAND’ANDI AVELELA MUNA KUTUFIAULWISA

12. Aweyi Yave kekutuvaninanga luvuvamu vava tunuananga ye diambu diampasi yovo vava tufwilwanga? (Filipi 4:6, 7)

¹² Vava tubwilwanga diambu diampasi yovo fwilwa muntu tutoma zolanga, Yave osadilanga mwand’andi avelela muna kutufiaulwisa. Tala dina diabwila mpangi Ron yo Carol. Diankenda kikilu vo mwan’au ayakala wakivonda. Bavova vo: “Twateka bwila kala mambu mampasi, kansi ediadi diasunda e mpasi. Nkumbu miayingi ke twalekanga ko muna fuku, twasambanga kwa Yave. Muna diadi, twavua luvuvamu luyikwanga muna Filipi 4:6, 7.” (Tanga.) Avo diambu onuananga diau edi diakosomona ntim’aku, samba kwa Yave muna kunzayisa mawonso mana oyindulanga. Vanga wo muna kolo kina ozolele ye ntangwa ina ivuilu o mfunu. (Nku. 86:3; 88:1) Lomba mwand’avelela nkumbu miayingi. Kala ye vuvu vo Yave ke singa bembola sambu yaku ko.—Luka 11:9-13.

13. Aweyi o mwand’avelela ulenda kutusadisila mu kwamanana sambila Yave ye kwikizi? (Efeso 3:16)

¹³ Nga vena ye diambu diampasi dikuyoyesanga yo mona vo kulenda diaka vanga diambu ko? Avo i wau, mwand’avelela ukuvana ngolo kimana wakwamanana sambila Yave ye kwikizi. (Tanga Efeso 3:16.) Tala dina diabwila mpangi mosi ankento una ye nkumbu Flora. Wasalanga se misionario kumosi yo nkaz’andi. I bosi, o yakala diandi watá zumba, longo lwau lwafwa. Mpangi Flora wavova vo: “O ntim’ame wakosomoka emvimba mu kuma kia dina kavanga, kialendanga diaka yindula konso diambu ko. Yalombanga kwa Yave kampana mwand’andi avelela kimana yalembi vutuka manima. Yave wampana mawonso yavuanga o mfunu muna vanguluka yo zizidila diambu diadi diamonekanga kuna lubantiku vo kilenda dio zizidila ko.” Mpangi Flora wamona vo Yave wansadisa muna kumbundanga e vuvu yo kala ye vuvu vo Yave okwamanana kunsadisa muna konso diambu diampasi. Kuna mfoko wavova vo: “E mvovo mia Nkunga 119:32 misonganga una Yave kansadisila: ‘Landa ilanda e nzil’a nkanikinu miaku ye tima diawonso, kadi okubikidi mio e fulu mu ntim’ame.’”

14. Adieyi tulenda vanga muna tambula mwand’avelela Nzambi?

¹⁴ Avo olombele mwand’avelela muna sambu, adieyi olenda vanga muna zingila e ngwizani ye sambu yaku? Ukivana emvimba muna salu ilenda kusadisa mu tambula mwand’avelela, nze kwenda lungana muna tukutakanu ye sala e salu kia umbangi. Tanganga e Bibila lumbu yawonso muna zadisa ntim’aku ye ngindu za Yave. (Fili. 4:8, 9) Ekolo otanganga e Bibila, sia e sungididi muna wantu beyikwanga muna Bibila ana bawanana ye mambu mampasi ye toma yindula una Yave kabasadisila muna zindalala. Mpangi Sandra ona wawanana ye mambu mampasi muna zingu wavova vo: “O lusansu lwa Yosefe lwatoma simba ntim’ame. Wazizidila mpasi zayingi ye kondwa kwa unsongi. Kansi kayambula ko vo ediadi diayoyesa kikundi kiandi yo Yave.”—Tuku 39:21-23.

 YAVE OSADILANGA AMPANGI MUNA KUTUFIAULWISA

15. Aki nani balenda kutufiaulwisa? Aweyi balenda kutusadisila? (Tala mpe foto.)

¹⁵ Vava tukalanga mu mpasi, mpangi zeto balenda kala nze “nto a lufiaulwisu.” (Kol. 4:11) Mpangi zeto i mosi muna mpila Yave kesadilanga muna kutusonga o zola. Bekutufiaulwisanga muna toma kutuwunikina yo bakula una tumonanga. Ezak’e ntangwa kana nkutu ke bavovele diambu ko bekutusadisanga muna kala yeto entwadi. Balenda kutusonga e sono ya Bibila yovo samba yeto entwadi. d (Roma 15:4) Ezak’e ntangwa, mpangi zeto balenda kutusadisa muna kutusungamesa una Yave kebadikilanga konso diambu tuwanananga diau. Muna mpila yayi, tulenda vuvika ngindu zeto yo zindalala. Ezak’e ntangwa, vava tukalanga mu lukendalalu i ntangwa o nkundi kekututwasilanga madia mana kalambidi mu kuma kieto.

16. Adieyi tulenda vanga kimana akaka batusadisa?

¹⁶ Akaka muna lenda kutusadisa, bafwete zaya mambu tunuananga mau. Mpangi zeto betoma kutuzolanga ye bena ye luzolo lwa kutusadisa. (Nga. 17:17) Kansi, nanga ke bazeye ko una tumonanga ye mana tuvuidi o mfunu. (Nga. 14:10) Avo lukendalalu onuananga lwau, zayisa mana omonanga kwa nkundi ambote una vo Nkristu azikuka. Unzayisa dina kalenda vanga muna kusadisa. Nanga olenda sola nkuluntu mosi yovo awole ana omonanga vo ke diampasi ko mu mokena yau. Kuna kwa mpangi zamakento, nanga balenda  mona vo diambote mu mokena yo mpangi ankaka ankento azikuka.

17. Nkia diambu dilenda kutukakidila mu tambula lusadisu lwa ampangi? Aweyi tulenda sundila e nkaku wau?

¹⁷ Kuviokesa ntangwa yayingi ko vana fulu kia ngeye mosi kaka. Muna kuma kia lukendalalu lweto, ezak’e ntangwa tulenda mona vo diambote mu kala va fulu kia yeto kaka. Dialudi vo, ezak’e ntangwa mpangi zeto ke bekutubakula ko yovo balenda vova diambu dilenda wokesa ntantu zeto. (Yak. 3:2) Kansi, kuyambula ko vo ediadi diafila mu vavuka ampangi. Yave olenda kubasadila muna kukasakesa. Nkuluntu mosi una ye nkumbu Gavin, onuananga ye lukendalalu lwasaka. Wavova vo: “Nkumbu miayingi okala kumosi ye akundi i diambu diansuka ivavanga.” Kana una vo i wau, mpangi Gavin ovanganga e ngolo mu kala kumosi ye ampangi. Ntangwa zawonso kevanganga wo ovuanga lufiaulwisu. Mpangi mosi ankento una ye nkumbu Amy wavova vo: “Mu kuma kia mambu mambwila kala, diampasi dikalanga muna bunda e vuvu kwa wantu. Kansi mu vanga ngina e ngolo muna zola yo bunda mpangi zame e vuvu nze una Yave kevanganga. Nzeye wo vo ediadi diyangidikanga Yave yo mono kibeni.”

E NSILU MIA YAVE MU KUMA KIA KUSENTU MIKUTUFIAULWISANGA

18. Nkia mambu tulenda vingila kuna sentu? Nkia diambu tulenda vanga owau?

¹⁸ Tulenda kala ye vuvu kiasikila mu kuma kia kusentu, kadi tuzeye wo vo ke kolo ko Yave okutusasula emvimba muna konso mpasi tunuananga zau, diakala muna nitu yovo muna ngindu. (Lus. 21:3, 4) Muna kolo kiakina, mambu mawonso mekutumwesanga e mpasi “ke mesungamenua diaka ko, ngatu kwiza diaka muna ntima.” (Yes. 65:17) Nze una tulongokele mu longi diadi, Yave ‘osasulanga e mputa zeto’ kana nkutu owau. Muna kuma kiaki, vanganga e ngolo muna vua e nluta muna mawonso Yave kevanganga muna kufiaulwisa yo kusadisa. Kala ye ziku vo Yave ‘mfunu kekuvuanga.’—1 Pet. 5:7.