ASATULUDI basolola ulolo wa bilikisi zayokwa muna mbanz’a Babele ya nkulu ezi zasadilwanga muna tunga e mbanza. O Robert Koldewey wa nsatuludi wavova vo, e bilikisi zazi zavangilwanga muna fûlu “zakala kuna mbazi a mbanza, kadi nteke ambote yakala ko, e salanganu mpe yayokela . . . yayingi yakala.”

O lusansu mpe lusonganga vo e mfumu za mbanza Babele basadilanga e fûlu zau muna vanga mambu mansoki. Paul-Alain Beaulieu una vo nlongi Assyriology kuna sikola ya Universidade de Toronto, wavova vo: “Nkanda miayingi mivovelanga oma ma lusansu lwa Babele miyikanga mpe wantu bayokwanga muna lutumu lwa amfumu mu kuma kia ukolami wa ayadi yovo kulula e nsiku.” Kasikil’owu, babu kimosi kia lumbu ya Nebukandesa wa Ntinu, kiasonekwa vo: “Nubavonda, nubayoka, nubazinisa muna fûlu ya yokela, . . . Nutombola e mwisi au, nutwasa e mfoko au muna tiya twanyuyi.”

Ediadi disungamesanga atangi a Bibila mu kuma kia mambu mena muna nkand’a Daniele kapu kia 3. Mun’owu wa lusansu lwasonekwa kwa Nebukandesa wa Ntinu, vavangwa e nzambi a wolo vana mongo a Dura kuna mbazi a mbanz’a Babele. Vava aleke tatu a Nyibere, Saderake, Misake yo Abedenengo ke tatonda fukamena teke ko, Nebukandesa wafunga kikilu makasi yo kanikina vo “batoma yandula e soka dia tiya nkumbu nsambwadi vioka ngianduka ina diateka yandulwanga” yo baka aleke tatu awaya kimana “babatuba muna soka dia tiya twanyuyi.” E mbasi ankuma ya Nzambi yavuluza aleke awaya muna lufwa.—Dan. 3:1-6, 19-28.

E bilikisi za vangwanga kuna Babele zitoma songanga vo e Bibila kia ziku. Zayingi muna bilikisi zazi zasonekwa vo, nukembelela ntinu, e zankaka zasonekwa vo: “Nebukandesa wa Nintu a Babele . . . E nzo a kintinu ina yatungila muna nkembo wa zitu wame . . . Yambula e mbongo ame yayala yakwele mvu.” E mvovo miami, miau mimosi ye mina tutanganga muna Daniele 4:30, vo: “Nga ke yau yayi ko e Babele Yanene, eyi yatungila e nzo a kintinu muna ngolo ye nkum’ame, muna nkembo wa zitu wame?”