DIAKIESE mu mona vo aleke ayingi bena vo Mbangi za Yave bevevolanga zingu kiau kimana bayivana muna salu kia Kikristu. (Mat. 6:22) Nkia nsobani bavanga? Nkia nkakalakani benwananga zau? Muna zay’e mvutu za yuvu yayi, yambula twazaya akaka mun’awana bekuyivananga kuna mvevo kuna México.

Dustin yo Jassa esi Estados Unidos, bakazala muna ngonde ya Yanuali ya mvu wa 2007. Ke vavioka kolo ko, balungisa ekani bakala diau dia sumba nzaza (barco à vela) ina bazingila mu mvu mosi. Baningamesa e nzaz’au kuna Astoria, Oregon, U.S.A., mbanza yazungwa kwa mfinda ye miongo mizalanga ye mbungezi, lukufi ye mbu a Pacífico. Dustin wavova vo: “Konso ndambu twavilulanga meso, fulu yambote kaka twamonanga.” Akazi awaya babanzanga vo zingu kiavevoka bakala kiau yo bund’e vuvu muna Yave. Edi bayindulanga: ‘E nzaza tuzingilanga yakete (tezo kia meta 8), ndambu a lumbu kaka tusalanga, mu nkutakani a nding’a kinzenza twina yo sala se aviti a nzila a nsadisi ezak’e ntangwa.’ Kansi kuna kwalanda, babakula vo vuna bayivunanga. Dustin wavova vo: “Vana fulu kia yikama nkutakani, twaviokesanga ntangw’eto yawonso muna vangulula e nzaza. Twazaya wo vo muna sia Yave va fulu kiantete muna zingu kieto, tufwete soba zingu kieto.”

 Jassa wakudikila vo: “Una ke twakazalele ko, ku México yazingilanga, mu nkutakani ya nding’a Kingelezo yakala. Kiese kiayingi yamonanga vava yasadilanga ko, etima dia vutuka kuna México yakala diau.” Muna siamisa ekani diau dia kwenda sadila mu nsi ya kinzenza, Dustin yo Jassa muna nsambil’au ya esi nzo, bayantika tanga tusansu twa mpangi z’akala ye z’akento ana bayenda sadila kuna nsi zina zavwanga asadi ayingi o mfunu muna nsâlu. (Yoa. 4:35) Dustin wavova vo: “Oyeto twazola vanga diau adimosi.” Vava akundi au babazayisa vo buka kiampa kiavavanga lusadisa kuna México, Dustin yo Jassa babak’e nzengo. Bayambula salu yau, bateka nzaz’au yo kwenda kuna México.

Dustin yo Jassa bayenda zingila muna mbanza Tecomán. Bakinu zingila lukufi ye mbu wa Pacífico, kansi tezo kia kilometa 4.345 ye sude ya Astoria. Dustin wavova vo: “Vana fulu kia kiozi yo mona miongo, e fulu tuzingilanga kia mbangazi, kiazala ye nti mia malala ma nsâ, konso fulu ovilwidi meso.” Kuna lubantiku, diampasi diakala mu solola salu. Wau vo ke bakala ye nzimbu zafwana ko, lumbu yawonso loso ye madezo kaka badianga nkumbu miole muna lumbu. Jassa wavova vo: “Vava ke twakala ye má kia dia ko, alongoki eto a Nkand’a Nzambi bayantika kutuvana manga, mankondo, kikila ye ulolo wa malala ma nsâ.” Kuna kwalanda, akazi awaya basolola e salu kuna sikola mosi ina kuna Taiwan, ilonganga ndinga muna nzil’a internete. Owau, e nzimbu befutwanga muna salu kiaki zikubasadisanga mu lungisa nsatu za lumbu ke lumbu.

Aweyi Dustin yo Jassa bemonanga mu kuma kia mpil’a zingu bena kiau owau? Bavova vo: “E ngyaluk’eto i diambu disundidi wete twavanga. E ngwizani eto yo Yave ye nzola muna longo lweto yawokela kikilu. Salu yayingi tusalanga entwadi e lumbu yawonso, nze kwenda mu salu kia umbangi, mokena mu zaya una tulenda sadisila alongoki eto a Nkand’a Nzambi yo kubika malongi ma tukutakanu. Vana ntandu, twavevoka muna mambu mayingi matutokanesanga.” Bakudikila vo: “Owau tutoma bakulanga mana ke twabakulanga ko entete, nze ziku kia nsilu una mu Nkunga 34:8: ‘Numika, nwatala wo vo Yave wambote.’ ”

Vioka 2.900 za mpangi, akala, akento, akazi ye mpumpa, ayingi muna yau bena ye tezo kia mvu 20 ye 30, bayaluka yo kwenda sadila mu zunga yakaka ya México ina ivavanga ateleki ayingi a Kintinu. Ekuma ateleki awaya bekivaninanga mu salu kiaki kiampasi? Vava akaka muna yau bayuvulwa e kiuvu kiaki, kuma tatu bayika. Nkia kuma?

 Muna songa zola muna Yave ye wantu. Leticia ona wavubwa mu kimbuta kia mvu 18, wavova vo: “Vava yayekola zingu kiame kwa Yave, yabakula vo mfwete kunsadila muna nsi a ntim’ame yawonso ye muna fulumwinu kiame kiawonso. Muna kuma kiaki, muna songa zola kwame muna Yave, yabak’e nzengo za sadila ntangwa ye ngolo zame muna salu kiandi.” (Maku 12:30) Hermilo, owau wakazala yo Leticia, kimbuta kia mvu 20 kakala vava kayenda sadila mu zunga kiavavanga ateleki ayingi a Kintinu. Wavova vo: “Yabakula vo e mpila yambote ya songela zola kwame muna wantu i kubasadisa mu lungisa nsatu zau za mwanda.” (Maku 12:31) Muna kuma kiaki, wabembola zingu kiambote kakala kiau muna mbanza yampwena ya Monterrey kuna kasadilanga muna banco, yo kwenda zingila mu mbanza yakete.

Muna kala ye kiese kiasikila. Vava kavubwa, Leticia wayenda kumosi yo mpangi ankento una vo mviti a nzila kuna mbanza mosi ke itoma kingulwanga ko, kuna bayenda samunwina nsangu zambote mu ngonde mosi. Leticia osungamenanga vo: “Yasivika kikilu. O mona una wantu batambulwilanga e nsangu zambote twabasamunwinanga, kiese kiayingi diantwasila. Kuna nsuk’a ngonde, yavova mono kibeni vo: ‘Ekiaki i salu nzolele sala muna zingu kiame!’” Kuna kwa Essly, mpangi ankento una ye kimbuta kia vioka mvu 20, e kiese kina kamonanga mun’akaka i kiamfila mu kwenda sadila kuna kuvavanga ateleki ayingi a Kintinu. Ekolo katanganga sikola, wamokenanga ye mpangi zayingi z’akala ye z’akento ana basadilanga mu zunga ivavanga ateleki ayingi. Wavova vo: “O mona kiese bakala kiau ampangi diankasakesa mu kuyivana muna salu kiaki.” Mpangi zayingi z’akento bavanga nze dina Essly kavanga. Kieleka, vioka 680 lwa mpangi z’akento bena vo ampumpa kuna México besadilanga muna zunga ivavanga ateleki ayingi. Ekwe mbandu ambote besonganga kw’aleke ye mbuta!

Mu kala ye zingu kisundidi o mfunu. Vava kafokola e sikola, Essly wavewa elau dia tanga sikola zanda mu ngovo. Akundi andi bankasakesa kimana katambulwila elau diadi yo vava zingu kiambote, i sia vo, fokola sikola zandá, salu kifutanga nzimbu zayingi, ekalu ye nkangalu mu fulu yayingi. Kansi, kalanda malongi mau ko. Essly wavova vo: “Akundi ame ayingi Akristu bevavanga mambu mama. Kansi imonanga vo ke besianga diaka mambu ma mwanda va fulu kiantete ko. Imonanga mpe ulolo wa mpasi benwananga zau ekolo bekuyikotesanga muna mambu ma nza yayi. Yazola vo yasadila kileke kiame muna sadila Yave una ufwene.”

Essly walongoka salu yakaka ina ilenda kunsadisa mu solola salu kimana kalenda kuyilunga-lunga muna salu kia kimviti a nzila. I bosi, wayenda sadila kuna zunga kiavavanga ateleki ayingi a Kintinu.  Wasia nkutu ngolo za longoka ndinga zivovanga esi kanda dia Otomi ye Tlapaneco. Vava kasungamena mvu ntatu kasadidi kala salu kia umbangi mu zunga yandá, wavova vo: “O sadila muna zunga ivavanga ateleki ayingi, kiese kiayingi dikuntwasilanga muna zingu. Edi disundidi o mfunu, disiamisanga ngwizani ame yo Yave.” Phillip yo nkaz’andi Racquel batuka kuna Estados Unidos, bena ye kimbuta kia vioka mvu 30, bavova vo: “Wau vo e nza yayi mu soba ina ye nzaki zawonso, ndonga bemonanga vo e zingu kiau ke kiasikila ko. Kansi, o sadila mu zunga ina tulenda sololwela wantu bena ye luzolo lwa wá nsangu za Nkand’a Nzambi, dikutusadisanga mu kala ye zingu kiasikila. Kiese kikilu ditwasanga.”

O sadila muna zunga ivavanga ateleki ayingi a Kintinu diambu diakiese kikilu, kansi e mpasi mpe ke zikondwanga ko. Dimosi muna mambu mampasi i vava una olenda vwila nzimbu mu kuyilunga-lunga. Muna wo vanga, ofwete kulukilwa e mpil’a zingu kia zunga osadilanga. Verónica, una vo mviti a nzila azikuka, wavova vo: “Kuna mbanza imosi yasadilanga, madia yalambanga yo teka mo mu ntalu yakuluka. Muna mbanza yakaka, mvwatu yatekanga yo kanga e nsuki. Owau, salu kia velelesa nzo isalanga yo longa awana bekitukanga se mase una balenda mokenenanga yo wan’au.”

O kulukilwa e mpil’a zingu ye fu ya kisi nsi dilenda kala mpe diampasi, musungula vava tuzinganga vamosi ye wantu muna zunga yandá. I diau diabwila Phillip yo Racquel vava basadilanga kuna zunga kivavovwanga ndinga Nahuatl. Phillip wavova vo: “E nswaswani vana vena fu ya kisi nsi yampwena kikilu.” Adieyi diabasadisa mu kulukiana yo wantu a zunga kiaki? Phillip wakudikila vo: “Twasianga sungididi muna mambu mambote twamonanga kwa nkangu a Nahuatl, nze zola vana vena esi nzo, e ziku basonganga muna mpila bakadilanga muntu yo nkw’andi ye fu kia kayila akaka basonganga.” Racquel wavova vo: “Mayingi twalongoka ekolo twazingilanga muna zunga kiakina yo sala entwadi ye mpangi zeto z’akala ye z’akento.”

Avo etima dia kwenda sadila ku zunga ivavanga ateleki ayingi una diau, aweyi olenda kubamena? Mpangi zayingi bavanga wo kala edi bevovanga: Vitila wayaluka, entete vevola zingu kiaku yo longok’o yangalela ina una yau. (Fili. 4:11, 12) Adieyi diaka olenda vanga? Mpangi Leticia wavova vo: “Yavenganga e salu ivavanga vo yakala va fulu kimosi mu kolo kiandá. Yakubama yakala mu yaluka konso ntangwa yo kwenda konso fulu.” Hermilo wavova vo: “Yalongoka o lamba, sukula yo woma mwatu.” Verónica wavova vo: “Ekolo yazinganga vamosi ye mase ye mpangi zame, yavananga e moko muna salu kia komba yo longoka lamba madia mambote kansi ke mevavanga nzimbu zayingi ko. Yalongoka mpe lunda nzimbu.”

Levi yo Amelia, nkento yo yakala batuka kuna Estados Unidos, bakazala se vioka mvu nana, bayika una sambu yabasadisila mu kubama yo kwenda sadila kuna México. Levi wavova vo: “Twavang’o mbalu mu zaya e nzimbu tuvwa o mfunu mu kwenda sadila mvu mosi ku nsi ya kinzenza. I bosi, twasamba kwa Yave kimana katusadisa mu vwa nzimbu zazi.” Ke vavioka ngonde zayingi ko, balenda lunda e nzimbu zina bayika muna sambu yo yaluka vana vau. Levi wavova vo: “Yave wawá sambu kieto. Diavava vo oyeto mpe twazingil’e ngwizani ye sambu kieto.” Amelia wakudikila vo: “Twayindula vo mvu mosi kaka tukala ko, kansi owau se mvu nsambwadi twavanga. Ke tuzolele diaka vutuka ko. O zingila ku nsi yayi dikutuvananga elau dia mona una Yave kekutusadisilanga. E lumbu yawonso, tumonanga e ziku vo Yave wambote kikilu.”

Adam yo Jennife, akazi batuka kuna Estados Unidos besilanga umbangi kwa wantu bevovanga Kingelezo kuna México, bamona vo e sambu mfunu kikilu kina. Edi bavova: “Kufwete vingila ko vo mambu mawonso mavangama mu mpila yambote. Sambanga mu kuma ki’ekani diaku dia kwenda sadila mu zunga yakaka. I bosi, zingil’e ngwizani ye sambu yaku. Vevola zingu kiaku, soneka nkanda yo twika wo kuna vula dia nsi ina ozolele kwenda. Vava otoma fimpa mawonso mevavwanga, bak’e nzengo za kwenda.” * Avo ovangidi wo, kala ye ziku vo kiese ye nsambu zayingi ovwa.