1, 2. (a) Ekuma e nkutakani ya Kolosai yakadila mu vonza? (b) Nkia longi diasadisa ampangi kuna Kolosai mu kwamanana kala akundi a Nzambi?

 MUNA tandu kiantete, e kintwadi kia nkutakani ya Akristu kuna Kolosai mu vonza kiakala. Mpangi zakaka bavovanga vo wantu awonso bafwete lemvokelanga Nsiku a Mose. Akaka bavovanga vo diambi mu yangalela mambu ma zingu. Paulu wabalukisa mu kuma kia ngindu zazi zabendomoka vo: “Nutoma tala, kinkwa kal’on’okunukitula s’esanzu muna ndongot’andi, yo luvuki luamfwanti, mun’owu wa lusansu lua wantu, mun’owu wa mazuku ma nza, ke mu wau wa Kristu ko.”—Kolosai 2:8.

² Kele vo Akristu akuswa awaya balanda ngindu za wantu, badi bembola lau dia kala wan’a Nzambi. (Kolosai 2:20-23) Muna kubasadisa mu tatidila e ngwizani au yo Nzambi, Paulu wabavovesa vo: “Nusila mana mezulu e ntima, oma ma nza ke mau ko.” (Kolosai 3:2) Diavavanga vo Akristu awaya basungamena e vuvu kiau kia  zinga yakwele mvu kuna zulu.—Kolosai 1:4, 5.

3. (a) Nkia vuvu bena kiau Akristu akuswa? (b) Nkia yuvu tubadika mu longi diadi?

³ O unu, Akristu akuswa besianga mpe ntima muna Kintinu kia Nzambi ye muna vuvu kiau kia kala “akw’evwa kumosi yo Kristu” kuna zulu. (Roma 8:14-17) Kansi, adieyi tuvova mu kuma ki’awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto? Nga e mvovo mia Paulu nsasa mina kwa yau? Aweyi balenda sila “mana mezulu e ntima”? (Yoane 10:16) Abarayama yo Mose basia mana mezulu e ntima kana nkutu muna ntangw’ampasi. Aweyi tulenda kubatanginina?

4. Aweyi Akristu ana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto balenda sila mana mezulu e ntima?

⁴ Awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto besianga mana mezulu e ntima. Bevanganga wo vava besianga Yave ye Kintinu kiandi va fulu kiantete muna zingu kiau. (Luka 10:25-27) I diau Kristu kavanga, yeto mpe tufwete vanga diau adimosi. (1 Petelo 2:21) Akristu a tandu kiantete bazinganga vamosi yo wantu bakala ye ngindu zabendomoka, ndongota za wantu ye azodi a mavwa. O unu tumonanga mpe mambu mama mu nza ya Satana. (Tanga 2 Korinto 10:5.) Tufwete tanginina Yesu yo venga konso lekwa kilenda fwasa e ngwizani eto yo Yave.

5. Adieyi tufwete kiyuvula mu mpila tubadikilanga nzimbu ye mavwa?

⁵ Nga tuyambulanga vo e ngindu za nza mu kuma kia nzimbu ye mavwa zatusambukila? Mana tuyindulanga ye mana tuvanganga mau mesonganga mana tuzolanga. Yesu wasasila e diambu diadi vava kavova vo: “Kuna kwina lusalu luaku, i kukala ntim’aku.” (Matai 6:21) Tufwete vavanga zaya mana masundidi o mfunu muna zingu kieto. Nga tutokananga kwayingi mu kuma kia nzimbu, kala ye salu kifutanga nzimbu zayingi yovo kala ye mpil’a zingu kisundidi o wete? Yovo tuvevolanga e zingu kieto yo sia e sungididi muna ngwizani eto yo Yave? (Matai 6:22) Yesu wavova vo avo tukuyilundila ‘lusalu ova nza,’ tulenda vidisa ngwizani eto yo Yave.—Matai 6:19, 20, 24.

6. Aweyi tulenda sundila e vita tunwananga ye zolela yeto ya sumu?

⁶ Wau vo tu wantu alembi lunga, diasazu dikalanga mu vanga mambu mambi. (Tanga Roma 7:21-25.) Avo ke tubundidi vuvu muna mwand’avelela a Nzambi ko, tulenda kuyivana muna “nkemba ye nkolwa,” mavangu ma zumba yovo muna ‘mavangu mansoni’ yo lembi zitisa nsiku mia Nzambi. (Roma 13:12, 13) Ntangwa zawonso tunwananga ye zolela yeto ya sumu. Tulenda sunda e vita yayi avo tusidi mana mezulu e ntima. Ediadi ngolo divavanga, kiaki i kuma Paulu kavovela vo: “Mfuntuna kaka to kiame, mbunduna kio.” (1 Korinto 9:27) Yeto mpe tufwete vanga diau dimosi.  Yambula twabadika nona ya wantu wole akwa kwikizi ana bavanga wawonso mu yangidika Nzambi.—Ayibere 11:6.

7, 8. (a) Nkia mpasi bakala zau Abarayama yo Sara? (b) Nkia diambu Abarayama kayindulanga ntangwa zawonso?

⁷ Vava Yave kavovesa Abarayama vo kayaluka y’esi nzo andi yo kwenda kuna nsi a Kenani, Abarayama walemvoka kuna zola kwawonso. Yave wasenda Abarayama mu kuma kia lukwikilu yo lemvo wandi muna kanga yandi ekangu. Yave wamvovesa vo: “Ikukitula se zula kiayingi, ikusambula.” (Etuku 12:2) Mvu miayingi miavioka, Abarayama yo Sara ke bakala yo mwana ko. Nga Abarayama wayindula vo Yave wavilakana nsilu andi? Muna kolo kiakina e zingu kiampasi kikilu kiakala kwa Abarayama. Wasisa e zingu kiambote kakala kiau muna mbanz’a kimvwama ya Ure yo kangala vioka 1.600 ma kilometa yakuna nsi ya Kenani. Yandi y’esi nzo andi mu saba bazingilanga, ke ntangwa zawonso ko bakalanga ye madia mafwana, ezak’entangwa mu vonza ya mivi bakalanga. (Etuku 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Kana una vo i wau, Abarayama y’esi nzo andi ke bazola vutuka ku mbanz’a kimvwama ya Ure ko.—Tanga Ayibere 11:8-12, 15.

⁸ Abarayama ‘wakwikila muna Yave’ ye kasia sungididi mu ‘mambu ma nza ko.’ (Etuku 15:6) Abarayama wayindulanga e nsilu mina Nzambi kansila. Yave wamona lukwikilu lwa Abarayama yo kumvovesa vo “Tala kun’ezulu watanga ntetembwa, kan’olenda zo tanga. Umvovese vo, i nkala ikala mbongo aku.” (Etuku 15:5) Vava Abarayama kawa e mvovo miami, wabakula vo Yave kamvilakana ko. Konso ntangwa katalanga e ntetembwa, wasungamenanga o nsilu a Yave wa kumvana e mbongo yayingi. Vava ntangw’a Yave yafwana, Abarayama bawuta mwana nze una Yave kabasila o nsilu.—Etuku 21:1, 2.

9. Aweyi tulenda tanginina Abarayama?

⁹ Nze Abarayama, yeto mpe ndungan’a nsilu mia Yave tuvingilanga. (2 Petelo 3:13) Avo ke tusidi mana mezulu e ntima ko, tulenda yindula vo e nsilu miami mu zingila mina ye dilenda kutufila mu kulula vema kweto muna salu kia Yave. Dilenda kala vo mu mvu miavioka wayambula maka mambu kimana wakivana muna salu kia Yave nze sala se mviti a nzila yovo sala salu yakaka ya ntangwa ke ntangwa. Kansi, nkia salu osalanga owau? Nga una nze Abarayama ona wavanga mawonso kalenda muna sadila Yave yo vingila e nsambu za kusentu? (Ayibere 11:10) Abarayama ‘wakwikilanga muna Yave’ ye wayikilwa vo nkundi a Nzambi.—Roma 4:3.

10. Aweyi Mose kasansukila?

¹⁰ Mose i muntu wakaka ona wasia  mana mezulu e ntima. Wasansukila muna nzo a ntinu a Engipito muna kolo kina Engipito yakala se zula kiasunda e ngolo mu nza yawonso. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Mose walongwa “e ngangu zawonso za Angipito.” E malongi mama makitula Mose se nkwa ‘nkuma muna mvovo ye mavangu.’ (Mavangu 7:22) Mu kuma kia nsansuk’andi, Mose malau mayingi kakala mau mu kala muntu amfunu muna Engipito. Kansi, vakala ye malongi makaka masunda mfunu kuna kwa Mose.

11, 12. Nkia malongi masunda o mfunu kwa Mose? Aweyi tuzayidi wo?

¹¹ Vava Mose kakala nleke, o ngudi andi Yokebede wanlonga oma ma Nzambi a Ayibere. O zayi mu kuma kia Yave i wasunda o mfunu kwa Mose ke mu konso lekwa ko. Wabembola lau dia kituka mvwama ye nkwa wisa kimana kavanga luzolo lwa Nzambi. (Tanga Ayibere 11:24-27.) Mana Mose kalongoka ye lukwikilu lwandi muna Yave lwansadisa mu sia mana mezulu e ntima.

¹² Kana una vo Mose walongwa e ngangu zaluta o mfunu kuna Engipito, kasadila ngangu zazi ko mu kituka nkwa wisa, nkwa tunda yovo mvwama. Muna kuma kiaki, Nkand’a Nzambi uvovanga vo Mose “kakadil’o yikilwa vo mwan’a mwan’ankento a Faro; olutidi o sol’o vangilwa mayi kumosi yo nkangu a Nzambi, ke mu mona wete w’esumu muna kolo kiandwelo ko.” Kuna kwalanda, Mose wasadila zayi wandi mu kuma kia Yave mu fila nkangu andi.

13, 14. (a) Vitila Mose kavevola nkangu a Yave, adieyi kafwana longoka? (b) Adieyi oyeto mpe tufwete longoka?

¹³ Mose wazolanga Yave ye nkangu andi una wakala muna ubundu kuna Engipito muna kolo kiakina. Vava Mose kalungisa kimbuta kia mvu 40, wabanza vo wakubama kakala mu kubavevola. (Mavangu 7:23-25) Kansi, Yave wazaya wo vo Mose kakala wakubama ko mu vanga wo. Diavavanga vo kalongoka e fu kia lulembamu, luzindalalu ye volo. (Ngana 15:33) Mose malongi kavwanga o mfunu madi kunkubika mu kuma kia mambu ma mpasi kadi wanana mau kuna sentu. E mvu 40 kaviokesa  muna salu kia kimvungudi miansadisa mu yima fu yayi.

¹⁴ E malongi mama nga masadisa kikilu Mose? Elo, Nkand’a Nzambi uvovanga vo Mose wakituka “wanleka kikilu, ke mu wantu awonso bena va ntoto ko.” (Ntalu 12:3) Wau vo walongoka e fu kia lulembamu, wakubama kakala mu songa luzindalalu kwa wantu a mpila zawonso kumosi ye mpasi zau. (Luvaiku 18:26) Yeto mpe tufwete yima e fu ikutusadisa mu vuluka muna kolo kia “mpasi zayingi” yo kota muna nz’ampa ya Nzambi. (Lusengomono 7:14) Nga tukalanga ye ngwizani ambote yo wantu awonso kumosi ye awana befunganga makasi mu nzaki? E mvovo mia Petelo wa ntumwa milenda kutusadisa: “Nuzitisa wantu awonso. Nuzola wana-ngudi.”—1 Petelo 2:17.

15, 16. (a) Ekuma tufwete sila mana mansongi e ntima? (b) Ekuma Akristu bafwete kadilanga ye mavangu mambote?

¹⁵ Mu ‘ntangw’ampasi tuzingilanga.’ (2 Timoteo 3:1) Ekiaki i kuma tufwete silanga mana mansongi e ntima kimana  twafinama Nzambi. (1 Tesalonika 5:6-9) Yambula twabadika mpila tatu tulenda wo vangila.

¹⁶ Mavangu meto: Petelo wasasila vo e mavangu mambote mfunu mena vava kavova vo: ‘Nukala nkal’ambote vana vena zula.’ Wakudikila vo awana ke bazeye Yave ko balenda mona e fu tusonganga yo kubafila mu ‘kembelela Nzambi.’ (1 Petelo 2:12) Tufwete vanga mawonso tulenda mu kembelela Yave muna mavangu meto, kiakala vo ku nzo twina, ku salu, ku sikola, mu nsaka yovo muna salu kia umbangi. Dialudi vo yeto awonso tu wantu alembi lunga ye tuvanganga vilwa. (Roma 3:23) Kansi, ka tufwete kendalala ko. Muna lusadisu lwa Yave tulenda “nwan’e ndwan’ambote a lukwikilu.”—1 Timoteo 6:12.

17. Aweyi tulenda tanginina nyindu a Yesu? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

¹⁷ Ngindu zeto: Muna kala ye mavangu mambote, tufwete kala yo nyindu asikila. Petelo wa ntumwa wavova vo: “Se nukadi yo nyindu wau, una wakala muna Kristu Yesu.” (Filipi 2:5) Nkia nyindu Yesu kakala wau? Nkwa lulembamu kakala, ediadi diansadisa mu vanga mawonso kalenda muna salu kia Yave. Wasianga e ngindu zandi muna salu kia samuna e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi. (Maku 1:38; 13:10) Kuna kwa Yesu, Diambu dia Nzambi diakala nze mfidi ona kabundanga e vuvu. (Yoane 7:16; 8:28) Walongokanga e Sono Yavauka ye sungididi kiawonso. Ediadi diansadisanga mu yika, tanina yo sasila yo. Avo tukala yo nyindu nze wa Kristu, yeto mpe tukala yo lulembamu yo vema muna salu kieto kia samuna nsangu zambote yo longoka Bibila ye sungididi kiawonso.

18. Mu nkia mpila tulenda yikamena salu kia Yave?

¹⁸ Lusadisu tuvananga: Nzambi ozolele vo ‘awana bena kuna zulu ye awana bena ova ntoto,’ basakalela Yesu (Filipi 2:9-11) Kana una vo Yesu fulu kia tunda kena kiau, kuna lulembamu lwawonso osakalelanga Se diandi. Tufwete vanga diau dimosi. (1 Korinto 15:28) Tukuyivananga muna salu kia Yave vava ‘tukitulanga wantu a zula yawonso s’alongoki.’ (Matai 28:19) Tuvanganga mpe owu wambote kwa wantu awonso,’ vava tuvanganga mambu mambote kwa mfinangani zeto ye kwa mpangi zeto.—Ngalatia 6:10.

19. Nkia kani tufwete kala diau?

¹⁹ Tuvutulanga kikilu matondo wau vo Yave okutuzayisanga vo twasia mana mezulu e ntima. Tufwete ‘lundumukina kuna luzindalalu’ yo sia e sungididi mu mana mansongi. (Ayibere 12:1) Yambula twakala ye kani dia sala “ye nsi a ntima, nze kuna kwa Mfumu” yo zaya vo Se dieto una kuna zulu okutusambula.—Kolosai 3:23, 24.