1. Aweyi tulenda lemvokela Nzambi yo lemvokela mpe ayadi?

NKAND’A NZAMBI ukutulonganga vo twalemvokelanga ayadi a nza. Kansi, ukutuvovesanga mpe vo twalemvokela Nzambi. (Mavangu 5:29; Tito 3:1) Aweyi tulenda wo vangila? Yesu wayika nkanikinu ukutusadisanga mu zaya awana tufwete lemvokela. Wavova vo twavananga kwa “Kaisa ina ya Kaisa, kwa Nzambi ina ya Nzambi.” ^[1] (Mvovo miansuka.) (Matai 22:21) Tuvananga kwa “Kaisa ina ya Kaisa” vava tulemvokelanga e nsiku mia luyalu, zitisa ayadi yo futa e mpaku. (Roma 13:7) Kansi, avo ayadi batuvovese vo twavanga diambu dina Nzambi kesimanga, kuna luzitu lwawonso ke tutambulwilanga ko.

2. Aweyi tusongelanga vo ke tukuyisianga mu mambu ma tuyalu ko?

² Imosi muna mpila tulenda vanina “kwa Nzambi ina ya Nzambi” i venga kuyisia muna mambu ma tuyalu twa nza yayi. Tukuyivambulanga ye mambu ma tuyalu. (Yesaya 2:4) Wau vo Yave oyambulanga vo wantu bayala, ke  tukubakolamenanga ko. Tuvenganga mpe yikama konso nkinzi mia tuyalu. (Roma 13:1, 2) Ke tuvavanga mpe soba tuyalu ko ngatu vava tumina ayadi. Ke tukuyisianga mu nsola za ayadi ko ngatu kituka mfumu za tuyalu.

3. Ekuma ke tufwete kuyisila mu mambu ma tuyalu ko?

³ Vena ye kuma yayingi Nzambi kekutuvoveselanga vo twayivambula ye nza. Kimosi muna kuma i kia sia vo Yesu tutangininanga ona ‘kakala wa nza ko.’ Yesu kasidi kuyisia muna mambu ma tuyalu ko ngatu yikama e vita. (Yoane 6:15; 17:16) E kuma kiakaka i kia sia vo Kintinu kia Nzambi tuyikamanga. Wau vo ke tukuyisianga mu mambu ma tuyalu ko, tukalanga ye ntona zambote vava tusamunanga vo Kintinu kia Nzambi kaka kisinga fokola e mpasi zawonso ova nza. Mabundu ma luvunu mekuyisianga muna mambu ma tuyalu. Ediadi wantu divambulanga. Kansi wau vo ke tukotanga muna mambu ma tuyalu ko, mu kintwadi twina ye mpangi zeto mu nza yawonso.—1 Petelo 2:17.

4. (a) Aweyi tuzayidi wo vo e ntonta za kuyisia mu mambu ma tuyalu wokela ziwokela? (b) Ekuma tufwete kubamena owau mu sikidila ye kwikizi?

⁴ Dilenda kala vo muna nsi tuzingilanga ke tuvoveswanga ko vo twayikama mfumu za tuyalu. Kansi, ekolo e mbaninu a nza yayi ya Satana ifinamanga, e ntonta za kuyisia mu mambu ma nza wokela ziwokela. Omu lumbu yeto, wantu bakituka minkondwa ngwizani ye akwa mpaka. E mpambani wokela kaka ziwokelanga. (2 Timoteo 3:3, 4) Akaka muna mpangi zeto ntonta zayingi benuananga zau mu kuma kia nsobani zivangamanga muna nsi bezingilanga. Kiaki i kuma tufwete kubamena owau mu sikila ye kwikizi kana nkutu muna ntangw’a mpasi. Yambula twafimpa mambu yá tulenda vanga mu kala twakubama.

5. Aweyi Yave kebadikilanga tuyalu twa wantu?

⁵ Imosi muna mpila tulenda kubamena owau yo lembi kuyisia mu mambu ma nza, i badikilanga ayadi nze una Yave kekubabadikilanga. Vava Yave kavanga wantu, kabavana nswa ko wa yala akwau wantu. (Yeremiya 10:23) Kuna kwa yandi, wantu awonso esi kanda dimosi. Kansi, ayadi a nza bevambulanga wantu kadi bevovanga vo e nsi au isundidi nsi zankaka. Kana nkutu tuyalu tumonekenanga vo twambote, ke tulendi fokola mpasi zawonso ko. Vana ntandu, ayadi awaya bekitukanga atantu a Kintinu kia Nzambi, eki kiayantika yala muna mvu wa 1914. Ke kolo ko, Kintinu kiaki kisukisa tuyalu twawonso twa wantu.—Tanga Nkunga 2:2, 7-9.

6. Aweyi tufwete kadilanga ye mfumu za luyalu?

⁶ Nzambi oyambulanga vo tuyalu twakala kadi tusadisanga kimana twakala ye filuvuvamu. Ediadi dikutusadisanga mu samuna e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi. (Roma 13:3, 4) Nzambi okutuvovesanga  nkutu vo twasambanga mu kuma ki’awana bena ye wisa kimana twansadila kuna luvuvamu. (1 Timoteo 2:1, 2) Vava tubangikwanga, tulenda lomba lusadisu lw’ayadi. I diau Paulu kavanga. (Mavangu 25:11) Kana una vo Nkand’a Nzambi uvovanga vo tuyalu twa nza mu wisa kia Satana twina, ke uvovanga ko vo una ye wisa muna konso mfumu a luyalu. (Luka 4:5, 6) Muna kuma kiaki, ke tufwete vovanga ko vo nyadi kingandi mu wisa kia Nkadi ampemba kena. Nkand’a Nzambi uvovanga vo ke tufwete tianguna wantu ko.—Tito 3:1, 2.

7. Nkia ngindu tufwete venga?

⁷ Nzambi tulemvokelanga vava tulembi yikamanga konso buka, kana nkutu vo dina bevova yovo vanga dilenda kututwasila nluta. Ezak’e ntangwa, dilenda kala diampasi. Kasikil’owu, yindula vo wantu bakolamene luyalu mu kuma kiampasi kabatwasidi kumosi ye Mbangi za Yave. Dialudi vo kuyikama akolami awaya ko. Kansi, nga oyindula vo akolami mu ndungidi bena yovo yau betomesa mambu? (Efeso 2:2) Avo ka tuzolele kuyisia mu mambu ma nza ko, tufwete venga e ngindu za sia vo vena ye yaka buka isundidi. Ediadi dilenda moneka muna mana tuvovanga yo vanga.

8. Aweyi tulenda kadila ‘twalungalala’ yo “kondwa kuma” vava tutontwanga mu kuyisia mu mambu ma tuyalu?

⁸ Ekuma kiazole tufwete kuyivambulwila ye nza, i kalanga “alungaladi nze nioka yo kondwa kuma nze mayembe.” (Tanga Matai 10:16, 17.) Tukalanga “alungaladi” vava tuteka yindulanga e mambu mampasi malenda bwa. ‘Tukondwanga e kuma’ vava tulembi kuyisianga muna mambu mama. Yambula twabadika maka mambu mama yo zaya dina tulenda vanga mu lembi mo yikama.

9. Mu nkia diambu tufwete kuyikebela vava tumokenanga yo wantu?

⁹ Mbokena. Tufwete kebanga vava o wantu beyantikanga vovela mambu ma tuyalu. Kasikil’owu, avo muntu omokenanga yandi mu kuma kia Kintinu kia Nzambi, kufwete kumvovesa ko vo tutondanga yovo lembi tonda ngindu za buka yovo mfidi kingandi. Vana fulu kia vovela dina ayadi bazolele vanga mu fokola mpasi za wantu, unsonga muna Nkand’a Nzambi una Kintinu kia Nzambi kifokolwela ayadi a nza. Avo wantu bazolele vovela mambu nze lukazalu lwa yakala ye yakala yovo katula e vumu, ubavovesa dina o Nkand’a Nzambi uvovanga ye una ongeye olemvokelanga nkanikinu wau muna zingu kiaku. Avo muntu ovovele vo e miaka nsiku mifwete katulwa yovo sobwa, ke tufwete yikama ngindu zandi ko ngatu kunkomekena kasoba ngindu zandi.

10. Aweyi tulenda vengela kuyisia mu mambu ma tuyalu vava tutalanga yovo wá mana bevovanga amwangi a nsangu?

¹⁰ Amwangi a nsangu. Ezak’e ntangwa, e mpila ina amwangi a nsangu bezayisilanga mambu isonganga vo sambu dimosi beyikamanga. Diadi ditoma vangamanga musungula mu nsi zina vo luyalu otuminanga e mambu ma nsangu. Avo amwangi a nsangu bayisidi ku sambu dimosi, tufwete kuyikeba mu lembi yikama ngindu zau. Olenda kiyuvula: ‘Nga izolanga wá mwangi a nsangu mosi kadi iyangalelanga mana  kevovanga mu kuma kia luyalu?’ Muna lembi kuyisia muna mambu ma tuyalu, venganga tala nsangu yovo tanga zulunalu zikuyisianga ku sambu dimosi. Vavanga e zulunalu ke ziyikamanga konso sambu ko. Tezanesanga mana owanga ye “mbandu a mambu mavimpi” mena muna Nkand’a Nzambi.—2 Timoteo 1:13.

11. Ekuma dilenda kadila diampasi mu sikila ye kwikizi avo tusidi mavua vana fulu kiantete muna zingu kieto?

¹¹ Zola mavua. Avo tusidi mavua vana fulu kiantete, dilenda kala diampasi mu sikila ye kwikizi yo lembi kuyisia mu mambu ma tuyalu. Muna mvu mia 1970, mpangi zayingi kuna Malaui bavidisa yawonso bakala yau wau vo ke bazola kuyisia mu mambu ma luyalu ko. Diankenda vo mpangi zankaka ke bazola vidisa mavua mau ko. Mpangi mosi ankento una ye nkumbu Ruth osungamenanga vo: “Akaka ntwadi twatina yau, kansi kuna kwalanda bayikotesa mu buka kimosi kia luyalu yo vutuka kuna nzo zau wau vo ke bazola zingila va fulu kina twatinina ko.” Kansi, ayingi muna nkangu a Nzambi ke diau ko bevanganga. Bevenganga kuyisia mu mambu ma tuyalu kana nkutu vo ke bekala diaka ye nzimbu zayingi ko yovo bevidisa lekwa yau yawonso.—Ayibere 10:34.

12, 13. (a) Aweyi Yave kebadikilanga wantu? (b) Aweyi tulenda zayila vo tuyantikidi yima fu kia lulendo mu kuma kia nsi twawutukila?

¹² Lulendo. Nkumbu miayingi tuwanga o wantu bekuyisananga mu kuma kia se kia nitu, kanda, fu ya kisi nsi, mbanza yovo nsi au. Kansi kuna kwa Yave, ke vena zula kisundidi yankaka ko. Yeto awonso twafwanana. Dialudi vo e mpila katuvangila o Yave yaswaswana kikilu. Tulenda kweto yangalela e nswaswani yayi. Yave ke vavanga ko vo twasoba e fu yeto yawonso ya kisi nsi. Kansi, ke vavanga mpe ko vo twayibadikilanga vo tusundidi akaka.—Roma 10:12.

¹³ Ka tufwete kuyisananga ko mu kuma kia nsi eto yovo zula kina tuyindulanga vo kisundidi kiankaka. Avo tukedi ye ngindu zazi, dilenda kala diampasi kwa yeto mu kuyivambula mu mambu ma nza. Ediadi diavangama muna tandu kiantete. Mpangi zankaka za Ayibere bavanganga oma malembi songa kwa akento ana bavovanga Kingerekia. (Mavangu 6:1) Aweyi tulenda zayila vo tuyantikidi yima fu kia lulendo? Avo mpangi wa mwisi nsi yankaka utuvovese diambu, nga tubembolanga e ngindu zandi vana vau yo vova vo ‘e mpila tuvangilanga mambu mu nsi eto isundidi o wete?’ Avo i wau ovanganga, sungamena longi edi: ‘Kuna lulembamu, nubadikila ankaka vo banusundidi.’—Filipi 2:3.

14. Aweyi e sambu kilenda kutusadisila? Aweyi Nkand’a Nzambi usongelanga e ziku kia diambu diadi?

¹⁴ E mpila yatatu tulenda vengela kuyisia muna mambu ma tuyalu i bund’e vuvu muna Yave. Lombanga mwand’avelela,  owu ulenda kusadisa mu kala yo luzindalalu ye volo. E fu yayi ikusadisa avo ayadi bavangidi diambu dina vo ke diansongi ko. Samba kwa Yave kavana e ngangu mu venga konso diambu dilenda kuvukumuna wayisia mu mambu ma nza yayi. Lomba lusadisu lwandi kimana wavanga edi diansongi. (Yakobo 1:5) Ezak’e ntangwa balenda kusia mu pelezo yovo kuvana tumbu kiankaka mu kuma kia kwikizi kiaku muna Yave. Avo diadi dibwididi, lomba unkabu kwa Yave kimana wasasila kw’akaka ekuma kuzolele kuyisila mu mambu ma tuyalu ko. Kala ye ziku vo Yave okusadisa kimana wazizidila e mpasi.—Tanga Mavangu 4:27-31.

15. Aweyi Nkand’a Nzambi ulenda kusadisila mu venga kuyisia mu mambu ma tuyalu? (Tala mpe babu “ Diambu dia Nzambi Diabavana o Nkuma.”)

¹⁵ Yave watuvana Nkand’a Nzambi kimana watukumika. Yindulanga e sono ilenda kusadisa mu venga kuyisia mu mambu ma tuyalu. Toma longoka sono yayi yo sungamenanga yo, kadi ikusadisa kana nkutu vo kuna yo Nkand’a Nzambi ko vana wina. Nkand’a Nzambi ulenda mpe kumika e vuvu kiaku muna nsilu mia Nzambi. E vuvu kikutusadisa mu zizidila lubangamu. (Roma 8:25) Vavanga e sono iyikanga mambu mana ozolele vanga muna nz’ampa. Yindulanga vo okotele kala muna nz’ampa.

16, 17. Adieyi tulenda longoka muna mbandu a selo yakwikizi ya Nzambi ana basikila ye kwikizi? (Tala fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

¹⁶ E diambu diayá dilenda kutusadisa mu lembi kuyisia mu mambu ma nza i tanginina mbandu a selo yakwikizi ya Yave. Kuna nz’ankulu, ayingi basonga unkabu yo baka nzengo zambote zabasadisa mu sikila ye kwikizi. Yindula mbandu a Saderake, Misake ye Abedengo ana ke bazola sambila teke ko kina kiasunzulanga luyalu lwa Babele. (Tanga Daniele 3:16-18.) Lusansu lwalu lwa Nkand’a Nzambi lusadisanga mpangi zayingi o unu mu kala yo unkabu yo lembi sambila sinsu kia nsi ina bezingilanga. Yesu  kayisia mu mambu ma tuyalu ko ngatu mu mambu mankaka mevambulanga wantu. Wazaya wo vo e mbandu andi ambote isadisa alongoki andi. Wavova vo: “Nukala yo unkabu! Omono nsundidi e nza.”—Yoane 16:33.

¹⁷ Mu lumbu yeto, mpangi zayingi besikilanga ye kwikizi. Akaka muna yau bebangikwanga, siwa mu pelezo yo vondwa mu kuma kia kwikizi kiau muna Yave. E mbandu au ilenda kutusadisa mu kala yo unkabu. Mpangi mosi kuna Turquia wavova vo: “Franz Reiter nleke kakala vava kazengelwa tumbu kia lufwa wau vo kazola yikama makesa ma Hitler ko. O nkanda kasonekena ngudi andi muna fuku wavitila lufwa lwandi wasonga vo lukwikilu ye vuvu kiasikila kakala kiau muna Yave. Nzolele tanginina mbandu andi avo diambu dia mpila yayi dimbwididi.” ^[2]—Tala e mvovo miansuka.

18, 19. (a) Aweyi mpangi za nkutakani balenda kusadisila mu sikila ye kwikizi? (b) Nkia kani ofwete kala diau?

¹⁸ Ampangi muna nkutakani balenda kusadisa mu sikila ye kwikizi. Zayisa kwa akuluntu konso ntonta onuananga zau. Balenda kuvana luludiku lwambote lwa Nkand’a Nzambi. Vana ntandu, avo ampangi muna nkutakani bazeye mpasi onuananga zau, balenda kukasakesa. Ubalomba basambanga mu kuma kiaku. Kansi, yeto mpe tufwete sadisanga mpangi zeto yo sambanga mu kuma kiau. (Matai 7:12) Muna zaya e nkumbu za mpangi ana bena mu pelezo, tala muna nzil’eto jw.org vana fulu kiasonama IMPRENSA > CASOS JURÍDICOS, “Testemunhas de Jeová presas por causa de sua fé.” Sola nkumbu za mpangi, i bosi samba kwa Yave kasadisa mpangi zazi mu kala yo unkabu yo sikila ye kwikizi muna yandi.—Efeso 6:19, 20.

¹⁹ Ekolo e mbaninu ifinamanga, ayadi balenda kutukomekena kimana twayisia ku sambu edi yovo dina. Ekiaki i kuma tufwete kubamena owau muna lembi kuyisia mu mambu ma nza yayi ina vo yavambana.