AVO u se yovo ngudi, nga wabwilwa kala e diambu diadi? Vava owanananga ye diambu diadi, nga otokananga mu zaya dina olenda vanga? Nga okukiyuvulanga kana vo olenda longa mwan’aku? Nga diambi muna longa wan’aku?

O mvovo “longa,” muna Nkand’a Nzambi ke tumba kaka ko. Kansi, una ye nsasa ya ludika yo nsingika. Ke vanga mbi ko yovo kota nsoki.—Ngana 4:1, 2.

O longa kulenda tezaneswa ye salu kia mpatu. O mvati a nsengo okubikanga ntoto, mwangina maza, sia mbole ye sisa muna tinisa e bulu. Vava o nti ukolanga, o mvati ozenganga e ntayi kimana wasingama yo toma kula. O mvati a nsengo ozeye wo vo osadila ndekwa zazi zawonso zilenda kunsadisa mu tomesa o nti andi. Amase mpe balenda vanga diau adimosi muna longa wan’au. Nze zenga ntayi za nti, ezak’entangwa divavanga vo mase balonga wan’au muna singika ngindu zau zabendomoka kimana bakola mu mpila yambote. Kansi, muna zenga e ntayi za nti divavanga vo mvati kasadila e ndekwa kimana o nti walembi fwa. Diau adimosi mpe, vava amase belonganga wan’au bafwete sadila ndekwa.

Yave wa Nzambi wasonga mbandu ambote kwa mase ya longela wana. E mpila ambote kelongelanga asambidi andi akwikizi ikubafilanga mu ‘lemvokela’ elongi diandi. (Ngana 12:1) ‘Besimbininanga elongi, ke beyambulanga dio ko.’ (Ngana 4:13) Olenda sadisa mwan’aku mu tambulwila elongi muna tanginina mpila tatu kelongelanga o Nzambi. (1) zola, (2) kala ye tezo (3) longi dia sikididi.

O zola i kwau kufilanga Nzambi mu longa wantu. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Ona Yave kezolanga i kesembanga, nz’ese muna mwana ona keyangalelanga.’ (Ngana 3:12) Vana ntandu, o Yave nkwa “nkenda ye nsambu, nkwa ntim’evundu.” (Luvaiku 34:6) Muna kuma kiaki, Yave ke vanganga mbi ko yovo kota wantu o nsoki. Ke levolanga ko ngatu sadila mvovo mia lutiangu milenda lweka nze “ntoba za nsosolo.”—Ngana 12:18.

Dialudi vo mase ke balendi tanginina emvimba ko e mbandu alunga ya Yave muna songa e volo. Dilenda kala vo ezak’entangwa ke nulenda zizidila makasi ko, kansi vava nufunganga makasi, nusungamena vo o longa wana kuna makasi mfwilu dilenda twasa. Vana ntadu, o longela kuna makasi ke longa ko, kansi i sinsu kisonganga vo muntu kena ye volo ko.

Kuna diak’esambu, olongelanga kuna zola ye volo dikutwasila nluta. Badika una George yo Nicole ana bayikilu kala basundila e diambu diadi.

“Vava Jordan kalwaka ku nzo, mono yo nkaz’ame twabukanga ye makasi, kansi twavanga ngolo za songa e volo ekolo kavovanga. Wau vo ola ya fuku yakala, twabaka nzengo za mokena yandi mu mene. Yeto awonso twasamba, i bosi twayenda leka. Muna lumbu kialanda, twakala ye ngindu zavuvama yo songa volo ekolo mwan’eto kavovanga. Ediadi diamfila mu tambulwila e tumbu twamvana mu kuma kia vangu diandi diambi. Twabakula vo o longa mwana ekolo muntu kena ku makasi mfwilu ditwasanga. O teka wá, nluta ditwasanga.”—George.

“Yakendalala kikilu vava yamona e mpila mwan’ame ayakala kawandila mpangi andi ankento. Vana fulu kia kumfwemena, yamvovesa kenda muna suku diandi, kadi kiazola baka nzengo ku makasi ko. Vava yavuvama, yamvovesa vo Nzambi kezolanga mavangu ma nsoki ko, yo kunsonga e mbi kavanga mu wanda mpangi andi. O sadila ndekwa zazi, diansadisa kikilu. Walomba ndoloki kwa mpangi andi yo kumbimba.”—Nicole.

 Dialudi, e longi difwete vaninwa kuna zola kana nkutu vo tumba ukuntumba.

Ntangwa zawonso Yave olongelanga kuna ‘tezo.’ (Yeremiya 30:11; 46:28) Yave ovavanga zaya mawonso mafididi muntu mu vanga e mbi, kumosi ye mana wantu ke balendi mona ko. Aweyi mase balenda vangila diau adimosi? Estêvão ona oyikilu kuna lubantiku wavova vo: “Kana una vo twakendalala ye ke twabakulanga ko e kuma Natalie kavakulwilanga nkalu mu ku ma kia nela, twabakula vo yandi mwan’akete.”

Roberto wa nkaza Nicole mpe wavava bakula mawonso. Vava wana bavanganga diambu diambi, wakiyuvulanga: ‘Nga yayi i nkumbu antete kavangidi wo yovo i fu kiandi? Wayoya kena yovo kena yo vimpi wambote ko? Nga vena ye diambu diakaka dimfididi mu vanga wo?’

Amase bena ye tezo, bazeye wo vo ngindu za wana ke zifwananene ye za ambuta ko. Paulu wantumwa wazaya e ziku kia diambu diadi vava kasoneka vo: “Vava yakala kimwana-mwana, yavova mpov’a kimwana-mwana, yakala ye ntona za kimwana-mwana.” (1 Korinto 13:11) Roberto wavova vo: “E diambu dikunsadisanga mu songa e volo yo lembi funga makasi i sungamena mana yavanganga vava yakala mwan’akete.”

Diambote wakalanga ye tezo muna dina ovingilanga kwa wan’aku, kuvavi kaka tumba fu ye mavangu mau mambi ko. O teka bakula e ntela mwan’aku, umbakuzi ye mambu makaka, dikusadisa mu vana longi mu tezo.

Sono kia Malaki 3:6 kivovanga vo, ‘mono Yave kisoba ko.’ E selo ya Nzambi bekwikilanga muna mvovo miami. Nze una Yave kalembi sobela, malongi ma mase mpe ke mafwete soba sobanga ko, bafwete longelanga kuna sikididi. Avo kulongelanga kuna sikididi ko, o wana balenda katikisa malongi maku yo lembi zaya dina balenda vanga.

Sungamena e mvovo mia Yesu: “E mpov’eno, mbula yakala vo, Elo, elo; Ve, ve.” Mase bafwete sadila mvovo miami. (Matai 5:37) Teka yindula kimana walembi vova mana kukanini ko. Avo ovovese mwan’aku vo tumba okuntumba, diambote wavanga wo.

Avo se yo ngudi bena ye fu kia mokena, dikubasadisa muna longa wana kuna sikididi. Roberto wavova vo: “Vava wan’ame bekundombanga yavanga diambu dina nkaz’ame kabavovese vo ke bavangi ko, kibakanga nzengo ko lembi teka mokena yo ngudi au. Avo se yo ngudi ngindu zaswaswana bena zau mu kuma kia diambu, diambote bamokenena dio muna suku.

Avo nutanginini Yave muna longela kuna zola, tezo ye sikididi, e ngolo zeno nluta zitwasa kwa wan’eno. E mpil’aku ambote yalongela, isadisa wan’aku mu nungunuka yo zikuka. Nze una Nkand’a Nzambi uvovanga: ‘Longa mwana muna nzila kekwenda, vava kekola, ke vilakana yo ko.’—Ngana 22:6.