Yave wa Nzambi ozolele vo wantu a mpila zawonso banzaya ye bazaya mpe Kintinu kiandi kia zulu. (1 Timoteo 2:3, 4) Muna kuma kiaki, Mbangi za Yave bevaikisanga Bibila ye nkanda mia longokela e Bibila mu sadisa wantu ayingi kumosi ye afwa matu. Dialudi, e dibundu dieto divaikisanga ulolo wa nkanda a mu vioka 100 a ndinga za sinsu. E nkanda miami aweyi mivaikisilwanga yo kayaneswa? Aweyi mitomesenuanga e kolo ntangwa iviokanga?

 E nkanda mia nding’a sinsu misekolwanga kwa buka y’asekodi omu nza yawonso. Konso buka kia asekodi kitoma fimpanga e nkanda una ufwete sekolwa. I bosi, besikidisanga mpil’ambote ya vovela mambu muna nding’a sinsu. Avo ediadi divangamene, bebandula o nkanda muna video. Owau, buka 60 isekolanga nkanda mia longokela e Bibila mivaikanga ntangwa zawonso muna ndinga za sinsu ye buka 40 isekolanga e nkanda mivaikilanga mu tutu.

 Muna mvu miavioka, nzimbu zayingi zavavuanga muna vaikisa e video za nding’a sinsu. E camara zabandulwila video ntalu ayingi zafwanga, ke mu lumbu yayi ko. Vana ntandu, e video mu estudio zabandululwanga. Ediadi diavavanga vo twatunga estudio za yeto kibeni, ezak’entangwa diavavanga vo twavongesa mavula mankaka. Vioka 30,000 ma doleres b mavuanga o mfunu muna sumba e salanganu yawonso yavavuanga muna buka kimosi kia asekodi a nding’a sinsu.

 Muna toma sadila nzimbu za nkayilu, e nkubik’eto isalanga ye fululu kiawonso mu tomesa yo vevola e ndekwa za sekolwela e nkanda. Muna diadi, tusadilanga salanganu yampa eyi ivevolanga e salu ye salanganu yayi ke ifwanga ntalu ayingi ko. Vana fulu kia sadila nzo za bandulwila, e buka ya asekodi balenda sadila e babu ya bule muna bandula e video tuka muna maseka mau ma salu. Muna fulu ivavanga wantu ayingi, ampangi balenda bandula sinsu yau muna maseka ma salu yovo muna zinzo zau; ke dikalanga diaka mfunu vo benda muna nzo za bandulwila.

 Tukubikanga diaka programa za computador zisadisanga avangi a sinsu muna salu kiau. E nsobani zazi zawonso, zikulwidi e ntangwa ina buka ya asekodi baviokesanga mu vaikisa nkanda wa nding’a sinsu. E mpangi zeto betoma vutulanga matondo muna nsobani zazi zambote. Mpangi mosi una ye nkumbu a Alexander wavova vo: “Owau e video za nding’a sinsu zitoma vaikiswanga ke mu mvu miavioka ko. Ngina ye kiese kiayingi mu kuma kiaki. Italanga e video zazi e lumbu yawonso.”

 Mu lumbu yeto, tezo kia 5,000 ma nzimbu za doleres zivavuanga muna kubika buka kimosi kia asekodi. Muna kuma kiaki, tulendanga vaikisa video za sinsu muna ndinga zayingi.

 Vava buka kia asekodi befokolanga bandula o nkanda muna nding’a sinsu, vana vau e video zifwete luaka kwa awana bavuidi zo mfunu. Muna mvu miavioka, videocassete yo DVD twavaikisanga, kansi ntalu ayingi zafwanga. Salu kiangolo ye ntangw’ayingi za dianga. E mambu mabandulwa, mafilwanga ku kompani dilenda bandula video zayingi. I bosi, e videocassete yo DVD za filwanga muna nkutakani. Muna mvu wa 2013, vioka mafuku mole ma mafunda ma nzimbu za doler ($2,000,000) twasadila muna vaikisa DVD za nding’a sinsu.

 Afwa matu batoma yangalalanga e madia mamana ma mwanda. Kansi, ezak’e ntangwa, diampasi diakalanga mu sadila e DVD zazina, musungula e kolo lutangu lwa cassete yovo DVD zawokelanga. Nkumbu miayingi, palaki yayingi ya DVD yavavuanga mu bandula nkanda umosi kaka wa Bibila. Mpangi mosi kuna Brasil una ye nkumbu a Gilnei wavova vo: “Kana nkutu vo sono kimosi kaka twazolanga o tanga, diavavanga vo twasolola e videocassete yasikididi, i bosi tuavavanga diaka solola e sono. Diampasi kikilu diakalanga.” Mpangi ankento una ye nkumbu a Rafayane, ona wasadilanga DVD za nding’a sinsu wavova vo: “Diampasi kikilu diakalanga mu vanga e longi dia yeto kibeni. Ntangwa yayingi tuaviokesanga mu vava sono kimosi kaka yovo sono kivovelanga diambu diau adimosi.” Vava ampangi basalanga e salu kia samuna e nsangu zambote, nkumbu miayingi banatanga e DVD yovo videocassate zina balenda songa muna TV za wantu ana basonganga luzolo lwambote. Mpangi zankaka banatanga nkutu aparelho za DVD za yau kibeni. Kansi, ke vavioka kolo ko, aparelho za DVD zanatwanga zavaika, ye mpangi zayingi basadilanga zo. Bobby ona okalanga ku Estados Unidos wavova vo: “Avo osongele sono kimosi, ozola songa diaka e sono kiankaka, ye nkumbu miayingi diavavanga vo wavava DVD yankaka. Ediadi ntangwa yayingi dia dianga ye diakululanga e ndekwa zeto za sunzula moko yambote ya Bibila.”

 Muna mvu wa 2013, kimvuka kia Yave kiasunzula aplicativo JW Library Sign Language, eyi isadisanga ampangi mu kulumuna yo sika videos za nding’a sinsu muna telefone ye tablet zau. Entete aplicativo yayi mu nding’a sinsu ya América yavaikisilwa. I bosi, muna mvu wa 2017, yatomeswa kimana e ndinga zawonso za sinsu zavaikisanga e video. Ampangi mu nza yawonso batoma yangalala. Mpangi Juscelino kuna Brasil wavova vo: “Diampsi kikilu diakala kwa mono mu kwikila dio! Ikwamanananga yindula una Selo Yambuta bezolelanga yeto afwa matu ye luzolo lwau lwa sia vo, oyeto mpe twanungunuka muna ludi nze awana besadilanga e ndinga zivovwanga. Yatoma yangalala, aplicativo yayi yankasakesa mu toma longokanga e Bibila.”

 O unu tuvaikisanga e video zawonso za nding’a sinsu muna nzil’eto ya Internet ye muna aplicativo JW Library Sign Language. Muna kuma kiaki, nswaswani ye dina diavangamanga muna mvu miavioka, owau e nkanda mia nding’a sinsu milenda sekolwa, bandulwa yo kayaneswa mu lumbu yakete. Kieleka, muna ndinga zayingi za sinsu, e nkanda miau ntangwa imosi mivaikilanga ye nkanda mia ndinga zina zivovwanga.

 Tala mvovo mia mpangi zeto zafwa matu. O mpangi ankento una ye nkumbu a Klízia wavova vo: “Nkia kimvuka diaka kitokanenanga afwa matu muna kubakubikila madia ma mwanda mu mpila yasazu? Omu nza ke muna kimvuka ko kilenda tezaneswa ye mana mevanganga kimvuka kia Yave muna wete dieto.” Vladimir wavova vo: “E video zikunsadisanga mu bakula vo o Yave mpila mosi kelungila-lungilanga afwa matu ye awana bevovanga.”

 E video zeto za nding’a sinsu ezak’e ntangwa zivovanga vo: “O nkanda wau wakubikwa mu longa wantu Bibila mu nza yawonso. E salu kiaki mu tukau twamvevo kisadilwanga.” Tuvutulanga matondo mu kuma kia tukau tweno ye twayingi tuvaninuanga muna nzil’eto donate.mr1310.com. O tukau twatu tukutusadisa mu vaikisa e Bibila ye nkanda mia longokela Bibila mu kuma kia wantu awonso, kumosi ye awana besadilanga e ndinga za sinsu.