Mwand’avelela i nkum’a Nzambi kesadilanga salu yandi. (Mika 3:8; Luka 1:35) Nzambi otwikanga mwand’andi muna konso fulu kazolele muna lungisa luzolo lwandi.—Nkunga 104:30; 139:7.

 O mvovo wa Kiyibere ruʹach yo mvovo wa Kingerekia pneuʹma, wasekolwa muna Bibila vo “mwanda.” Nkumbu miayingi e mvovo miami, nkum’a Nzambi miyikanga yovo mwand’avelela. (Tuku 1:2) Kansi, Bibila kisadilanga mpe mvovo miami muna mpila zankaka:

•   Fulumwinu.—Kabakuke 2:19; Lusengomono 13:15.

•   Mupepe.—Tuku 8:1; Yoane 3:8.

•   Nkuma una muna vangwa yamoyo.—Tuku 7:15.

•   Ngindu yovo kadilu kia muntu.—Ntalu 14:24.

•   Wantu bena ye nitu a kimwanda nze Nzambi ye mbasi.—1 Ntinu 22:21; Yoane 4:24.

 E mpila zazi zawonso zisonganga lekwa kilembi moneka muna meso ma wantu, kansi mana kivanganga memonekanga. Diau dimosi mpe, o mwand’a Nzambi, “una nze tembwa, ke umonekanga ko, ke lekwa ko kansi nkuma.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, (Dicionário Expositivo de Palavras do Novo Testamento), de William Vine.

 Bibila kiyikilanga mpe mwand’avelela a Nzambi vo “moko” yovo “nlembo” miandi. (Nkunga 8:3; 19:1; Luka 11:20; tezanesa ye Matai 12:28.) Nze una nkwa umbangu kesadilanga moko ye nlembo miandi mu sala e salu kiandi, Nzambi osadilanga mwand’andi mu:

•   Vanga o nsema.—Nkunga 33:6; Yesaya 66:1, 2.

•   Sonekesa e Bibila.​—2 Petelo 1:20, 21.

•   Fila nkangu andi kuna nza ankulu mu vanga masivi yo sila umbangi yo vema kwawonso.—Luka 4:18; Mavangu 1:8; 1 Korinto 12:4-11.

•   Sadisa awana bekunlemvokelanga mu songa e fu yambote.—Ngalatia 5:22, 23.

Mwand’avelela ke muntu ko

 E Bibila kiyikilanga mwand’a Nzambi vo “moko,” “nlembo” yovo “fulumwinu” mu songa vo mwand’avelela ke muntu ko. (Luvaiku 15:8, 10) E moko ma nkwa umbangu ke malendi sala mau mosi ko avo ke mafidilu kwa ngangu ye nitu andi ko; diau adimosi mpe mwand’avelela ke usalanga wau mosi ko, Nzambi ofilanga wo. (Luka 11:13) Bibila kitezanesanga mpe mwand’a Nzambi yo maza ye kiyikilanga wo kumosi yo lukwikilu yo zayi. E mambu mama mawonso mesonganga vo mwand’avelela ke muntu ko.—Yesaya 44:3; Mavangu 6:5; 2 Korinto 6:6.

 Bibila kiyikanga e nkumbu a Yave wa Nzambi ye ya Mwan’andi Yesu Kristu; kansi ke kiyikanga nkumbu a mwand’avelela ko. (Yesaya 42:8; Luka 1:31) Vava Setefano kasongwa mona-meso kia zulu, wantu wole kaka kamona, ke atatu ko. Bibila kivovanga vo: “Oyandi, ozele yo mwand’avelela, otadidi kuna zulu, omwene nkembo a Nzambi yo Yesu ovuende kuna koko kwalunene kwa Nzambi.” (Mavangu 7:55) O mwand’avelela i nkum’a Nzambi una wasadisa Setefano mu mona e mona-meso.

 Ngindu zabendomoka: “Mwand’avelela,” i muntu wantatu muna Longi dia Nzambi mu Ntatu wauna uvovanga e sono kia 1 Yoane 5:7, 8 muna nsekola ya Rei Jame.

 Ludi: Muna nsekola ya Rei Jame, e sono kia 1 Yoane 5:7, 8, kivovanga vo “kuna zulu, o Se, Diambu yo Mwand’avelela, atatu, kansi mosi kaka bena. Vena ye atatu betanga kimbangi ova ntoto” Kansi, afimpi a mambu basolola vo Yoane wa ntumwa ke yandi ko wasoneka mvovo miami ye ke mina muna Bibila ko. O nlongi Bruce M. Metzgerp wasoneka vo: “ mvovo miami mialuvunu ye ke mifwete kala muna Novo Testamento ko.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Ngindu zabendomoka: Bibila kiyikilanga mwand’avelela nze muntu, disongele vo mwand’avelela muntu kieleka.

 Ludi: Ezak’e ntangwa, Bibila kiyikilanga mwand’avelela nze muntu. Kasikil’owu, Yesu wayikila mwand’avelela vo nsadisi nze vika sia vo muntu, ona osonga ziku, fila, vova, wá, samuna, kembelela yo tambula. (Yoane 16:7-15) Kansi ediadi ke disongele ko vo mwand’avelela muntu kieleka. Bibila kiyikilanga mpe ngangu, lufwa ye sumu nze muntu. (Ngana 1:20; Roma 5:17, 21) Muna bonga nona, Bibila kivovanga vo ngangu zina ye “mavangu” yo “wana,” e sumu diyikilwanga nze mvunginiki, mvondi yo wuta loko dia mpila zawonso.—Matai 11:19; Luka 7:35; Roma 7:8, 11.

 Ngindu zabendomoka: O vubilwa muna nkumbu a mwand’avelela i ziku kisonganga vo mwand’avelela muntu.

 Ludi: Ezak’e ntangwa Bibila kisadilanga e mvovo “muna nkumbu a” mu yika nkuma yovo wisa. (Nsiku 18:5, 19-22; Estere 8:10) Mpila mosi mpe o wantu besadilanga mvovo, “muna nkumbu a nsiku,” ediadi ke disongele ko vo nsiku muntu. Vava muntu kevubilwanga “muna nkumbu a” mwand’avelela osonganga vo ozeye nkuma ye salu mwand’avelela usalanga muna lungisa luzolo lwa Nzambi.—Matai 28:19.

 Ngindu zabendomoka: Antumwa za Yesu ye alongoki andi muna tandu kiantete, bakwikilanga vo mwand’avelela muntu.

 Ludi: Bibila ye lusansu ke lusonganga ziku kia diambu diadi ko. O nkanda Encyclopædia Britannica uvovanga vo: “E ngindu za sia vo, Mwand’avelela Muntu nze Nzambi, zatuka muna Lukutakanu lwa Constantinopla muna mvu wa 381 wa tandu kieto. Lukutakanu lwalu lwavangama vioka 250 ma mvu, kuna nima lufwa lwa ntumwa wansuka.