Bibila ditêle ti mu ntangu kanda dia Israele diabiarila Mutoto wa kani mpe bu bakabana wo mu makanda mawu, makanda 10 ma Manase mabaka lweka lwawu ku ndambusu ya weste ya zurde, bahambuka na makanda makaka. (Yoswa 17:1-6) Mio ni misamu mita singasa archéologie?

 Mu 1910, bibuku bia tindzu bieri na bitsono mu Hebre bamona ku Samarie. Bibuku biango, peleko ostraca, bieri na mikanda mia mu Hebre mu banzonzela bima bia ntalu bi beri kwe turisaka ku nzo ya mfumu ntiana vinu peleko mufuta ma nitu. Mu biabiansoni, ostraca 102 zeri kûna tûka mbandu ya 8; kâ 63 kwa balenda mu tanga. Kâ, mu nsangu zazansoni ze mu bibuku 63, balendi mwa mona bilumbu, nkumbu za makanda, na nkumbu peleko misamu mitariri bantu bô beri tekaka bima na za bô beri sumbaka.

 Musamu wa nzitukulu ni wena’eti, makanda mamansoni ma bazonzele mu bibuku dia Ostraca ya ku Samarie mu kanda dia Manase mena. Tintwari na Bibila dimosi NIV Archaeological Study Bible, ditêle ti ostraca zango “zisongele tintwari na misamu mi têle Bibila mu wo wutariri mbuka ya ye bêla kanda dia Manase.”

 Ostraca ya Samarie yisingase mpe misamu mia tsoneka Amose, titsoniki timosi tia Bibila mu bungu dia bantu ba mvwama ba mu ntangu yîna: “Malavu banwinaka mu mbungu za fuluka mpe mafuta mayôkele bubote bayebelaka mu nitu.” (Amose 6:1, 6) Ostraca ya Samaria yisingase ti bima bia mpila yo beri tumisaka mu tizunga tieri bêlaka makanda 10 ma Manase.