Bibila mbo ditâka ti Bisi-Madiane bu banata Yozefe ku Ezipte, ha manima Yakobe na kanda diandi bakatuka ku nsi ya Kana mu kwe bâ ku Ezipte. Yakobe na kanda diandi baye bâ ku tizunga tia Gosene ku Ezipte, ha mbuka yi bwilaka nzari ya Nile mu mubu wa Méditerranée. (Mba. 47:1, 6) Bala ba Israele ni “batatamana mu butana na mu tomo bâ na ngolo.” Ntiangu, Bisi-Ezipte bayizi bâ na bunkuta bwa bala ba Israele mpe babatuma mu ngolo mu bâ bangamba (esclaves).​—Ndu. 1:7-14.

Bantu bakaka bayizi tsâla tinsamu tio tia Bibila mpe batâ ti tinsamu tia ngwalo (mythe) kwa tiena. Diangana, misamu mie kô misongelaka ti Basemite * ngamba zeri ku nsi ya Ezipte ya ntama.

Mu tifwani, archéologues zayizi dukisa ku nsi’a mutoto bima bia makanda ma ntama, ku nore ya Ezipte. Muntu wumosi wa mayela wu batâka nkumbu John Bimson tele ti bima bie kô bisongelaka ti makanda yôka 20 ma Basemite meri bâka ku nore ya Ezipte. James Karl Hoffmeier, muntu wumosi wulongokaka misamu mia ku Ezipte (Egyptologue), tele ti: “Mu ntangu yabatika, kampe mu 1 800 na tii mu 1540 N.M.B., Basemite ba ku Azi ya weste (Ouest) ku hata dia Ezipte beri zoloko mu kwe bâ mu bungu ti nsayi dieri ba tâka.” Yandi vutulu tâ: “Ntangu yo yidelakane na ntangu ya bambuta yifwanakane na ntangu ya misamu mi bazonzelaka mu mukanda wa Mbatukulu.”

Tima tiakaka tie kô, ku side (sud) ya Ezipte, tisongelaka ti bala ba Israele ngamba zeri ku nsi ya Ezipte. Tima tiango mukanda wa papyrus wena wa mu ntangu ya 2000–1600 N.M.B. ye na nkumbu za ngamba zeri salaka mu nzo yimosi ya ku side ya Ezipte. Mu papyrus yango mweri na nkumbu yôka 40 za Basemite. Ngamba zango, peleko bisari biango, tisalu tia lamba beri salaka, milele beri salaka na bisalu biakaka bia moko beri salaka. Hoffmeier vutulu tâ ti: “Tuka ntangu yeri salaka bantu 40 mu nzo yimosi ku Thébaïde [side ya Ezipte], lutangu lwa Basemite lwatomo kula ku Ezipte; nsungula ku mbuka yi bwilaka nzari ya Nile mu mubu wa Méditerranée, bayizi bâ babingi.”

David Rohl, archéologue yimosi, watsoneka ti nkumbu zakaka za ngamba zi bazonzela mu papyrus yo “ni zo kwa mpe tutangaka mu kati dia Bibila.” Mu tifwani, mu bibuku bia mukanda wango wa papyrus mwe na nkumbu zifwakane na Izakare, Asere, na Sifra. (Ndu. 1:3, 4, 15) Rohl tele ti: “Tima tiena tita songela ti mu ntangu yo bala ba Israele ngamba zeri ku Ezipte.”

Muntu wa mayela wu batele nkumbu Bimson vutulu tâ ti: “Bikulu bia mu Bibila bia bungamba na bia ndukulu ku Ezipte mbo bitomo singusuku mu misamu miayôka mu ntama.”