Ku Lata Hahulu Mifilifili

MWA lifasi la kacenu batu ba lata hahulu mifilifili. Ki niti kuli batu ba kalile kale ku itabisanga ka likezo za mifilifili. Kono ba Media Awareness Network ba bulela kuli: “Mwa lilimo za cwanoñu fa, ku na ni cinceho ye bile teñi ka za mifilifili ye boniswanga mwa lika za ku itabisa ka zona. Sapili ki kuli, mifilifili yeo, i ekezehile hahulu.” Sa bubeli ki kuli, “maswaniso a mifilifili se a boniswa hahulu, mi se ku beiwa likezo ze ñata za buhule, hamohocwalo ni likezo ze ñata ze situhu.” Ha mu nyakisise litaba ze latelela.

Lipina: Ba Media Awareness Network ba bulela kuli, lipina ze bulela hahulu ka za mifilifili, “se li i ngiwa ku ba ze lukile ki batu ba ba panga lipina.” Ka ku itusisa lipulelo ze maswe, lipina ze ñwi li susueza ku bulaya ni ku swala batu likalala, mane nihaiba mutu ku eza cwalo ku musalaa hae kamba ku bo mahe.

Lipapali za fa vidio: Magazini ye ñwi ya kwa Britain ne ize kwa batu ba ba tabela hahulu lipapali za fa vidio: “Kwa bilaeza kuli lipapali za fa vidio li bonisa hahulu likezo za lipulayano. Ka mukwa o muñwi, mutu u swanela ku lata mifilifili kuli a late lipapali za fa vidio.” Ka mutala, mwa papali ye ñwi ye tumile hahulu, batu ba kona ku bapala inge kuli ba bulaya basali ka ku ba puputa ka mulamu. Licaziba ba bañwi ba lumela kuli lipapali za fa vidio li kona ku kukueza hahulu banana ku fita ku buha TV, bakeñisa kuli ba amiwanga hahulu mwa papali ye ba bapala.

Mafilimu: Lipatisiso li bonisa kuli mifilifili, likezo za somano ni litaba za ku nyefula Mulimu se li ekezehile hahulu mwa mafilimu, mi mutu ha sa kona ku itinga fa litaba ze bonisa kuli filimu ya bata ku buha ya kona ku buhiwa ki banana kamba ba bahulu. Ku tuha fo, patisiso ye ñwi ne i bonisize kuli, mwa mafilimu haki batu ba ba ngiwa ku ba ba maswe feela ba ba ezanga likezo za mifilifili. Mane ibato ba licika la mifilifili ye boniswanga fa TV, mwa mafilimu, ni mwa lividio za lipina i eziwanga ki batu ba ba ngiwa ku ba ba bande.

Makande: Babihi ba bañata ba makande a fa TV ba etelelwa ki sikuka sa kuli: ‘Ha ku na ni mifilifili, batu ba buhanga hahulu makande.’ Ku biha makande ki pisinisi ye tuna, mi babihi ba makande ba ziba kuli mifilifili i hohanga mamelelo ya babuhi ba makande ba bañata ni kuli babuhi ba makande ha ba ba ba bañata ba kona ku hoha mamelelo ya bafundoti ba lipisinisi ili ba ba fanga masheleñi kwa mitai ya makande a fa TV mwa linaha ze ñata.

Libaka za fa Intaneti: Fa Intaneti ku na ni maswaniso a mañata a ku ikezeza feela ni a luli a bonisa batu ba ba nyandiswa, ba ba pumakiwa, ba ba holofazwa, ni ba ba bulaiwa. Mi banana ba bañata ba itusisanga libaka zeo za fa Intaneti.

Kana Mwa Kona ku Kukuezwa ki Lika za ku Buha, za ku Teeleza ni za ku Bala ze na ni Mifilifili?

Kana batu ba kona ku kukuezwa ki mifilifili ye boniswanga fa TV ni mwa mafilimu, ye mwa libuka, mwa lipina, ni mwa lika ze ñwi za ku itabisa ka zona? Kiniti kuli batu ba ba ezanga lika zeo ba bulelanga kuli, lika za bona ha li koni ku tisa butata kwa batu. Kono ha mu nyakisise taba ye: Kuli ba hohe mamelelo ya batu, ba lipisinisi ba lifanga masheleñi a eza mabilioni kwa ku fundota lika za bona fa TV kamba fa wayalesi, mi mwendi ba kona ku fundota nto ye ñwi ka lisekondi feela ze 30. Kamukwaocwalo, kana ku lukile ku nahana kuli filimu ye tanda mizuzu ye 90, ye bonisa batu ba ba eza likezo za muzamao o maswe ni za bukebenga, ha i koni ku kukueza batu, sihulu banana ba ba kona ku kukuezwa ka bunolo?

Mubupi wa luna, yena Jehova Mulimu, wa lu ziba hande ku fita mo lu izibela luna beñi. Ki temuso mañi ya lu file Mulimu ka za ku eza siango ni batu ba mifilifili, ili ba ba kopanyeleza ni batu ba ba mwa lika ze tumile hahulu za ku itabisa ka zona ze cwale ka mafilimu, lipina, ni libuka? Ha mu nyakisise mañolo a mwa Bibele a latelela:

●“Muñaa Bupilo u lika ya na ni niti. Kono moya wa hae u toile ya maswe, ni ya lata situhu.”—Samu 11:5.

●“U si ke wa twaelana ni mutu ya buhali; u ambuke ku zamaya ni mutu ya lunya; u ka swana wa twaela mizamao ya hae, mi u fumana lilaba le li swasa moya wa hao.”—Liproverbia 22:24, 25.

Ki niti kuli ha lu koni ku i sileleza kwa likukuezo kaufela ze maswe. Kono lwa kona ku keta za ku itabisa ka zona ni batu be lu kona ku eza silikani ni bona. Kamukwaocwalo, mu ipuze kuli, ‘Ni bata ku ba mutu ya cwañi?’ Kihona mu ka eza silikani ni batu ba ba cwalo, ili batu ba ba latelela likuka ni likonkwani ze swana ni za mina.—Liproverbia 13:20.

Nihaike kuli balikani be lu keta ni lika ze lu keta ku itabisa ka zona za kona ku cinca mo lu ngela mifilifili, ku na ni lika ze ñwi hape ze kona ku lu kukueza. Ki lika mañi ona zeo?

 [Siswaniso se si fa likepe 4]

 Lika ze lu keta ku itabisa ka zona za kona ku cinca mo lu ngela mifilifili