Muuna yanyezi ubulela kuli: “Hane lunyalani, na ni bo musalaaka nelunani mibonelo yeshutana ka za mwakuboniseza likute. Haki kuli mubonelo wa yomuñwi neulukile ni kuli wa yomuñwi ona neufosahalile, ki taba feela ya kuli mibonelo yeo neishutana. Hañata neniikutwanga kuli bo musalaaka nebaswanela kuekeza kwa likute lene banibonisa hane baambolanga ni na.”

Musali yanyezwi ubulela kuli: “Nenihuliselizwe mwa sizo ili mo batu nebabulelanga ka kupahamisa hahulu linzwi, kubonisa liponiso za fa sifateho ka mafulofulo, ni kukauleza babañwi hababulela. Nelusaangi kuli kueza cwalo ki kashwau. Kono sizo mone nihuliselizwe seo, nesishutana hahulu ni sizo mone bahuliselizwe bo muunaaka.”

Kubonisa likute mwa linyalo haki nto yemutokwa kubonisanga feela ka linako zeñwi; ki nto yetokwahala luli. Mukona kubonisa cwañi kuli mwakuteka bakumina?

Baana batokwa hahulu kukutekiwa. Bibele ibulelela baana babanyezi kuli: “Yomuñwi ni yomuñwi wamina alate musalaa hae ka mwaitatela.” Kono cwale iekeza kubulela kuli: “Musali yena uswanela kukuteka hahulu muunaa hae.” (Maefese 5:33) Nihaike kuli baana ni basali baba mwa manyalo batokwa kuikutwa kulatiwa ni kukutekiwa, baana babanyezi baikutwanga hande sihulu habakutekiwa. Muuna yanyezi yabizwa Carlos * ubulela kuli: “Baana batokwa kuikutwa kuli bakona kutatulula miinelo yetaata, kutatulula matata, ni kuli bakona kubabalela lubasi.” Musali haakuteka muunaa hae ka kubonisa kuli muunaa hae unani buikoneli bobucwalo, haatusi feela muunaa hae kono ni yena wafumana tuso. Musali yanyezwi yabizwa Corrine ubulela kuli: “Bo muunaaka banibonisanga hahulu lilato hanibonisa kuli nabakuteka.”

Niteñi, basali babanyezwi ni bona batokwa kukutekiwa. Taba yeo yautwahala kakuli muuna yanyezi haakoni kulata hahulu musalaa hae haiba kuli haakuteki musali yo. Bo Daniel babulela kuli: “Nitokwa kukutekanga mibonelo ni liakalezo za bo musalaaka. Hape nitokwa kukuteka maikuto abona. Haiba nipalelwa kuutwisisa libaka bo musalaaka habaikutwa ka nzila yeñwi hakutalusi kuli nakona kukasheza kwatuko maikuto abona.”

Likute liswanela kulemuhiwa ki mutu yaliboniswa. Fo kikuli, taba haisika itinga fa kunahana kuli mwabonisa likute, kono iitingile fa taba ya kuli bakumina baikutwa kuli mwabakuteka. Yeo ki yona tuto yanaaitutile musali yanyezwi yatalusizwe kwa makalelo a taba ye, mwatasaa tohonyana yeli “Butata Bobukona Kubateñi.” Musali yo ubulela kuli: “Nihaike kuli nenisa boni kuli nenibonisa kashwau, haiba nenitahiseza bo muunaaka kuikutwa kusakutekiwa, uzibe ki na yanaatokwa kucinca muezezo waka.”

• Muñole lika zetaalu zende zemutabela ku bo muunaa mina kamba ku bo musalaa mina. Lika zemuka lemuha zeo, zemutabela ku bakumina, zakona kumisusueza kubakuteka.

• Mwa sunda iliñwi, mutokomele hahulu mupilelo wamina (isiñi mupilelo wa bakumina) mwa likalulo zelatelela.

Manzwi amina. Mwa patisiso yeñwi yeneezizwe ka za batu babanyalani nekufumanwi kuli “batu babali mwa manyalo amande mokunani tabo nebabulelanga lipulelo zende zeketalizoho ka nako kaufela hane babulelelwa pulelo iliñwi yemaswe hane baikambota ka za lifapahano zabona. Ka kushutana ni bao, batu bane bali mwa manyalo anaalibile kwa kufela, hañata nebasa bulelangi pulelo yende hane babulelelwa pulelo yemaswe.” *—Sikuka sa mwa Bibele: Liproverbia 12:18.

Muipuze kuli: ‘Kana nabulelanga ka likute ku bakuluna? Ki hakai inze ninyaza bakuluna kufita kubababaza? Linzwi laka liutwahalanga cwañi hanifitisa maikuto aka kamba pilaelo yaka?’ Kana bakumina bakona kulumelelana ni likalabo zamina kwa lipuzo zeo?—Sikuka sa mwa Bibele: Makolose 3:13.

Mulike muezezo wo: Muitomele sikonkwani sa kuli mubabazange bo muunaa mina kamba bo musalaa mina nihaiba feela hañwi mwa lizazi. Akalezo ki ye: Muhupule lika zende zemutabela ku bakumina zene muñozi. Mube ni mukwa wa kubulelelanga bakumina lika zende zemutabela ku bona.—Sikuka sa mwa Bibele: 1 Makorinte 8:1.

Likezo zamina. Musali yanyezwi yabizwa Alicia ubulela kuli: “Nitandanga nako yeñata inze nieza misebezi ya fa ndu, mi bo muunaaka haba nibonisanga likute ka kubeya hande lika zabona kamba kutapisa mikeke yebacezi, niikutwanga kuli baitebuha buikatazo bwaka ni kuli ni wa butokwa mwa linyalo laluna.”

Muipuze kuli: ‘Kana moniezezanga bakuluna kwabonisa hande kuli nabakuteka? Kana natandanga nako yeñata ni bakuluna ni kubaisa pilu?’ Kana bakumina bakona kulumelelana ni likalabo zamina kwa lipuzo zeo?

Mulike muezezo wo: Muñole linzila zetaalu zeo mina nemuka tabela kuli muboniswe likute ka zona. Mutaluseze bakumina kuli ni bona baeze nto yeswana. Cwale mucincane mikoloko yemuñozi yeo ilikuli yomuñwi ni yomuñwi wamina abelekele fa kubonisa mulikanaa hae likute mwa linzila zebonisizwe. Muise hahulu pilu kwa lika zemutokwa kueza mina kuli mubonise likute. Haiba yomuñwi akala kuunga muhato wa kubonisa likute, yomuñwi ni yena ukalikanyisa.