TOHO YA TABA | MULONGA MO KU SI NA KU SA SEPAHALA
Mubuso wa Mulimu—Mulonga mo ku si na ku sa Sepahala
‘Libaka ku sa sepahala ha ku atile hahulu kikuli baeteleli ba sicaba ni bona ki bayahi ba naha mi haiba kuli bayahi ba naha ha ba sepahali u zibe ni baeteleli ba sicaba ni bona ha ba na ku sepahala.’ Manzwi ao, naa bulezwi ki mueteleli yo muhulu wa liluko le li talima za ku tatuba masheleñi a muuso wa naha ya Nicaragua, ha naa talusa libaka ha naa ikutwa kuli ne ku li taata ku felisa ku sa sepahala mwa muuso.
Kana ha mu lumeli kuli haiba batu ha ba sepahali, fohe mulonga kaufela o zamaiswa ki bona ni ona ha u na ku sepahala? Haiba ku cwalo u zibe mulonga mo ku si na ku sa sepahala u swanela ku zwelela ku sili isiñi kwa batu. Bibele i bulela za mulonga o cwalo, ona Mubuso wa Mulimu, ili mulonga wo Jesu naa lutile balateleli ba hae ku u lapelelanga.—Mateu 6:9, 10.
Mubuso wa Mulimu ki mulonga wa luli o busa ku zwelela kwa lihalimu. U ka to yola milonga kaufela ya batu. (Samu 2:8, 9; Sinulo 16:14; 19:19-21) Ye ñwi ya limbuyoti ze u ka tiseza batu Mubuso wo, ki ku felisa ku sa sepahala ko ku atile mwa milonga. Ha mu nyakisise lika ze 6 ze lu kolwisa kuli Mubuso wo u ka eza cwalo luli.
1. MAATA
ZE TAHISA BUTAATA: Milonga ya batu i lifelwa ki bayahi ba naha, sihulu ka ku lifa mitelo. Masheleñi ao ki ona a tahisa kuli babusi ba bañwi ba uzwe, mi babusi ba bañwi bona ba amuhelanga likweta kwa batu ba ba bata ku kutisezwa kwa mitelo ya bona kamba kwa litifo ze ñwi ze ba lifanga kwa muuso. Ku eza cwalo ku tahisanga butaata bakeñisa kuli ba muuso ba ekezanga kwa mitelo ilikuli ba kwahele lisinyehelo zeo, mi seo si tahisanga kuli ku sa sepahala ku zwelepili ku ba teñi. Mwa muinelo o cwalo, batu ba ba nyandanga hahulu ki ba ba sepahala.
MO BU KA FELISEZWA: Mubuso wa Mulimu ona u fumana maata ku zwelela ku Mulimu ya Maata-Ote, yena Jehova. * (Sinulo 11:15) Ha u tokwi ku telisa mitelo kuli u zwelepili ku sebeza. Kono Mulimu “ka butuna bwa maata a hae” ni ka bufani bwa hae bo bu si na buitati u ka bona teñi kuli Mubuso u ka ezeza ba busiwa ba ona lika kaufela ze ba tokwa.—Isaya 40:26; Samu 145:16.
2. MUBUSI
ZE TAHISA BUTAATA: Bo Susan Rose-Ackerman ba ba bulezwi mwa taba ya kwa makalelo ba bulela kuli buikatazo bwa ku felisa ku sa sepahala “bu swanela ku kalela kwa baeteleli.” Ba muuso ba tahisanga kuli ba si ke ba sepiwa ha ba likanga ku felisa ku sa sepahala kwa mapokola kamba kwa babeleki ba fa miseto ya linaha kono inze ba tuhelela ku sa sepahala mwahalaa baeteleli ba bahulu. Mi nihaiba mubusi wa butu ya lukile hahulu ni yena ha si ka petahala. Sina feela mo i bulelela Bibele “ha ku na mutu ya lukile mwa lifasi, ya nzaa eza hande.”—Muekelesia 7:20.
Jesu naa hanile kweta ye tuna ka ku fitisisa ya naa filwe
MO BU KA FELISEZWA: Jesu Kreste yena ya ketilwe ki Mulimu ku ba Mubusi wa Mubuso wa Mulimu, ha swani ni batu ba ba si ka petahala, ha koni ku ba mwa muliko wa ku eza lika ze maswe. Jesu naa bonisize cwalo ka ku hana kweta ye tuna ka ku fitisisa ya naa filwe ya “mibuso kamukana ya lifasi ni kanya ya yona.” Jesu naa sepisizwe ku fiwa mibuso yeo ha naa ka eza feela kezo ya ku lapela mubusi wa lifasi, yena Diabulosi. (Mateu 4:8-10; Joani 14:30) Nihaiba ka nako yeo Jesu naa nyandiswa ku i sa lifu, naa zwezipili ku sepahala kuli mane naa hanile ku nwa mulyani o ne u ka felisa butuku bwa naa utwa ili o ne u ka mu tahiseza ku sa nahana hande. (Mateu 27:34) Jesu ha sa zuselizwe kwa lihalimu ki Mulimu, naa bonisize kuli wa swanela luli ku ba Mulena wa Mubuso.—Mafilipi 2:8-11.
3. KU CINCA-CINCA
ZE TAHISA BUTAATA: Linaha ze ñata li ezanga liketisa kamita ili ku fa batu kolo ya ku zwisa baeteleli ba ba sa sepahali fa litulo za bona. Kono niti kikuli, ku ipapata ni liketisa li eziwanga ka ku sa sepahala, mane nihaiba mwa linaha ze twi ki ze zwezipili. Ba ba fumile ba kona ku kukueza maswe baeteleli ba ba busa kamba ba ba ka busa kwapili ka ku itusisa limpo ni likezo ñwi.
Muatuli yo muñwi wa mwa kuta ye tuna ka ku fitisisa ya mwa naha ya United States wa libizo la John Paul Stevens, naa ñozi kuli kukuezo ye cwalo i tahisanga kuli “ba muuso ba palelwe ku eza lika ka mulao ni ku busa hande, mane hape ku tahisanga kuli ba si ke ba sepiwa ki sicaba.” Kacwalo, ha ku komokisi buñata bwa batu mwa lifasi kaufela ha ba lumela kuli mwa likopano za bupolitiki ki mona mo ku na ni hahulu butaata bwa ku sa sepahala.
MO BU KA FELISEZWA: Mubuso wa Mulimu u ka felisa butaata bwa ku sa sepahala, bo bu banga teñi ka nako ya liketisa bakeñisa kuli wona ha u na ku cinca-cinca, u ka busa ku ya ku ile. (Daniele 7:13, 14) Bakeñisa kuli Mubusi wa ona u ketilwe ki Mulimu, Mubuso wa Mulimu ha u si ka itinga fa liketisa mi babusiwa ba ona ha ba koni ku u felisa. Ku sa cinca-cinca kwa ona ku tahisa kuli ze u peta li tuse babusiwa ba ona ka nako ye telele.
4. MILAO
ZE TAHISA BUTAATA: Mwendi mu kana mwa nahana kuli ku toma milao ye minca kwa kona ku tatulula butaata. Niteñi, licaziba ba fumani kuli mwa miinelo ye miñata ku ekeza kwa palo ya milao ku tahisanga feela kuli butaata bwa ku sa sepahala bu ekezehe hahulu. Fahalimwaa seo, ku toma milao ye lelezwi ku fukuza butaata bwa ku sa sepahala hañata ku tula hahulu, kono hape milao yeo ha i tusangi hahulu.
MO BU KA FELISEZWA: Milao ya Mubuso wa Mulimu ki ye minde hahulu ku fita milao ya milonga ya batu. Ka mutala, mwa sibaka sa ku fa mukoloko o mutelele wa milao, Jesu naa file feela Mulao u li muñwi. Naa bulezi kuli: “Hakulicwalo, lika kaufela ze mu bata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona mina.” (Mateu 7:12) Mane nto ya butokwa hahulu kikuli, milao ya Mubuso i ama hahulu milelo ni likezo za mutu. Jesu naa bulezi kuli: “U lukela ku lata wahenu mo u itatela.” (Mateu 22:39) Kaniti, Mulimu ya ziba ze mwa pilu ya mutu, ki yena ya kona ku fa milao ye cwalo.—1 Samuele 16:7.
5. MILELO
ZE TAHISA BUTAATA: Lika ze tahisa hahulu ku sa sepahala ki mukwañuli ni buitati. Makwambuyu ba muuso ni batu ba ba busiwa hañata ki bona ba ba bonisanga mikwa ye maswe yeo. Mwa taba ya ku wa kwa muyaho wa sintolo sa kwa Seoul se si bulezwi mwa taba ya kwa makalelo, ne ku fumanwi kuli makwambuyu ba muuso ne ba amuhezi kweta ku zwelela kwa bayahi ba ne ba ziba kuli ku leka kweta ne ku sa tuli hahulu ku fita ku itusisa liyahiso ze swanela ni ku yaha ka nzila ye swanela.
Kacwalo, batu ba swanela ku lutiwa ku ambuka mikwa ye maswe ye cwale ka mukwañuli ni buitati ilikuli butaata bwa ku sa sepahala bu feliswe. Nihakulicwalo, lipuso za batu ha li na takazo ni buikoneli bwa ku luta batu ku ambuka mikwa yeo.
MO BU KA FELISEZWA: Mubuso wa Mulimu u tatulula butaata bo luli ka ku luta batu ku ambuka mikwa ye maswe ye tahisezanga batu ku sa sepahala. * Lituto zeo, li tusa batu “ku uncafazwa mwa moya o susumeza munahano [wa bona].” (Maefese 4:23) Ba ituta ku tuhela mukwañuli ni buitati ni ku kolwa ka lika ze ba na ni zona, ni ku ituta ku isa pilu kwa butokwi bwa ba bañwi.—Mafilipi 2:4; 1 Timotea 6:6.
6. BABUSIWA
ZE TAHISA BUTAATA: Nihaiba mwa sibaka se sinde mo ku na ni lituto ze nde ka ku fitisisa za muzamao, batu ba bañwi ba ketanga ku sa sepahala. Licaziba ba bulela kuli leo ki lona libaka le li tahisa kuli milonga ya batu i palelwe ku felisa butaata bwa ku sa sepahala. Sepo ye ba na ni yona ba muuso ki ya ku kusufaza feela kwa butaata bwa ku sa sepahala hamohocwalo ni ku kusufaza kwa bumaswe bo bu tahiswa ki ku sa sepahala.
MO BU KA FELISEZWA: Ba katengo ka ka bizwa The United Nations Convention Against Corruption ne ba bulezi kuli ba muuso ba swanela ku lwanisa butaata bwa ku sa sepahala ka ku susueza batu ba bona ku “sepahala ni ku isa pilu kwa lika.” Nihaike kuli wo ki mulelo o munde, Mubuso wa Mulimu wona ha u susuezi feela babusiwa ba ona ku bonisa mikwa yeo kono u tokwa kuli ba be ni yona. Bibele i bulela kuli “ba mukwañuli” ni “mahata” ha ba na ku yola saanda sa Mubuso.—1 Makorinte 6:9-11; Sinulo 21:8.
Batu ba kona ku ituta ku latelela likuka ze pahami ze za muzamao sina mo ne ba ezelize Bakreste ba kwa makalelo. Ka mutala, mulutiwa ya bizwa Simoni ha naa likile ku fa masheleñi kwa baapositola kuli a itekele moya o kenile, ne ba hanile ku amuhela kweta ya hae yeo mi ne ba mu bulelezi kuli: “U bakele bumaswe bwa hao bo.” Simoni ha sa lemuhile butaata bo ne bu ka tiswa ki takazo ya hae ye maswe yeo, a kupa baapositola kuli ba mu lapelele ilikuli a si ke a tahelwa ki butaata bo.—Likezo 8:18-24.
MO MU KONA KU BELA BABUSIWA BA MUBUSO WA MULIMU
Ku si na taba ni ko mu simuluha, mu na ni kolo ya ku ba babusiwa ba Mubuso wa Mulimu. (Likezo 10:34, 35) Tukiso ya ku ituta ye ezizwe ki Mubuso, ye se fumaneha mwa lifasi kaufela ka nako ya cwale, i ka mi tusa ku ziba mo mu kona ku bela babusiwa ba Mubuso wa Mulimu. Lipaki za Jehova ba ka tabela ku mi bonisa mo i ezezwanga tuto ya Bibele ye si na tifo, ili ye kona ku eziwa ka nako ye kuswani feela ka sunda ni sunda. Ze ñwi za lika ze mu ka ituta ki “taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu,” ku kopanyeleza cwalo ni mo u ka feliseza milonga ye tezi ku sa sepahala. (Luka 4:43) Lu mi kupa kuli mu ikambote ni Lipaki za Jehova ba ba li bukaufi ni mina kamba mu kene fa Webusaiti ya luna ya jw.org.