Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Twingidilei Pamo na Mulami

Twingidilei Pamo na Mulami

Twingidilei Pamo na Mulami

A mfumwami wami, ami naimana nyeke pa kitēba kya bulami dyuba, ami ne mutūlwe ponka bufuku bonso’tu.”ISAYA 21:8.

1. I milao’ka ya kutendelwa iletelwe bukamoni na Yehova mwine?

 YEHOVA i Mukadi Mukatampe wa Mpango. Mwikeulu ntomboki, Satana Dyabola, kakokejapo kukalakanya nansha dimo mpango Yandi mikatampe ya kuyukanya buujila bwa dijina dyandi ne ya kushimika Bulopwe bwa ntumbo bukaludika paladisa pano pantanda. (Mateo 6:9, 10) Mu buno buludiki, muzo wa muntu ukeselwa byabine na bine. Leza ukapwa “kumininina lufu nyeke ne nyeke; ino Mfumwetu Leza ukapampula mipolo ku mapala onso.” Bine, bantu bakekala bekutyile umbumo, mu ndoe ne ntundubuko ya nyeke ne nyeke. (Isaya 25:8; 65:17-25) Yehova mwine ye uletele bukamoni bwa ino milao yandi ya kutendelwa!

2. I bantu’ka batūdilwe na Yehova bu batumoni bandi?

2 Ino Umpangi Mukatampe udi kadi na bantu batūdile bu batumoni. Mu myaka ya kumeso kwa bwine Kidishitu, “kibumbo kikatampe kya tumonyi” kushilwila ku Abele, kyānyemene lubilo na kūminina, divule mu makambakano a miswelo ne miswelo. Bifwa byabo bilumbuluke bikankamikanga dyalelo bene Kidishitu badikōkeji. Kidishitu Yesu ye kifwa kipityile kulumbuluka kya kamoni wakankamene. (Bahebelu 11:1–12:2MB) Kifwa, vuluka bukamoni bwandi bwa mfulo bwaāpene ku meso a Pontyusa Pilato. Wāmusapwidile amba: “Po pa mwanda o nabutwidilwe pano, ne o naīdile pano panshi na’mba, nkebasapwile [bubinebine].” (Yoano 18:37) Bene Kidishitu bapyasakane balondanga kifwa kya Yesu, bendelela na kupāna bukamoni ne kusapula na bukankamane “myanda ya bintu bikatampe bya Leza,” tamba mu 33 K.K. kutūla ne mu uno mwaka wa 2000 K.K.—Bilongwa 2:11.

Kwiketa Pala Pala kwa Kine Babiloni

3. Satana ulwanga namani bukamoni bupānwa butala padi Yehova ne pa kiswamutyima kyandi?

3 Ke myaka tununu ne tununu, Satana Dyabola, Kinkwa mukatampe, ukimba’nka kukimba na nshikani kuvutakanya bukamoni bwa batumoni ba Leza. Byadi ‘shandya bubela,’ uno “mukishi mukatakata . . . , nyoka wa kala na kalā,” ye aye “ñongoji wa panopantanda ponso.” Keshinkijangapo mu bulwi bwandi bwatambanga boba “bālamine bijila bya Leza,” nakampata mu ano mafuku a mfulo.—Yoano 8:44; Kusokwelwa 12:9, 17.

4. Babiloni Mukatakata wāsulukile namani?

4 Myaka 4 000 ishele kunyuma, kupwa kwa Dilobe dya mu mafuku a Noa, Satana wālangwile Nimiloda, “kiluwe byamwiko ku meso a Yehova.” (Ngalwilo 10:9, 10) Babiloni (Babele) kibundi kikatampe kya Nimiloda kyāikala ke kité kya mutōtelo wa bademona. Yehova pa kuvutakanya ludimi lwa bobaki ba kiteba kya Babele, bantu bāpalakana ntanda yonso, bāsela ne mutōtelo wabo wa bubela. Enka namino, Babiloni wāikala ke nsulo ya umbikalo wa ntanda yonso wa mutōtelo wa bubela, witwa mu mukanda wa Kusokwelwa bu Babiloni Mukatakata. Uno mukanda i mulombole byamalwa bikafikila ino ngikadilo ya mutōtelo ya kala.—Kusokwelwa 17:5; 18:21.

Muzo wa Batumoni

5. I muzo’ka obālongolwele kudi Yehova wāikala ke kamoni wandi, ino mwanda waka wēulekele beusela bu musungi?

5 Myaka kubwipi kwa 500 kunyuma kwa kitatyi kya Nimiloda, Yehova wālongolwele lutundu lwa Abalahama muntu wakikōkeji bu muzo wa Isalela, amba wikale kamoni Wandi pano pantanda. (Isaya 43:10, 12) Bantu bavule mu uno muzo bāingidile Yehova na dikōkeji. Ino myaka tutwa na tutwa pa kupita’po, Isalela wābolejibwa na nkulupilo ya bubela ya mizo yobādi balondakene nayo, abo bantu bāsambile kipwano na Yehova bābomboka, kebatōta bilezaleza. O mwanda mu 607 K.K.K., bibumbo bya bene Babiloni byāludikilwe na Mulopwe Nebukaneza, byāile, byāonakanya Yelusalema ne tempelo mine, byāsela Bayuda bavule bu misungi mu Babiloni.

6. I musapu’ka muyampe wāsapwile mulami mupolofeto wa Yehova, ne wāfikidile kitatyi’ka?

6 Bine, mutōtelo wa bubela wātambwile bushindañani! Inoko kutādilañana kwa Babiloni kwādi kwa kakitatyi katyetye. Kintu kya myaka 200 kumeso kwa kino kimbidikita, Yehova wāsoñenye mulami amba: “Enda, tūla mulami; asapule kyamona.” Lelo uno mulami wādi wa kusapula musapu’ka? “Babiloni i mupone! i mupone! penepo bankishi basōngwe bandi bonsololo batyumwina panshi ponka.” (Isaya 21:6, 9) Bine, kino kinenwa kya bupolofeto kyāfikidile mu 539 K.K.K. Babiloni nkomonkomo wāpona, bantu bāsambile kipwano na Leza bāmona muswelo wa kujokela mu ntanda yabo.

7. (a) Bayuda bāboīle ñeni’ka ku madingi ēbapele Yehova? (b) Lelo i makinga’ka āponene’mo Bayuda bālupukile mu bupika, ne byāfudile kwepi?

7 Bayuda bājokele mu bupika bāboīle’po ñeni mikatampe, bāleka mutōtelo wa bilezaleza ne wa majende. Ino mwenda myaka, bāponena kadi mu makinga makwabo. Bamo bāpya mu dikinga dya filozofi ya Bangidiki. Bakwabo bāshilula kutumbija bisela bya bantu kupita’ko Kinenwa kya Leza. Bakwabo nabo bāongolwa na mwididi wa kufwila muzo. (Mako 7:13; Bilongwa 5:37) Pābutwilwe Yesu, muzo wa Isalela wādi ke muvundamine kadi ku mutōtelo utōka. Nansha Bayuda bamobamo byobāitabije myanda miyampe yāsapwile Yesu, ino muzo onso kikonge wāmupelele, ebiya Leza nandi wēupela. (Yoano 1:9-12; Bilongwa 2:36) Isalela wājimija madyese a kwikala kamoni wa Leza; kufika mu mwaka 70 K.K., Yelusalema ne tempelo yandi byāsalwa dikwabo na bibumbo bya bene Loma.—Mateo 21:43.

8. I ani wāikele ke kamoni wa Yehova, ne mwanda waka kidyumu kya Polo ku uno kamoni kyādi kifike’po?

8 Papo “Isalela wa Leza” mubundwe na bene Kidishitu ke mubutulwe kala, wāikala ke kamoni wa Leza ku mizo. (Ngalatea 6:16, MB) Bukidi bonka, Satana wākwata nkuku ya kuboleja uno muzo mupya wa kumushipiditu. Ku mvuyo ya myaka katwa imbajinji, mushipiditu wa kwiketa pala pala wāshilula kutwela mu bipwilo. (Kusokwelwa 2:6, 14, 20) I bine kino kidyumu kya Polo kyādi kifike’po: “Dyumukai kadi, mwanda wa kunena’mba [muntu kampanda] wakemukwata bu-misungi ku [filozofi y]andi, ne kyongo kyampikwa kwendelamo, monka mwikadile bisela bya bantu, ne bya bunkasampe bya panopantanda, kemwikadilepo bya Kidishitu nabya, mhm.”—Kolose 2:8.

9. I bintu’ka byālengeje kwikale Bipwilo bya Ki-kidishitu monka mwānenene’kyo kala Polo?

9 Mwenda myaka, mafilozofi a Bangidiki, milangwe ya mutōtelo wa kine Babiloni, ne “tunangu” twa bantu, kifwa lufundijo lwa kwialamuna ne lupata lukatampe, byāsubija butōtyi bwa bavule bādi betela bu bene Kidishitu. Mo monka mwānenene’kyo kala Polo, amba: “Ami nayūka kuno kunyuma kwami kuno bampumpi bamalwa bakemutwelelanga bakubulwa kukaleka luombe. Kadi ne ku bānwe bene nako kukemutalukilanga bantu bakwisamba byalupatalupata, mwanda wa kukokela bāna-babwanga ko badi’mba, betulonde.” (Bilongwa 20:29, 30) Ku mfulo, buno bupondo bwāfula ne ku kubutula Bipwilo bya Ki-kidishitu bikidi’ko ne dyalelo dino’di.

10. I bintu’ka bilombola amba ke bonsopo bātādilwe na mutōtelo moneke wādi ulondwa mu Bipwilo bya Ki-kidishitu?

10 Bantu bonso bepāne mu mutōtelo utōka bafwaninwe “kulwila nakampata kuno kwitabija kwafikijibwe dimo dyonka kudi bapandulwemo.” (Yude 3) Lelo buno bukamoni bwa kubingija mutōtelo utōka ne Yehova bwādi bwa kufundulwa’ko pano pantanda? Mhm. Kyaba kya konakanya Satana ntomboki ne mingilo yandi yonso pa kufwena, kyāmwekele patōkelela amba ke bonsopo bātādilwe na mutōtelo wa bupondo wādi utōtwa mu Bipwilo bya Ki-kidishitu. Mu kipindi kya mfulo kya myaka tutwa 19, mu Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A., kisumpi kya befundi ba Bible bepāne na mutyima umo kyālongololwa, kyāikala ke kitako kya kabumbo ka kamoni wa mu ano mafuku wa Leza. Bano bene Kidishitu bāshilula kukokela bantu ku bukamoni bwa mu Bisonekwa bulombola amba kuvuika kwa ino ngikadilo ya ntanda kekudi pabwipi. Monka mwēkinenene bupolofeto bwa Bible, “kuvuika” kwa ino ntanda kwashilwile mu 1914, na kulupuka kwa divita dibajinji dya ntanda. (Mateo 24:3, 7NW) Kudi bukamoni bukatampe bulombola amba Satana ne kibumbo kya bademona bandi bafundwilwe mūlu kinondanonda na mwine mwaka’o. Uno mwaka wa tutwa 20 muyule tuvutakanya ulombola patōkelela mingilo ya Satana ne kufikidila kukatampe kwa kiyukeno kya kwikala’po kwa Yesu bu Mulopwe mubikale mūlu.—Mateo, shapita 24 ne 25; Mako, shapita 13; Luka, shapita 21; Kusokwelwa 12:10, 12.

11. Satana wasakile kulonga bika, ino wakankelwe muswelo’ka?

11 Mu Kweji 6, 1918, Satana watompa na bukalabale kukombeleja bano befundi ba Bible badi basapula mu matanda pala pala. Kadi wakimba konakanya ne kitango kyabo kipelwe lupusa, ke Watch Tower Bible and Tract Society kadi. Bengidi bemaniji ba Sosiete bakutwa, ne kubepelwa amba bongolanga bantu, monka mwādi mubepelwa Yesu mu myaka katwa imbajinji. (Luka 23:2) Ino mu 1919, bano bengidi bakutululwa, bashilula kwendelela na mwingilo wabo. Kupwa babingijibwa ne kubingijibwa.

“Kalama” Utengele’nka Kutengela

12. I bāni dyalelo babundile kabumbo ka “mulami” wa Yehova, ne i mutyima’ka obadi nao?

12 ‘Kitatyi kya ku mfulo’ pa kushilula, Yehova wadi kadi monka na mulami wandi pano panshi, udyumuna bantu ku bimbidikita bifikidija mpango Yandi. (Danyele 12:4; 2 Temote 3:1) Kufika ne dyalelo dino, kano kabumbo ka mulami—kabundilwe na bene Kidishitu bashingwe-māni, Isalela wa Leza—kengilanga monka mwēkinenene Isaya mu bupolofeto pa mwanda utala mulami, amba: “Ukatejeja biyampe’tu ne mutyima monka. Penepo kwivwana kwadi wabuluma’nka bwa ntambo amba: A mfumwami wami, ami naimana nyeke pa kitēba kya bulami dyuba, ami ne mutūlwe ponka bufuku bonso’tu.” (Isaya 21:7, 8) Bine, uno mulami i mulami wabinebine, ukwete mingilo yandi makasa abidi!

13. (a) I musapu’ka usapulanga mulami wa Yehova? (b) I kika kinenenwa amba Babiloni Mukatakata ke mupone?

13 Lelo i bika byāmwene uno mulami? Kadi ponka, mulami wa Yehova, ubundilwe na kabumbo ka batumoni bandi, wāelele lubila’mba: “Babiloni i mupone! i mupone! penepo bankishi basōngwe bandi bonsololo [Yehova web]atyumwina panshi ponka.” (Isaya 21:9) Pano’ko, kupwa kwa Divita I dya Ntanda, i Babiloni Mukatakata, umbikalo wa ntanda yonso wa mitōtelo ya bubela, uponene kūlu kwa lupusa lwaādi nalo. (Yelemia 50:1-3; Kusokwelwa 14:8) Bine, ke kya kutulumukapo! Mwanda Divita ditelwa bu Divita Dikatampe dyashilwile mu Bipwilo bya Ki-kidishitu, mwadi bendeji ba bipwilo ba mitamba yonso ibidi basonshila mudilo na busapudi bwa kukela bankasampe babo bulobo bwa kwenda ku divita. Bine, i kya bumvu! Mu 1919, Babiloni Mukatakata wakomenwe kukankaja Befundi ba Bible, ke Batumoni ba Yehova kadi mobadi betyilwa mu mine myaka’ya, batambile’tu mu ngikadilo ya kubulwa kwingila, bashilwididila mwingilo wa busapudi kujokoloka ntanda yonso, ukyendelela ne pano. (Mateo 24:14) Kino kyo kiyukeno kyalombwele kupona kwa Babiloni Mukatakata, monka mwāikadile kukutululwa kwa Isalela mu myaka tutwa tusamba K.K.K. kulombola kupona kwa Babiloni wa kala.

14. Le i dipepala’ka dingidijanga bininge kabumbo ka mulami wa Yehova, ne Yehova weselanga namani kuno kwingidijibwa kwadyo?

14 Kabumbo ka mulami kengilanga nyeke mwingilo wako na bupyasakane ne na kininga kya kusaka kulonga byoloke. Mu Kweji 7, 1879, Befundi ba Bible bāshilwile kulupula dino dipepala, papo dikitelwa mu Angele bu Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Nimelo ne nimelo ya tamba mu 1879 kutūla mu mafuku 15 Kweji 12, 1938, yadi misonekwe pa kibalu kya pangala bino binenwa “‘Abe Mulami, Lelo Bufuku I Namani, a?’—Isaya 21:11.” * Kiteba kya Mulami kitalanga myanda mikatampe ilongeka ntanda yonso, pano ke myaka 120, kilombola nyeke ne muswelo oyenda ifikidija bupolofeto. (2 Temote 3:1-5, 13) Kabumbo ka mulami wa Leza ne bapwani nako “mikōko mikwabo” bengidijanga dino dipepala, benda basapwila bantu na kininga amba kubingijibwa kwa bubikadi bwa Yehova na Bulopwe bwa Kidishitu wandi kubafwena pabwipi. (Yoano 10:16) Lelo dino dipepala dyeselwanga na Yehova? Eyo widyeselanga, mwanda nimelo imbajinji ya Kiteba kya Mulami yāshilwile mu 1879 yālupwilwe milami 6 000, ino pano kudi kwilundila’ko; o mwanda dibasambakana ntanda yonsololo, pano nimelo ne nimelo ilupulwa milami 22 000 000 ne kupita, mu ndimi 132—mu ino ndimi, ndimi 121 ilupukilanga kya pamo. Bine, i kyendele’mo ku dipepala dyabanibwa pi na pi pano pantanda ponso kupita mapepala onso a myanda ya Leza, kutumbija dijina dya Yehova, Leza wabine!

Benda Batōkejibwa Bityebitye

15. I kutōkejibwa’ka kwāshilwile kala bityebitye ne mwaka wa 1914 mwine kewafikidile?

15 Kintu kya myaka 40 yalondele’po kupwa kwa Kidishitu kubikala mūlu mu 1914, Befundi ba Bible banyongolwelwe ku bufundiji buvule bwa Bipwilo bya Ki-kidishitu bwambulwa mu Bible, kifwa lubatyijo lwa twana tutyetye, kubulwa kufwa kwa muya, kikungilo, masusu a mu kalunganyembo ka mudilo, ne Leza Umo Pasatu. Ino palēle mafuku mavule pa kukomba milangwe yonso ya bubela. Kifwa, mu myaka ya 1920, Befundi ba Bible bavule badi bavwala mu nshingo kayukeno kadi’po musalaba ne kilukwa ponka, basoba masobo a Noele ne mafetyi makwabo a bajentaila. Inoko pa kusaka amba mutōtelo wikale utōka tō, byonso bikwatañene na butōtyi bwa bilezaleza byadi bifwaninwe kufundulwa. Enka Mukanda Ukola, Kinenwa kya Leza, o ufwaninwe kwikala kyalwilo kya lwitabijo lwa bwine Kidishitu ne dishinda dya būmi. (Isaya 8:19, 20; Loma 15:4) I bibi kubweja nansha kupatula kintu, shi kintu’ka shi kintu’ka, ku Kinenwa kya Leza.—Kupituluka 4:2; Kusokwelwa 22:18, 19.

16, 17. (a) I milangwe’ka milube yadi na kabumbo ka mulami mu bula bwa myaka makumi? (b) Lelo i nshintulwilo’ka miluji ya “madabahu” ne “kipanda” kidi mu “Edipito”?

16 Kifwa kimo kilombola kamweno ka uno musoñanya i kino. Mu 1886 C. T. Russell walupwile dibuku Le divin plan des Âges. Mu dino dibuku mwadi kalata munda kalombola kukwatañana kudi pa nkongo ya muzo wa muntu na Piramide Mukatampe wa mu Edipito. Badi balanga amba uno mulawalawa wa Felo Khufu kyo kipanda kitelelwe mu Isaya 19:19, 20, mutangwa’mba: “Mu dyodya difuku’dya mukekala madabahu kudi Yehova umbukata mwa ntanda ya Edipito, ne kipanda pa mukalañano wayo kudi Yehova. Ino kikekala ke kiyukeno, ne kya bu-kamoni kudi Yehova wa bibumbo mu ntanda ya Edipito’ya.” Lelo i kukwatañana’ka kwadi pa bukata bwa uno piramide ne Bible? Kifwa kimo i bula bwa mpito ya mu Piramide Mukatampe bwadi bumwenwe amba bufunkilanga pa kitatyi kikashilula “kyamalwa kibūke” kya mu Mateo 24:21 mungya mokyadi kishintulwilwa mu mine myaka’ya. Befundi bamobamo ba Bible badi bekwete’ko bapikula bilunga bishileshile bya piramide mwa kujingulwila bintu bimobimo, kifwa difuku dyobadi ba kwenda mūlu!

17 Uno piramide witwa ne bu Bible mulembwe pa Dibwe walēmekelwe mpata mu bula bwa myaka makumi, kufika ne Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 11 ne kya difuku 1 Kweji 12, 1928, Angele, pokyaletele’po kitōkeji, amba Yehova pa kusaka kubingija bukamoni budi mu Bible kasakilwapo mulawalawa kampanda wa mabwe ubakilwe na bafelo bajentaila, udi’mo biyukeno bya bademona ne bya malumba a ñenyenye. Bupolofeto bwa Isaya bumonwa amba bufunkila pa bintu bya kumushipiditu. Kifwa mu Kusokwelwa 11:8, “Edipito” i kyelekejo kya ntanda ya Satana. ‘Madabahu a Yehova’ etuvulujanga bitapwa bitabijibwe byela bene Kidishitu bashingwe-māni pobakidi beni ba lupito mu ino ntanda. (Loma 12:1; Bahebelu 13:15, 16) Kipanda kidi “pa mukalañano [wa Edipito]” kifunkila pa kipwilo kya bene Kidishitu bashingwe-māni, “kipanda, ne kyalwilo kya [bu]binebine” kīmene pamo bwa kamoni mu “Edipito,” ntanda yobasa kushiya.—1 Temote 3:15.

18. (a) Yehova wendanga uleta kitōkeji namani pa myanda mishileshile ku befundi ba Bible bakubulwa budimbidimbi? (b) Shi mwine Kidishitu wamone amba kemvwanijepo biyampe kitōkeji kiletelwe pa Kisonekwa kampanda, i mwikadilo’ka wa tunangu wafwaninwe kwikala nao?

18 Myaka yenda ipita, Yehova nandi wenda witupa bitōkeji bikwabo bya bubinebine, twenda twivwanija patōkelela kinenwa kyandi kya bupolofeto. (Nkindi 4:18) Mu ino myaka yonso yotwenda nayo, betukankamikanga nyeke kutadija kadi mu bintu byotufwaninwe kwivwanija na mushike—kifwa—lukongo kelukapitepo mfulo kufika mpika, lukindi lwa mikōko ne bambuji, kyamunyanji ne kitatyi kyokikemana mu kifuko kikola, kipwano kipya, kwalamuka kwaālamukile Yesu kaeñenya, ne kimonwa kya tempelo ya mu mukanda wa Ezekyele. Padi i kikomo kwivwanija buno bushintuludi bwaletelwe panopano, ino pa kitatyi kifwaninwe tukevwanija buluji bwabo. Shi mwine Kidishitu kevwanijepo senene bushintuludi bupya bwa kisonekwa kampanda, i kipite buya etyepeje, alonde munenene mupolofeto Mika amba: “Ino ami nami nkatala kudi Yehova; nkakungila Leza wa lupandilo lwami.”—Mika 7:7.

19. Bashele’ko bashingwe-māni ne bapwani nabo mikōko mikwabo i bika byobaloñanga bilombola amba badi na bukankamane pamo na bwa ntambo mu ano mafuku a mfulo?

19 Vuluka’mba mulami “wabuluma’nka bwa ntambo amba: A mfumwami wami, ami naimana nyeke pa kitēba kya bulami dyuba, ami ne mutūlwe ponka bufuku bonso’tu.” (Isaya 21:8) Bashele’ko bashingwe-mani i balombole bukankamane pamo na bwa ntambo mu kusokwela mutōtelo wa bubela patōka ne mu kulombola bantu dishinda dya bwanapabo. (Kusokwelwa 18:2-5) I babunde “umpika wabinebine ne wamanwa,” balupula Mabible, mapepala, ne mabuku makwabo mu ndimi mivulevule—“bidibwa pa kitatyi kifwaninwe.” (Mateo 24:45NW) Batangidile kumeso mu mwingilo wa kukongakanya “kibumbo kikatampe . . . [kya bantu] batambile mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi.” Bano nabo i betōkeje mu mashi a kinkūlwa a Yesu, kadi nabo badi na mutyima wa ntambo, bengidila Leza ‘mingilo ikola dyuba ne bufuku.’ (Kusokwelwa 7:9, 14, 15) Lelo bashele’ko ba ku kakisumpi ka Batumoni ba Yehova bashingwe-māni ne bapwani nabo, kibumbo kikatampe, i bape bipa’ka mu mingilo yobaingile mu mwaka wadi’mo? Kishinte kilonda’ko kisa kwitulombola’byo.

[Kunshi kwa dyani]

^ Tamba difuku 1 Kweji 1, 1939, bine binenwa’byo byashintyilwe ke “‘E po bakayukila’mba ami ne Yehova.’—Ezekyele 35:15.”

Lelo Ukivulukile?

I bāni batūdilwe na Yehova mu bula bwa myaka bu batumoni?

I kwepi kusulukile Babiloni Mukatakata?

Mwanda waka Yehova wālekele Yelusalema, mwipata mwa muzo wa batumoni bandi, onakanibwa mu 607 K.K.K.? ne mu 70 K.K.?

Ba mu kabumbo ka mulami wa Yehova ne bapwani nabo badi na mushipiditu’ka?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 22]

Kabumbo ka mulami wa Yehova kakwete mwingilo wako na kusumininwa