SHI wi mbutwile ubwanya kwikala na milangwe ilombwelwe mu binenwa bidi kūlu’ku? Kitatyi kyotanwa mu ngikadilo pamo bwa ino, le wiipangulanga muswelo ofwaninwe kulemununa bobe bana? Lelo i bibi kulemununa bana?

Mu Bible, kishima ‘kulemununa’ ke kishimapo’tu kikwabo kifunkila pa kupa mfuto. Kulemununa kukwatañene dibajinji na bulombodi, kufundija, ne kudingila. Kekukwatañepo nansha dimo na binenwa bibi nansha butapani.—Nkindi 4:1, 2.

Kulemununa kwa bambutwile kubwanya kudingakanibwa na kudima kabudimi. Kidimye uteakanyanga nshi, usangila mema ne kudisha mutyi, kwiukinga ku bishi ne ku biyombo bibi. Kitatyi kitama mutyi, kidimye ufwaninwe padi kulela misambo ya mutyi mwanda wa utame mu muswelo muyampe. Kidimye uyukile’mba pa kusaka mutyi wikale mudimbile senene, ufwaninwe kwingidija na katentekeji manwa palapala. Mu muswelo umo onka, bambutwile batanga babo bana mutyima mu miswelo mivule. Inoko, basakilwa kyaba kimo kuleta bulemununi—bwine bubwanya pamo bwa kulela mutyi, kulemununa ku ngalwilo mifwatakanyo ya babo bana ne kwibakwasha batame mu dishinda diyampe. Inoko mutyi ufwaninwe kulelwa na katentekeji kutyina wa kafwa. Mo monka ne bulemununi bwa bambutwile nabo bufwaninwe kuletwa na buswe.

Yehova Leza utelelwe mu Bible, i mupe bambutwile kimfwa kiyampe mu uno mwanda. Madingi apanga batōtyi bandi ba kikōkeji ba pano pa ntanda i mayampe kadi asangaja, mene ebalengeja ‘basanswe madingi.’ (Nkindi 12:1) ‘Bōmininanga ku bulemununi’ kadi ‘ne kuzobolola’bo mpika.’ (Nkindi 4:13) Ubwanya kukwasha obe mwana etabije bulemununi na kwiula bintu bisatu bikatampe bidi mu madingi a Leza: ko kunena’mba, (1) buswe, (2) bujalale, ne (3) kukwatañana.

Buswe po pemanine bulemununi bwa Leza kadi bumutononanga alete bulemununi. Bible unena amba: “Yewa musanshibwe na Yehova umudingilanga, pamo’nka bwa shamuntu ne mwanandi waloelelwe.” (Nkindi 3:12) Pakwabo kadi, Yehova i “muyule lusa ne buntu, wija pakufuna bulobo.” (Divilu 34:6) Pa buno bubinga, Yehova kanenangapo binenwa bibi kadi ke ntapanipo. Kadi kalupulangapo binenwa bya kansontomokela, kufutulula bantu nansha kudiulula bisansa, binenwa bine bibwanya “kusaba bwa kipete.”—Nkindi 12:18.

Shako, bambutwile kebabwanyapo padi kwiula ne pa mfulo kimfwa kibwaninine kya Leza kya kwifula. Kyaba kimo kitūkijetyima kyobe kikafika ku mfulo, ino mu bino bitatyi bikomo bya pa bula, vuluka nyeke amba mfuto ya na bulobo ivudile kusanshija, kupita pa kipimo ne kulupula bipa bibi. Kadi, mfuto ya kupāna na bulobo nansha bukalabale keilemununanga nansha dimo. I kubulwa’tu kwa kwifula.

Pakwabo napo, kitatyi kyolemununa na buswe ne kwifula, ukangula padi bipa bilumbuluke. Langulukila bidi pa muswelo wapwilwe myanda na ba George ne Nicole, bambutwile babidi batelelwe ku ngalwilo.

“Kitatyi kyafikile Jordan, ami ne wami mukaji twadi balobe bininge, ino twetūkije potwatejeje byaetushintulwidile. Nsá byoyadi ke mipite, twakwata butyibi bwa kwisambila pa mwanda’wa lubanga. Twalombela batwe bonso pamo kupwa twalāla. Abo pa kukya, tweivwana biyampe mwa kwisambila pa uno mwanda mu talala nyā ne kutenga mutyima wa wetu mwana. Walonda byotwamutopekele ne kwitabija mwiendelejo wandi mubi. Na bya dyese, twajingulwile amba kulondolola bukidibukidi kitatyi kilobele bantu kulupulanga bipa bibi. Kitatyi kyonso kyotwadi tubadikila bidi kuteja, bintu byadi byenda nyeke biyampe.”—George.

“Nafityilwe kitatyi kyonamwene wami mwana mwana-mulume usanshija mwanabo mwana-mukaji pampikwa tunangu. Pa kyaba kya kulonga’po kintu kiponka na ponka, namunene ende mu kyandi kyumba mwanda nadi mulobe bininge’nka ne bikwata butyibi bubi. Ami pa kwitūkija kitatyi pa kupita’po, namushintulwila na kusumininwa amba bukalabale kebwitabijibwepo ne kumulombola muswelo waasanshije mwanabo mwana-mukaji. Kulonga namino kwamukweshe. Walomba mwanabo mwana-mukaji lusa ne kumupamba bīpa.”—Nicole.

Bine, madingi mayampe, nansha shi i a kupāna mfuto, apānwanga nyeke na buswe.

Madingi a Yehova apānwanga nyeke ‘mwendele buluji.’ (Yelemia 30:11; 46:28) Utanga mutyima ku ngikadilo idi’mo muntu, kubadila’mo ne mibi mine. Lelo bambutwile babwanya kulonga uno muswelo namani? Stephen, utelelwe ku ntwelelo ushintulula amba: “Nansha byotwadi bafītwe ne kuleka kwivwana kutuna kwa Natalie pa mwanda utala lumpete, twalongele bukomo bwa kuta mutyima ku myaka yandi ne ku kutama kwandi kwa mu ñeni.”

Robert mulumya Nicole nandi walongele bukomo bwa kuta mutyima ku ngikadilo yonso. Kitatyi kyadi kilonga bandi bana bibi, wadi wiipangula kitatyi ne kitatyi amba: ‘Le ye musunsa mubajinji’ni nansha i ngikadilo mibi ya nyeke? Le mwana i mukōke’ni nansha kevwenepo biyampe? Le ino ngikadilo i kilomboji kya myanda mikwabo?’

Kadi bambutwile badi na bujalale bayukanga bana bakidi banuke. Polo mutumibwa mwine Kidishitu wāyukile buno bubinebine paāsonekele amba: “Ponadi mwanuke, nadi nesamba bwa mwanuke, nanga bwa mwanuke.” (1 Kodinda 13:11) Robert unena amba: “Kintu kimo kinkwashanga mone bintu biyampe ne kwepuka kulonga kibi, i kuvuluka bintu byonadi nonga ponakidi nkasampe.”

I biyampe kwikala na mumweno muyampe pa bintu byosaka koku kadi ulekele kubingija nansha kupūta meso pa mwiendelejo nansha ngikadila mibi. Shi uta mutyima ku bwino, mikalo ne ngikadilo mikwabo ya obe mwana, ukakulupila’mba bulemununi bobe i bwa bujalale ne bwa mutyima unekena.

Malaki 3:6 unena amba: “Amiwa Yehova nkyalamukangapo.” Bengidi ba Leza bakulupile buno bubinebine kadi buno buyuki bwibaletelanga mutyima-ntenke. Bana nabo basakilwa madingi makwatañane a kwibapa mutyima-ntenke. Shi misoñanya yobe ishinta kukwatañana na ngikadilo yobe, obe mwana ubwanya kuvutakanibwa ne kukalabala.

Vuluka byobya byānene Yesu amba: “Kinenwa kyenu ‘en-en’ kishintulule amba en-en, wenu ‘aa’ nandi aa.” Bino binenwa bingidijibwa ne pa kuludika bana. (Mateo 5:37) Languluka bya binebine kumeso kwa kuleta bidyumu byokudipo na milangwe ya kuvuija. Shi ubadyumuna obe mwana amba ukamulemununa mu muswelo kampanda shi weendeja bibi, longela monka.

Pa kusaka madingi ekale makwatañane, bambutwile bafwaninwe kwisamba biyampe. Robert ushintulula amba: “Shi betu bana basaka ngitabije kintu kyebapeleje wami mukaji kulonga ne shi nekiyuka, nkwatanga butyibi bukwatañene na bwa wami mukaji.” Shi bambutwile kebeivwenepo mwa kupwila mwanda kampanda, i biyampe kwisambila pafula pa kintu kyokebeivwenepo ne kukwata butyibi umbumo.

Shi wiula madingi a Yehova a na buswe, bujalale ne makwatañane, ubwanya kukulupila’mba bobe bana bakamwena mu bukomo bolonga. Buludiki bobe bwa na buswe bubwanya kukwasha bobe bana batame mu ñeni, bayuke kuvuija bisakibwa byabo ne kutama na bujalale. Bible unena amba: “Tamija mwana mu dishinda dimufwaninwe, kadi nansha mu bununu kakasasukamopo, ehe.”—Nkindi 22:6.