1, 2. (a) Le i byelekejo’ka byēsambile Yesu na balunda nandi ba pa mutyima? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.) (b) Le i bika byotufwaninwe kuyuka pa kyelekejo kya mikōko ne bambuji?

YESU wādi wisamba na ba Petelo, Andele, Yakoba ne Yoano, balunda nandi ba pa mutyima. Bāmwivwene wisambila pa kyelekejo kya umpika mukōkele ne mudyumuke, kya bajike dikumi ne kya talenta. Yesu wāfudije mīsambo yandi na lukindi lukatampe. Wēsambile pa kitatyi “Mwanā muntu” kyakatyibila “mizo yonso” mambo. Bine luno lukindi lwāsangeje bandi bana ba bwanga! Mu luno lukindi Yesu wēsambile’mo pa bisumpi bibidi, kya mikōko ne kya bambuji. Kupwa wēsambila pa kisumpi kikwabo kya busatu kya mvubu mpata kyawāityile’mba ‘banababo’ na “Mulopwe.”—Tanga Mateo 25:31-46.

² Bantu ba Yehova basangedile luno lukindi mu bula bwa kitatyi kilampe, ne i kyendele’mo mwanda Yesu wisambila’mo myanda yadi ya kufikila bantu. Wālombwele kine kikalengeja bamo bakatambule būmi bwa nyeke ne bakwabo nabo bakepaibwe lonso. Būmi bwetu bukwatañene na kwivwanija kwetu kwa bubinebine bwāfundije Yesu ne kwibwingidija. Pa kino, tubwanya  kwiipangula amba: Le Yehova wajadikile bityebitye mwivwanino wetu wa kino kyelekejo muswelo’ka? Mwanda waka tubwanya kunena’mba kino kyelekejo kisambilanga pa mvubu ya mwingilo wa busapudi? Le i bāni bapelwe mwingilo wa kusapula? Ne mwanda waka kino kyo kitatyi kyotufwaninwe kukōkela “Mulopwe” ne boba baita’mba “banabetu”?

3, 4. (a) Le i myanda’ka mikatampe yotufwaninwe kuyuka pa kusaka kwivwanija kyelekejo kya mikōko ne bambuji? (b) Mu 1881, le Kiteba kya Mulami kya Ziona kyashintulwile kino kyelekejo namani?

³ Pa kusaka amba twivwanije senene kyelekejo kya mikōko ne bambuji, tufwaninwe kwivwanija bintu bisatu bikatampe bya mu ino nsekununi: bene besambilwa’po, kitatyi kya butyibi, ne bubinga bwa kutelelwa bu mukōko nansha bu mbuji.

⁴ Mu 1881, Kiteba kya Mulami kya Ziona kyalombwele “Mwanā muntu,” witwa ne bu “Mulopwe” amba i Yesu. Befundi ba Bible babajinji batelekeje amba kishima kyalamwinwe mu Bible wa King James bu “banabetu” kifunkila pa boba bakaludika na Kidishitu ne pa bantu bonso pa kupwa kujokejibwa’bo ku bubwaninine pano pa ntanda. Balangile’mba kusansanya kwa mikōko ne bambuji kukalongeka mu kitatyi kya Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Kidishitu. Kadi badi bakulupile’mba bantu bakatelwa bu mikōko pa mwanda wa kwiendeja mungya kijila kya Leza kya buswe.

5. Mu myaka ya 1920, mwivwanino wetu wajadikilwe namani?

⁵ Ku ngalwilo kwa myaka ya 1920, Yehova wakweshe bantu bandi bajadike mwivwanino wabo pa kino kyelekejo. Kiteba kya Mulami kya Angele kya mafuku 15 Kweji 10, 1923, kyalombwele’mba “Mwanā muntu” i Yesu. Inoko, kyaletele bubinga bwivwanikwa bwa mu Bisonekwa bulombola bene batelwa bu banababo na Kidishitu amba i boba bakaludika nandi mūlu, ne kutela mikōko bu boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda mu buludiki bwa Bulopwe bwa Kidishitu. Le kitatyi kya kusansanya mikōko mu bambuji nakyo le? Kishinte kyanene’mba banababo na Kidishitu bakaludika nandi mūlu mu Umbikalo wa Myaka Kanunu, nanshi kebadipo ba kukwashibwa nansha kusūlwa na kibumbo kya pano pa ntanda. Ko kunena’mba, kusansanya kwa mikōko mu bambuji kwadi kwa kwikala’ko kumeso kwa Buludiki bwa Myaka Kanunu kushilula. Pa bubinga bwine bwa muntu kutelwa bu mukōko, kishinte kyavuile na kunena’mba bantu bakatyibilwa mambo namino mwanda baitabije Yesu bu Mfumwabo ne kutengela Bulopwe bulete’ko ngikadilo miyampe.

6. Mu myaka ya 1990, le mwivwanino wetu wajadikilwe namani?

⁶ Pa mwanda wa uno mwivwanino mujadikwe, bantu ba Yehova bamwene’mba bantu bakatyibilwa mambo bu mikōko nansha bu bambuji ku mvuyo ya ino ngikadilo ya bintu, mungya muswelo obaitabile ku musapu wa Bulopwe. Pa bukata bwa myaka ya 1990, mwivwanino wetu wajadikilwe. Bishinte bibidi bya mu Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 10, 1995, byalombwele kwiifwana kudi mu binenwa bya Yesu bisonekelwe mu Mateo 24:29-31 (tanga) ne mu Mateo 25:31, 32. (Tanga.) * Byafudile mu kunena namani? Kishinte kimo kyanene amba: “Kutyiba mambo kwa mikōko ne bambuji i kwa mu mafuku a kumeso.” Mu kitatyi’ka na bubine? “Kukalongeka pa kupwa kwa kushilula kwa ‘kyamalwa’ kitelelwe mu Mateo 24:29, 30 kadi pa ‘kwiya  kwa Mwanā muntu mu ntumbo yandi.’ . . . Penepo, pakafika mfulo ya ngikadilo imbi, Yesu ukatūla’ko kidye ne kutyibila bantu mambo.”

7. Le i mwivwanino’ka mujadikwe otudi nao dyalelo?

⁷ Dyalelo, twibevwanije senene kyelekejo kya mikōko ne bambuji. Pa mwanda utala bene besambilwa’po, Yesu i “Mwanā muntu,” Mulopwe. Boba batelelwe bu “banabetu” i bana-balume ne bana-bakaji bashingwe māni a mushipiditu, bene bakaludika na Kidishitu momwa mūlu. (Loma 8:16, 17) “Mikōko” ne “bambuji,” belekeja bantu ba mizo yonso. Bano bantu kebashingilwepo māni na mushipiditu ujila. Le kitatyi kya butyibi nakyo le? Buno butyibi bukalongeka kumeso’tu kwa kipindi kya mfulo kya kyamalwa kikatampe kushilula. Penepo i bubinga’ka bwine bukatyibidilwa bantu mambo bu mikōko nansha bu bambuji? Bakatyibilwa mambo pa muswelo obaikele na banababo na Kidishitu bashingwe māni bakidi’ko pano pa ntanda. Bine, pano pafwena mfulo ya ino ngikadilo ya bintu, tufwijanga’ko pa muswelo Yehova waenda witusokwela mwinya bityebitye pa kino kyelekejo ne pa byelekejo bikwabo bidi mu Mateo shapita 24 ne 25!

8, 9. Mwanda waka mikōko itelwa bu ‘myoloke’?

⁸ Mu kyelekejo kya mikōko ne bambuji, Yesu kesambile’mopo’tu pa bute pa bute pa mwingilo wa busapudi. Le penepo, mwanda waka tubwanya kunena’mba kisambilanga pa mvubu ya kusapula?

⁹ Dibajinji, yuka’mba Yesu ufundijanga na byelekejo. I kimweke patōka’mba, kesambilangapo pa kusansanya kwa mikōko ne bambuji benebene. Muswelo umo onka, kanenepo amba muntu yense ukatyibilwa mambo bu mukōko ufwaninwe kudisha, kuvwika, kundapa, nansha kupempula mwanabo na Yesu udi mu kifungo. Inoko, wadi welekeja ngikadilo yadi ifwaninwe kumwekeja mikōko ya kyelekejo ku banababo. Utela mikōko bu ‘myoloke’ mwanda yajingulwile’mba Kidishitu udi na kisumpi kya banababo bashingwe māni kikidi’ko pano pa ntanda, ne kadi mikōko ikwatakanyanga na kikōkeji bashingwe māni mu bino bitatyi bikomo bya mafuku a mfulo.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Tm. 3:1-5.

10. Le i muswelo’ka mikōko oikalombola kanye ku banababo na Kidishitu?

¹⁰ Dya bubidi, tala myanda ya kungala ne kunshi ya binenwa bya Yesu. Wisambilanga pa kiyukeno kya kwikala’po kwandi ne pa mvuyo ya ino ngikadilo ya bintu. (Mat. 24:3) Ku ngalwilo kwa mwisambo wandi, Yesu wālombwele’mba mu kiyukeno mukekala ne mwanda wa kutendelwa—myanda miyampe ya Bulopwe “ikasapulwa pa ntanda yonso ikelwe na bantu.” (Mat. 24:14) Kadi kumeso’tu kwa aye kwisambila pa mikōko ne bambuji, wāletele kyelekejo kya talenta. Monka mokyalombwedilwe mu kishinte kibadikile, Yesu wāletele kino kyelekejo mwanda wa kulombola bana bandi ba bwanga bashingwe māni, ‘banababo,’ amba badi bafwaninwe kwingila na bupyasakane mwingilo wa busapudi. Inoko, kabumbo katyetye ka bashingwe māni bashele’ko pano pa ntanda mu kwikala’po kwa Yesu balwanga na bikoleja bikatampe—bya kusapula ku “mizo yonso” kumeso kwa mfulo kufika. Kyelekejo kya mikōko ne bambuji kilombola’mba bashingwe māni bakakwashibwa. Nanshi, muswelo umbajinji ulombola kanye boba batyibilwa mambo bu mikōko ku banababo na Kidishitu i wa kwibakwatakanya mu mwingilo wa busapudi. Le penepo, kuno kwibakwatakanya kulomba bika ne bika? Le kulomba’tu enka kupāna bintu bya ku ngitu ne kusenga mu malango nansha kulomba kulonga bintu bivule?

11. Le i kipangujo’ka kyotubwanya kwiipangula, ne mwanda waka?

¹¹ Dyalelo, bantu bavule mu midiyo mwānda ya bana ba bwanga ba Yesu ke bashingwe mānipo. Kebatambwilepo talenta yāpele Yesu bapika bandi bashingwe māni. (Mat. 25:14-18) Penepa kipangujo i kino, ‘Le mwingilo wa kusapula utala bine ne boba kebashingilwepo māni na mushipiditu ujila?’ I amo, tubandaulei’ko bubinga bumo.

12. Le i ñeni’ka yotwaboila ku binenwa bya Yesu bidi mu Mateo 28:19, 20?

¹² Yesu wāfundije bana bandi ba bwanga bonso kusapula. Yesu pa kupwa kusanguka, wāsapwidile balondi bandi bakalonge bana ba bwanga ne kwibafundija balame bintu “byonso” byāebasoñenye. Mu bino bintu byāebasoñenye mubadilwa ne mwingilo wa kusapula. (Tanga Mateo 28:19, 20.) Nanshi, bana ba bwanga bonso ba Kidishitu, ekale badi na lukulupilo lwa kukabikala mūlu nansha lwa kwikala pano pa ntanda bafwaninwe kusapula.—Bil. 10:42.

13. Le kimonwa kyāmwene Yoano kilombola bika, ne mwanda waka?

¹³ Mukanda wa Kusokwelwa ulombola’mba mwingilo wa busapudi ukengilwa na bashingwe māni ne na bantu bakwabo. Yesu wāpele mutumibwa Yoano kimonwa kya “mutundaile,” ba 144000 bashingwe māni bakabikala na Kidishitu momwa mūlu, beta bantu “[bayate] mema a būmi ku bitupu.” (Kus. 14:1, 3; 22:17) Ano mema a kyelekejo afunkila pa mpangiko ya Yehova ya kukūla bantu ku bubi ne ku lufu kupityila pa kitapwa kya kinkūlwa kya Kidishitu. (Mat. 20:28; Yoa. 3:16; 1 Yo. 4:9, 10) Kinkūlwa kyo kintu kikatampe kimanine’po musapu otusapulanga, ne bashingwe māni batangidilanga mu uno mwingilo wa kukwasha bantu befunde myanda itala kinkūlwa ne kumwena’mo. (1 Ko. 1:23) Inoko mu kimonwa, Yoano wamwene bantu bakwabo, kebabadilwapo  mu kabumbo ka mutundaile. Nabo banenwe kunena’mba, “Iya!” Bakōkele kadi betanga bantu bakwabo nabo bayate mema a būmi. Kino kisumpi kya bubidi i kya boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda. Nanshi, kino kimonwa kilombola patōka’mba bonso betaba ku lwito lwa amba “Iya” badi na kiselwa kya kusapwila bantu bakwabo.

14. Le mu kukōkela “kijila kya Kidishitu” mubadilwa bika ne bika?

¹⁴ Bonso badi munshi mwa “kijila kya Kidishitu” bafwaninwe kusapula. (Ngt. 6:2) Yehova kadipo na mbila ibidi. Kimfwa, wāsapwidile bene Isalela amba: “Kijila kimo kyonka ku yewa udi bu-mwana amo, ne ku yewa udi bu-mweni wikalanga mafuku mubukata mwenu.” (Div. 12:49; Levi 24:22) Bene Kidishitu kebadipo munshi mwa Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Inoko batwe bonso, twikale bashingwe māni nansha ketudipo bashingwe māni, tudi munshi mwa “kijila kya Kidishitu.” Mu kino kijila mubadilwa byonso byāfundije Yesu. Bufundiji bukatampe mu bufundiji bwa Yesu i amba balondi balombole buswe. (Yoa. 13:35; Yak. 2:8) Kadi muswelo mubajinji wa kulombola’mba tuswele Leza, Kidishitu ne bakwetu i wa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe.—Yoa. 15:10; Bil. 1:8.

15. Mwanda waka tubwanya kunena’mba musoñanya wa Yesu utala balondi bandi bonso?

¹⁵ Binenwa bya Yesu ku kabumbo katyetye bibwanya kwingidijibwa ne ku kibumbo kikatampe. Kimfwa, Yesu wāsambile kipwano kya Bulopwe na balondi bandi’tu 11, ino kino kipwano kyaingidijibwe na bubine ku ba 144000 bonso. (Luka 22:29, 30; Kus. 5:10; 7:4-8) Muswelo umo onka, Yesu wāsoñenye’tu kibalwa kityetye kya balondi bandi—bene baāmwekele pa kupwa kusanguka—basapule. (Bil. 10:40-42; 1 Ko. 15:6) Ino balondi bandi bonso ba kikōkeji ba mu myaka katwa kabajinji bājingulwile’mba batalwa na uno musoñanya, nansha shi kebāivwenepo Yesu mwine wisamba. (Bil. 8:4; 1 Pe. 1:8) Mo monka ne dyalelo, Yesu kesambengapo na muntu ye-yense wa mu basapudi ba Bulopwe midiyo mwānda. Ino bonso bayukile kiselwa kyabo kya kulombola lwitabijo mudi Kidishitu ne kumwekeja luno lwitabijo kupityila ku mwingilo wa busapudi.—Yak. 2:18.

16-18. Le mikōko ibwanya kukwatakanya banababo na Kidishitu namani, ne mwanda waka kino kyo kitatyi?

¹⁶ Satana ulwanga na banababo na Kidishitu bashingwe māni bakishele’ko pano pa ntanda, kadi ukendelela kulwa bininge mwanda kubamushadila “kakitatyi katyetye.” (Kus. 12:9, 12, 17) Nansha bashingwe māni byobalwa na kutompibwa kukatampe, inoko batangidilanga mwingilo mukatampe mu mānga wa busapudi. Ne kutatana kwine mpika, Yesu udi nabo, uludikanga bukomo bobalonga.—Mat. 28:20.

¹⁷ Kuvudila’ko kwa kibalwa kya mikōko i kulete mukenga wa kukwatakanya banababo na Kidishitu mu mwingilo wa busapudi ne mu miswelo mikwabo. Kimfwa, baletanga byabuntu bya lupeto ne kukwasha ku lūbako lwa Mobo a Bulopwe ne a Bitango, mobo a misambo, kadi bakōkelanga bya binebine boba batongelwe na “umpika mukōkele ne mudyumuke” kwibatangidila.—Mat. 24:45-47; Bah. 13:17.

¹⁸ Panopano ponka bamwikeulu basa kulekelela mvula ya bonakani ya kyamalwa kikatampe. Kino kikalongeka pa kupwa kwa banababo na Kidishitu bonso bakishele’ko pano pa ntanda kutūlwa kiyukeno kya mfulo. (Kus. 7:1-3) Kumeso kwa Amakedona kushilula, bashingwe māni bakaselelwa mūlu. (Mat. 13:41-43) Nanshi, kino kyo kitatyi kya boba bakulupile’mba bakatyibilwa mambo bu mikōko kukwatakanya na kikōkeji banababo na Kidishitu.