E dho Grik machon, wach molok ei Muma ni bedo “jaratiro” tiende samoro bedoga wach mitiyogo kiwuoyo kuom gima ber. Tiende bende nyalo bedo gima long’o.

Jokristo kawo mapek weche ma jaote Paulo nowacho kotelne gi roho mar Nyasaye niya: “Wadwaro bedo joratiro e gik moko duto ma watimo.” Mano oriwo timo ang’o?

Ji mang’eny ng’iyorega e kio okinyi kokinyi kapok giwuok e ot. Ang’o momiyo? En nikech gidwaro nenore maber e nyim ji. Kata kamano, nitie gimoro maduong’ moloyo mana rwakruok, suko wich, kata liedo manyasani. Kuom adier, kitwa ma iye nyalo bero kata ketho kaka wanenore gi oko.

Wach Nyasaye nyiso maler ni dhano ong’iyo gi timo gik maricho. Chakruok 8:21 wacho niya: “Paro mar chuny dhano orach nyaka a tinne.” Omiyo, mondo wabed joratiro nyaka waked gi kido monyuolwago mar timo richo. Jaote Paulo nolero maler kaka nokedo gi richo mage owuon kowacho niya: “Kuom adier, ka luwore gi kaka an e dhano ma iye, amor ahinya gi chik Nyasaye, to e ringra, nitiere chik moro ma kedo kod chik manie pacha, kendo otera mondo abed e tuech mar chik mar richo manie fuonnina.”—Jo-Rumi 7:22, 23.

Kuom ranyisi, ka chunywa yondhowa mondo watim gima rach kata wagomb bedo joma ok joratiro, ok ochuno ni wawinj kaka chunywa chikowa. Pod wan gi nyalo mar timo yiero e wi wachni. Ka wayiero mar kwedo paro marachno wanyalo dong’ ka wan joratiro kata obedo ni olworwa gi joma ok joratiro.

Mondo wabed joratiro, dwarore ni wabed joma nigi timbe mabeyo. Kata kamano, gima lit en ni ji mang’eny kawoga thuolo mang’eny yiero gima gibiro rwako moloyo thuolo ma gikawo mar paro kaka ginyalo bedo gi timbe mabeyo. Mano e momiyo ok gine rach moro amora ka giwacho miriambo mana mondo gin giwegi e ma giyud ber. Buk moro miluongo ni, The (Honest) Truth About Dishonesty wacho kama: “Gima duong’ momiyo wa wachoga miriambo en ni mondo nyingwa kik kethre to wadong’ ka wanenre ni wan joratiro e okang’ moro.” Kata kamano, be nitie chike makare ma nyalo konyowa ng’eyo kabe wacho miriambo moro amora obed matin kata maduong’ en gima owinjore? Wamor ni nitie gima nyalo konyowa.

Ji mang’eny e piny mangima osefwenyo ni Muma nyalo konyowa e yo makare chuth kuom wachno. Muma oting’o chike ma nyalo konyowa bedo gi timbe mabeyo ma ok nyal pim gi gimoro amora. (Zaburi 19:7) En gi weche mwanyalo geno mondo otawa e yo makare kodok korka weche mag ngima joot, tich, bedo gi timbe mabeyo, kod bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. Osekonyo ji kuom higni mang’eny.  Chike kod puonj manie iye nyalo konyo joma oa e ogendni duto, gi dhoudi duto, gi dhok duto, kod ji mopogore opogore duto. Ka wasomo weche manie Muma, waparogi matut, kendo tiyo kodgi e ngimawa, wanyalo tiego chunywa mondo wabed joratiro kinde duto.

Ng’eyo puonj mag Muma e yo makare ok oromo mondo waked gi tim mar bedo joma ok joratiro. Wadak e piny mopong’ gi timbe maricho ma nyalo yondhowa mondo wadonj e timbe mag mibadhi. Mano e momiyo dwarore ni walem mondo Nyasaye okonywa kendo osirwa. (Jo-Filipi 4:6, 7, 13) Ka watimo kamano wabiro bedo gi chir mar timo gik makare kendo bedo joratiro e weche duto.

Hitoshi, ma wawuoyoe e sula mokwongo noyudo gueth kuom bedo jatich ma jaratiro. Sani otiyo ne ng’ato mohero jotich ma joratiro. Hitoshi wacho niya: “Amor ni ne ayudo tich ma ne nyalo konya siko ka an gi chuny maler.”

Nitie jomoko mosenwang’o ni mano en adier. We wanon ane ranyisi mag jomoko moseyudo gueth kuom tiyo gi puonj manie Muma ma wacho ni wabed “joratiro e gik moko duto ma watimo.”

• Chuny Maler

  “Ne aweyo skul ka an jahigni 13 mondo ati gi jokuoge. Nikech mano, pasent 95 mar osarana ne ayudo ka atiyo gi yore ma ok kare. Bang’e, ne wakendore gi jaoda, kae to an kaachiel kode ne wachako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova. Ne wapuonjore ni Jehova * Nyasaye osin gi timbe mag mibadhi, kuom mano ne wang’ado mondo walok kit ngimawa. E higa mar 1990 ne wachiwo ngimawa ne Jehova kendo ne obatiswa mi wabedo Joneno mag Jehova.”—Ngeche 6:16-19.

  “Chon oda ne opong’ gi gik mokwal, to sani aonge gi gik mokwal kata achiel kendo mano miyo abedo gi chuny maler. Ka aparo ngimana ma ok kare machon, amor ni Jehova ne onyisa ng’wono mogundho. Awinjoga maber ahinya pile ka pile sama adhi nindo gotieno nikech ang’eyo ni Jehova mor koda.”—Cheryl, Ireland.

  “Kane jatenda ofwenyo ni atamora kawo asoya koa kuom janyiepo moro, ne onyisa kama: ‘Nyasachi miyo ibedo ng’at ma inyalo gen ahinya! Mano doko gueth manade ni watiyo kodi e kambiwani.’ Bedo jaratiro kuom gik moko duto konya mondo abed gi chuny maler e nyim Jehova Nyasaye. Okonya bende e konyo jooda gi jomamoko mondo otim kamano.”—Sonny, Hong Kong.

• Paro Mokuwe

  “Atiyo e bengi moro maduong’. E tij bengi ji nenoga ni yudo mwandu en gima onego oket motelo moloyo bedo jaratiro. Paro ma gin-go en ni, ‘Kinyalo yudo mwandu kendo kelo ohala ne pinyu nikech wacho miriambo moro matin ere rachne?’ Kata kamano, abedo gi paro mokuwe nikech an jaratiro. Ang’ado mar dong’ ka an jaratiro e weche duto kata bed ni ang’o ma timore. Jotenda ong’eyo ni ok anyal wacho miriambo moro amora.”—Tom, United States.

• Winjo Maber Nikech Watimo Gimakare

  “Ng’at ma ne ochung’nwa kar tich ne ojiwa ni mondo awach miriambo e wi gik moko ma ne olal kar tich to nadagi. Ka ne ofweny joma ne okwelogo, jatenda ne opwoya kuom bedo jaratiro. Bedo jaratiro e piny ma opong gi mibadhi dwaro ni wabed gi chir. Gikone to wabiro bedo joma inyalo gen kendo ji biro miyowa luor.”—Kaori, Japan.

Gueth mwayudo kuom bedo joratiro gin kaka bedo gi chuny maler, paro mokuwe, kendo winjo maber nikech watimo gima kare. Gigo nyiso ni nitie ber mwayudo kuom bedo joratiro. Donge iyie gi wachno?